VI Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina

VI Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina (również VI Konkurs Chopinowski) – 6. edycja Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina, która rozpoczęła się 22 lutego 1960 w Warszawie. Organizatorem konkursu było Towarzystwo im. Fryderyka Chopina^[1].

VI Konkurs Chopinowski

VI International Fryderyk Chopin Piano Competition

Zwycięzca konkursu Włoch Maurizio Pollini
Pełna nazwa	VI Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina
Termin	22 lutego – 13 marca 1960
Państwo	Polska
Miejscowość	Warszawa
Obiekt	Filharmonia Narodowa
Organizator	Towarzystwo im. Fryderyka Chopina
Tematyka	muzyka poważna

Charakterystyka konkursu

Wzięło w nim udział 78 pianistów z 30 krajów^[2][3]. Konkurs odbył się w dniach 22 lutego–13 marca 1960^[2]. Był on trójstopniowy: składał się z dwóch etapów i finału. Zwyciężył osiemnastoletni Włoch Maurizio Pollini^[4]. Mógł w nim wystąpić kandydat w przedziale wieku (16–30) lat (granicę tę obniżono o 2 lata)^[5]. Najmłodszym pianistą konkursu był szesnastoletni reprezentant Izraela, Ilan Rogoff^[6].

Odbywał się on w 150. rocznicę urodzin kompozytora. Rok 1960 został ogłoszony Rokiem Chopinowskim, a patronat nad jego obchodami objęło UNESCO^[2]. 11 marca na uroczystość zakończenia konkursu przybył przedstawiciel tej organizacji (UNESCO), Correo de Azevedo^[7].

Był to pierwszy konkurs, który został zorganizowany od 1957, kiedy to powołano Światową Federację Międzynarodowych Konkursów Muzycznych w Genewie, a który znalazł się pod jej patronatem^[1].

Stefan Wysocki tak napisał o tym konkursie^[2]:

Był to konkurs, który zapoczątkował zarówno wystrój sali, jak i cały rytuał rozpoczynania wszystkich przesłuchań: przedefilowanie przez estradę kandydatów, zaprezentowanie przez zapowiadającego programu i cała reszta, co obserwatorzy konkursów znają doskonale, a co – przez swą niezmienność – zapada w pamięć i serce.

Stefan Wysocki

Warto dodać, że ulubieniec publiczności, Meksykanin Michel Block nie otrzymał żadnej głównej nagrody, a jedynie wyróżnienie^[2]. Artur Rubinstein, pełniący funkcję honorowego przewodniczącego jury, przyznał Blockowi nagrodę pozaregulaminową^[2].

Kalendarium

Kalendarz konkursu

Faza konkursu

Data

Luty

Marzec

22.[8][3]

23.[9]

24.[10]

25.[11]

26.[12]

27.[13]

28.

29.[14]

1.

2.[15]

3.[16]

4.[17]

5.[18]

6.

7.

8.[19]

9.[20]

10.[21]

11.[22]

12.

13.[23]

Koncert inauguracyjny

I etap

II etap

Finał

Koncert laureatów

Jury

Jury zasiadało podczas przesłuchań w trzech rzędach przy specjalnie przystosowanych ławach na piętrze balkonu Filharmonii^[9][12]. Do konkursowego przebiegu przesłuchań oraz podziału nagród powołano rekordowo liczne, 36 osobowe jury, w następującym składzie^[2]:

