Ulica Świętej Trójcy w Bydgoszczy

Ulica Świętej Trójcy w Bydgoszczy – jedna z najstarszych i dawniej najważniejszych ulic centrum Bydgoszczy, wyprowadzająca z centrum szlak komunikacyjny biegnący w kierunkach zachodnim i północno-zachodnim, stanowiąca jeden z głównych ośrodków osadniczych dawnego Przedmieścia Poznańskiego. Zrealizowane w latach 70. i 80. XX wieku inwestycje komunikacyjne (budowa nowego odcinka ul. Marszałka Focha oraz ul. Kruszwickiej) doprowadziły do utraty przez ulicę charakteru tranzytowego i likwidacji przebiegającej tędy linii tramwajowej.

ulica Świętej Trójcy

Widok w kierunku Ronda Grunwaldzkiego
Państwo	Polska
Miejscowość	Bydgoszcz
Przebieg
ul. Poznańska ul. bezimienna, zbiegająca do Kładki Krzysztofa Klenczona ul. ks. Adama Czartoryskiego ul. Chwytowo ul. o. A. Kordeckiego ul. Focha, ul. Kruszwicka
Położenie na mapie Bydgoszczy ulica Świętej Trójcy
Położenie na mapie Polski ulica Świętej Trójcy
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego ulica Świętej Trójcy
53°07′26,8″N 17°59′29,5″E

Historia

Nazwa ulicy w oficjalnych dokumentach pojawiła się najwcześniej w 1850 r. jako łącząca ul. Poznańską (Posernerstraße) z obecną Focha (wówczas Canalstraße). W istocie ulica ta ma dzieje o wiele dawniejsze, związane z istnieniem w tym rejonie (zwanym dawniej Przedmieściem Poznańskim) od połowy XVI w. gotyckiego kościółka św. Trójcy. Kościół ten w 1829 został rozebrany, a w jego miejscu, dzięki m.in. wsparciu papieskiemu, powstał obecny kościół neogotycki pod tym samym wezwaniem.

Po wybudowaniu Kanału Bydgoskiego u północnego krańca ulicy powstały Most Władysława IV oraz Śluza III Grunwaldzka. Przestały one istnieć w związku z zasypaniem starego odcinka kanału w początku l. 70. XX wieku.

Około połowy XIX wieku Friedrich Eberhardt w odlewni przy ul. św. Trójcy rozpoczął produkcję maszyn parowych dla lokalnych fabrykantów (późniejszy Spomasz)^[1].

Obecna zabudowa ulicy pochodzi w większości z przełomu XIX i XX wieku. Od początku XXI wieku znaczna część zabudowy ulicy została poddana rewaloryzacji (np. jesienią 2016 budynek nr 3). W 2019 planowano rozpoczęcie budowy domu mieszkalnego Nowa Wenecja pod nr 8^[2].

Zabytki

Kościół św. Trójcy od zachodu

Budynki w pierzei północnej (nr 28-30)

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są obiekty^[3]:

• kościół par. p.w. Świętej Trójcy, ul. Świętej Trójcy (d. Świerczewskiego) 26, 1910-12, nr rej.: A/752 z 20.09.1971; przy nim parterowy dom w stylu późnoklasycystycznym, z poddaszem i facjatką o dwuspadowym, mansardowym dachu, z I połowy XIX wieku
• kamienica secesyjna, ul. Kordeckiego 14 / Świętej Trójcy 29, 1901, nr rej.: A/1389 z 6.10.2008
• kamienica modernistyczna, ul. Świętej Trójcy 30, 1921, nr rej.: A/428/1 z 27.10.1994, odrestaurowana w 2016
• Szkoła Rzemiosła i Przemysłu Artystycznego, ob. Zespół Szkół Mechanicznych, ul. Świętej Trójcy 37, 1910-11, nr rej.: A/356/1 z 23.03.1993

Pozostałe ważniejsze obiekty przy ulicy

• Kamienica, ul. św. Trójcy 3, z 1910 r., w czasie II wojny światowej mieszcząca konspiracyjny lokal Armii Krajowej pod kryptonimem Trzy trójki. 25 grudnia 2017 spłonął dach budynku^[4]
• dawna farbiarnia Koppa, planowana do przebudowy na hotel Hampton by Hilton^[5]
• kamienica neorenesansowa, ul. św. Trójcy 8, z pocz. XX w., wpisana do gminnej ewidencji zabytków^[6]
• kamienica, ul. św. Trójcy 14, z 1890 r., trzykondygnacyjna, odrestaurowana w II połowie 2017^[7]
• kamienica, ul. św. Trójcy 23, wybudowana wg projektu Ernsta Petersa w l. 1903-1904^[8] dla mistrza budowlanego Franciszka Ciechanowskiego w stylu secesji wiedeńsko-berlińskiej, dwupiętrowa, z 2 ryzalitami w osiach skrajnych - jednym łączącym się z balkonem, drugim (prawym) zwieńczonym baniastym hełmem z latarnią, iglicą i chorągiewką. U wejścia rzeźby atlantów dźwigających balkon z żeliwną balustradą. Elewację zdobi bogata dekoracja stiukowa (twarze i figury kobiece, rośliny, morskie fale) oraz płaskorzeźby przedstawiające robotników przy pracy - zapewne nawiązanie do fachu właściciela kamienicy. Wnętrza (gł. klatka schodowa) ozdobione secesyjnymi polichromiami Brunona Gęstwickiego (1882-1969)^[9][10]. Dzięki cofnięciu elewacji frontowej względem linii zabudowy ulicy, przed budynkiem powstał niewielki ogród, oddzielony niegdyś kutym ogrodzeniem^[11]. Pod sąsiednim numerem (21/1) w okresie PRL funkcjonował Zakład Fotografii Artystycznej "WIOL" Wandy Planner.
• Kamienica, ul. św. Trójcy 27/Kordeckiego 9, z pocz. XX w., wpisana do gminnej ewidencji zabytków^[6]
• Oddział Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ul. św. Trójcy 31-33). W I połowie XX wieku znajdował się tutaj popularny kompleks gastronomiczno-rozrywkowy, zwany Ogrodem Patzera.
• Regionalna Izba Obrachunkowa

Nazwy

Ulica początkowo nosiła nazwę ul. Berlińskiej (Berliner Straße), którą po włączeniu miasta w 1920 do Polski przemianowano od wezwania położonego przy niej kościoła przy ul. Świętej Trójcy. W 1939 nazwę Berlinerstrasse Niemcy przenieśli na ul. Grunwaldzką, a ul. św. Trójcy została nazwana Potsdamer Straße. Po II wojnie światowej przywrócono na krótko nazwę międzywojenną, aby następnie zmienić ją na ul. gen. Karola Świerczewskiego. W roku 1990 przywrócono nazwę z roku 1920.

• do 1920 Berliner Straße
• 1920-1939 Świętej Trójcy
• 1939-1945 Potsdamer Straße
• 1945-1953 Świętej Trójcy
• 1953-1990 Generała Karola Świerczewskiego
• od 1990 Świętej Trójcy^[12].

Komunikacja

Przez ulicę Świętej Trójcy nie przejeżdżają aktualnie żadne linie autobusowe i tramwajowe. W przeszłości funkcjonowały tutaj linie tramwajowe nr 1, 2, 3, 3bis, 5 oraz linie autobusowe nr 51, 56, 58, 61, 62, 64 oraz 92.