Toaleta młodej kobiety

Toaleta młodej kobiety (Czesząca się dama, Toaleta Wenus, Kobieta z lustrem) – obraz włoskiego malarza Giovanniego Belliniego.

Toaleta młodej kobiety

Autor	Giovanni Bellini
Data powstania	1515
Medium	olej na płótnie
Wymiary	62 × 79 cm
Miejsce przechowywania
Lokalizacja	Muzeum Historii Sztuki w Wiedniu

Obraz Kobiety z lustrem jest ostatnim dziełem oraz jedynym aktem Belliniego. Przedstawia nagą kobietę podczas toalety porannej na tle krajobrazu. W ręce trzyma lustro i dzięki drugiemu wiszącemu na ścianie poprawia ułożenie włosów i bogatej perłowej ozdoby przyczepionej do wyhaftowanej chusty. Sposób wykorzystania odbicia w lustrze był po raz pierwszy wykorzystany w malarstwie flandryjskim przez Jana van Eycka w jego Portrecie Arnolfinich. Bellini był jednakże pierwszym we Włoszech a jego uczeń Giorgione dowodził, iż dzięki takiemu trikowi sztuka malarstwa stoi ponad rzeźbą – widz by zobaczyć plecy postaci musi ją obejść, gdy podczas oglądania obrazu nie musi ruszać się z miejsca. Największe kontrowersje wzbudza sama postać kobiety. Według jednych jest to bogini Wenus podczas toalety. Ma o tym świadczyć czerwona suknia opadająca na uda i zakrywająca łono co było zgodne z ówczesnym wzorem Venus pudica (Wenus wstydliwa). Również zakrywająca pierś ręka, pasuje do tego wzoru. Jasna skóra i złote (rude) włosy nasuwają skojarzenia do portretu Wenus opisanego w romansie Francesca Colonny pt. Hypnerotomachia Poliphili (Wenecja 1499) widzianego przez bohatera Polifila:

Widziałem wspaniałą nagość Wenus (...) Mlecznobiałe czoło odbijało się od przepięknych złotych włosów (...) Ciało wyglądało jak ze słoniowej kości rzeźbione^[1]

Według historyka sztuki Camillo Semenzato postać kobiety jest alegorią próżności. Opaska na włosy z pereł może symbolizować czystość i doskonałość.

Bibliografia

• Wielkie muzea. Kunsthistorisches Museum, wyd HPS, Warszawa 2007, ISBN 978-83-60688-26-7
• Waldemar Łysiak, Malarstwo białego człowieka, wyd. Andrzej Frukacz EX LIBRIS, Warszawa 1998, ISBN 83-87071-42-0 (tom 3 str. 109)