Honorowy przewodniczący jury Artur Rubinstein

Skład jury
Lp.	Juror	Kraj	Funkcja
1.	Zbigniew Drzewiecki	Polska	przewodniczący jury
2.	Nadia Boulanger	Francja	wiceprzewodnicząca jury
3.	Arthur Hedley	Wielka Brytania	wiceprzewodniczący jury
4.	Dmitrij Kabalewski	ZSRR	wiceprzewodniczący jury
5.	Henryk Sztompka	Polska	wiceprzewodniczący jury
6.	Bolesław Woytowicz	Polska	sekretarz jury
7.	Guido Agosti	Włochy	członek jury
8.	Stefan Askenase	Belgia	członek jury
9.	Sven Brandel	Szwecja	członek jury
10.	Sequeira Costa	Portugalia	członek jury
11.	Harold Craxton	Wielka Brytania	członek jury
12.	Halina Czerny-Stefańska	Polska	członek jury
13.	Jan Ekier	Polska	członek jury
14.	Armand de Gontaut Biron	Francja	członek jury
15.	Emil Hajek	Jugosławia	członek jury
16.	Lajos Hernádi	Węgry	członek jury
17.	Jan Hoffman	Polska	członek jury
18.	Mieczysław Horszowski	Stany Zjednoczone	członek jury
19.	Witold Małcużyński	Polska	członek jury
20.	Timo Mikkilä	Finlandia	członek jury
21.	Florica Musicescu	Rumunia	członek jury
22.	Harry Neuhaus	ZSRR	członek jury
23.	František Rauch	Czechosłowacja	członek jury
24.	Reimar Riefling	Norwegia	członek jury
25.	Heinz Schröter	RFN	członek jury
26.	Bruno Seidlhofer	Austria	członek jury
27.	Pawieł Sieriebriakow	ZSRR	członek jury
28.	Andrej Stojanow	Bułgaria	członek jury
29.	Ding Shande	Chiny	członek jury
30.	Magda Tagliaferro	Brazylia	członek jury
31.	Margerita Trombini-Kazuro	Polska	członek jury
32.	Amadeus Webersinke	NRD	członek jury
33.	Beveridge Webster	Stany Zjednoczone	członek jury
34.	Jakow Zak	ZSRR	członek jury
35.	Jerzy Żurawlew	Polska	członek jury
36.	Artur Rubinstein	Stany Zjednoczone	honorowy przewodniczący jury

System oceny pianistów

Jury oceniało grę uczestników konkursu stosując punktację od 1 do 25^[24]. Do II etapu konkursu dopuszczeni zostali tylko ci uczestnicy, którzy otrzymali w I etapie przeciętną, minimum 16 punktów. Do finału dopuszczono tylko tych, którzy otrzymali przeciętną, minimum 18 punktów w II etapie. Nagrodzeni mogli być tylko ci uczestnicy, którzy w finale otrzymali przeciętną, minimum 18 punktów. O kolejności pianistów do podziału nagród i wyróżnień decydowała suma przeciętnych punktacji uzyskanych we wszystkich etapach.

Konkurs

Koncert inauguracyjny

Konkurs został zainaugurowany w Filharmonii Narodowej krótkim przemówieniem, które wygłosił przewodniczący zespołu jury prof. Zbigniew Drzewiecki, a następnie wystąpił z uroczystym koncertem wybitny pianista i wirtuoz Artur Rubinstein, który wykonał II Koncert fortepianowy B-dur op. 83, Johannesa Brahmsa oraz Koncert f-moll op. 21, Fryderyka Chopina, po czym Orkiestra Symfoniczna pod batutą Witolda Rowickiego zagrała oratorium Stabat mater op. 53, Karola Szymanowskiego z towarzyszeniem m.in. solistów operowych^[8][3][25].

I etap

Przesłuchania konkursowe odbyły się w dwóch sesjach przedpołudniowej i popołudniowej w kolejności alfabetycznej. Jako pierwszy 23 lutego o godz 9:30 rozpoczął Konkurs Bułgar Georg Asmanow grając Nokturn Es-dur op. 55^[9]. Ostatnim występującym pianistą w tym etapie (29 lutego) był Argentyńczyk Alberto Neuman, ale z powodu niedyspozycji chorobowej nie dokończył on występu, rezygnując z dalszej gry^[14].

Uczestnicy I etapu[26][27][28][29][30][31] Lp. Uczestnik Kraj 1 Edith Murano 2 Alberto Neuman 3 Margaret May 4 Leonore Suppan 5 Betty Dockx 6 Zbigniew Henrique Morozowicz 7 Elyanna Caldas Silveira 8 Flavio Varani 9 Georg Asmanow 10 Emi Béhar 11 Dora Trendafilowa-Milanowa 12 Ku Sen-in 13 Li Mingqiang 14 Lin-lin 15 Adela Ilevicky 16 Brunin Zaror 17 Rudolf Bernatík 18 Amelia Burianová 19 Ivana Krkošková 20 Dagmar Šimonková 21 Václav Zelený 22 Reija Silvonen(inne języki) 23 Marie-Claire Laroche 24 Jean-Claude Morel 25 Dick van der Ven 26 Rumi Nanavati Lp. Uczestnik Kraj 27 Dady Mehta 28 Tania Aszot-Harutunian 29 Zipora Chapira-Szulc 30 Ilan Rogoff 31 Gideon Shamir 32 Yoko Ikeda 33 Sumiko Inouchi 34 Hitoshi Kobayashi 35 Hizuko Ota 36 Walter Buczynski 37 Michel Block 38 José Kahen 39 Günther Hauer 40 Martin Hoegner 41 Almuth Schmidt 42 Renate Schörler 43 Hermann Wolf 44 Jerzy Godziszewski 45 Maciej Łukaszczyk 46 Jerzy Łukowicz 47 Kazimierz Morski 48 Teresa Rutkowska 49 Józef Stompel 50 Jürgen von Oppen 51 Gitti Pirner 52 Mariella Radulescu Lp. Uczestnik Kraj 53 Yu Chun Yee 54 Camille Antoinette Budarz 55 Olegna Fuschi 56 Anne Koscielny 57 John Perry 58 Eloise Polk 59 Joseph Schwartz 60 Gülay Uğurata 61 Alexandre Bodak 62 Klára Bella 63 János Králik 64 Ferenc Rados 65 Lajos Teleki 66 Peter Varkonyi 67 Krisztina Zelan 68 Philip Jenkins 69 Phyllida Lucette 70 Mary Tunnell 71 Janice Williams 72 Maurizio Pollini 73 Remo Remoli 74 Zinaida Ignatjewa 75 Walerij Kastielski 76 Kira Ławrinowicz 77 Aleksander Słobodianik 78 Irina Zaricka

II etap

Decyzją jury podaną 29 lutego, do II etapu dopuszczono 38 pianistów, w tym pięciu Polaków (odpadł w I etapie Maciej Łukaszczyk)^[32]. Przesłuchania konkursowe odbyły się podobnie jak w I etapie, w dwóch sesjach przedpołudniowej i popołudniowej w kolejności alfabetycznej^[32]. Jako pierwszy 2 marca rozpoczął występy w II etapie Bułgar Georg Asmanow^[15].

Uczestnicy II etapu[32] Lp. Uczestnik Kraj 1. Margaret May 2. Georg Asmanow 3. Emi Béhar 4. Dora Trendafilowa-Milanowa 5. Ku Sen-in 6. Li Mingqiang 7. Rudolf Bernatík 8. Ivana Krkošková 9. Dagmar Šimonková 10. Václav Zelený 11. Reija Silvonen(inne języki) 12. Jean-Claude Morel 13. Dady Mehta Lp. Uczestnik Kraj 14. Tania Aszot-Harutunian 15. Yoko Ikeda 16. Sumiko Inouchi 17. Hitoshi Kobayashi 18. Michel Block 19. José Kahen 20. Renate Schörler 21. Jerzy Godziszewski 22. Jerzy Łukowicz 23. Kazimierz Morski 24. Teresa Rutkowska 25. Józef Stompel 26. Jürgen von Oppen Lp. Uczestnik Kraj 27. Olegna Fuschi 28. Anne Koscielny 29. Joseph Schwartz 30. Ferenc Rados 31. Janice Williams 32. Maurizio Pollini 33. Remo Remoli 34. Zinaida Ignatjewa 35. Walerij Kastielski 36. Kira Ławrinowicz 37. Aleksander Słobodianik 38. Irina Zaricka

Finał

Decyzję o dopuszczeniu do finału 12 pianistów (w tym dwóch Polaków) jury ogłosiło 7 marca około godziny 13^[33]. Jako pierwszy występy finałowe z Orkiestrą Symfoniczną Filharmonii Narodowej rozpoczął 8 marca Meksykanin Michel Block^[33]. W koncertach finałowych orkiestrą, dyrygowali: Zdzisław Górzyński, Jerzy Katlewicz i Witold Rowicki^[33][20]. Wybór koncertów Fryderyka Chopina rozłożył się mniej więcej równomiernie (siedmiu pianistów wybrało Koncert f-moll op. 21, a pięciu Koncert e-moll op. 11).

Finaliści Lp. Finalista Kraj Koncert finałowy 1. Li Mingqiang e-moll op. 11 2. Reija Silvonen(inne języki) f-moll op. 21 3. Tania Aszot-Harutunian f-moll op. 21 4. Hitoshi Kobayashi f-moll op. 21 Lp. Finalista Kraj Koncert finałowy 5. Michel Block f-moll op. 21 6. Jerzy Godziszewski f-moll op. 21 7. Józef Stompel f-moll op. 21 8. Maurizio Pollini e-moll op. 11 Lp. Finalista Kraj Koncert finałowy 9. Zinaida Ignatjewa f-moll op. 21 10. Walerij Kastielski e-moll op. 11 11. Aleksander Słobodianik e-moll op. 11 12. Irina Zaricka e-moll op. 11

Koncert laureatów

W ostatnim dniu konkursu (13 marca) 12 finalistów po odebraniu nagród wystąpiło w specjalnym koncercie laureatów, w którym niektórzy z nich zagrali m.in. następujące utwory: Maurizio Pollini (sześć Preludiów), Irina Zaricka (nagrodzonego Mazurka i Poloneza-Fantazję As-dur op. 61), Tania Aszot-Harutunian (Nokturn G-dur i Etiudę) oraz Michel Block (Walca As-dur op. 42)^[23].

Nagrody i wyróżnienia

12 marca jury około godziny 16 ogłosiło wyniki VI Konkursu Chopinowskiego^[34]. Wszyscy laureaci otrzymali stosownie do zajętego miejsca bądź wyróżnienia odpowiednią nagrodę finansową.

Nagrody główne[34]
Nagroda	Laureat	Kraj	Wysokość nagrody	Fundator nagrody
1	Maurizio Pollini[4]	Włochy	40 000 zł[a]	Minister Kultury i Sztuki[1]
2	Irina Zaricka	ZSRR	30 000 zł
3	Tania Aszot-Harutunian	Iran	25 000 zł
4	Li Mingqiang	Chiny	20 000 zł
5	Zinaida Ignatjewa	ZSRR	15 000 zł
6	Walerij Kastielski	ZSRR	10 000 zł
Wyróżnienia[34]
Wyróżniony		Kraj	Wysokość nagrody	Fundator nagrody
Michel Block		Meksyk	5000 zł	Minister Kultury i Sztuki[1]
Jerzy Godziszewski		Polska	5000 zł
Hitoshi Kobayashi		Japonia	5000 zł
Reija Silvonen(inne języki)		Finlandia	5000 zł
Aleksander Słobodianik		ZSRR	5000 zł
Józef Stompel		Polska	5000 zł
Nagrody specjalne[34]
Nagroda	Nagrodzony	Kraj	Wysokość nagrody	Fundator nagrody
Najlepsze wykonanie poloneza	Irina Zaricka	ZSRR	10 000 zł	Towarzystwo im. Fryderyka Chopina
Najlepsze wykonanie mazurków	Irina Zaricka	ZSRR	10 000 zł	Polskie Radio
Nagrody dodatkowe[34][35]
Nagroda dla najmłodszego polskiego laureata	Jerzy Godziszewski	Polska	10 000 zł	Fundusz Stypendialny im. Fryderyka Chopina
Nagroda dla najlepszego zagranicznego finalisty	Maurizio Pollini	Włochy	10 000 zł	Polski Komitet ds. UNESCO
Nagroda dla najbardziej utalentowanego uczestnika	Michel Block	Meksyk	20 000 zł	Artur Rubinstein

Uwagi

1. Ponadto zwycięzca konkursu Włoch Maurizio Pollini, otrzymał dodatkowo 20 000 zł od Prezydium Rady Narodowej w Warszawie oraz komplet „Dzieł wszystkich Chopina” i zaproszenia na recitale chopinowskie m.in. do Sztokholmu, Bergen, Hanoweru i Santander^[35].