Wójcik (nazwisko)

Wójcik (forma żeńska: Wójcik, Wójcikowa, Wójcikówna; liczba mnoga: Wójcikowie^[1][2]) – jedno z najstarszych nazwisk polskich. Notowane od początku XIII wieku^[3]. Obecnie jest to czwarte pod względem popularności nazwisko w Polsce. Według bazy PESEL 22 stycznia 2025 roku nazwisko to nosiło 48 830 Polek i 47 981 Polaków. Łącznie nazwisko to nosiło 96 811 obywateli Polski^[4].

Zobacz multimedia związane z tematem: Wójcik (nazwisko)

Geneza

Na przestrzeni wieków nazwisko Wójcik podlegało pewnym zmianom. W zależności od regionu i dialektu, mogło przyjmować różne inne formy, takie jak: Wojcik, Wujcik, Wójciak, Wójcicki, Wójcikiewicz, Wójcikowski^[5][6].

Większość rodzin (ponad 90%) pochodzi ze stanu mieszczańskiego lub włościańskiego przyjmując nazwisko od słowa wójt^[7][8][9] lub ptaka wójcik między wiekami XVII a XIX^[10]. Istnieją także nieliczne rodziny pochodzenia szlacheckiego noszące to nazwisko, pieczętujące się między innymi herbami: Białynia^[11], Łodzia (Wojszyk)^[12], Ogończyk (Wojszyk)^[13], a także Pobóg^[14].

Nazwisko Wójcik ma kilka różnych podstaw etymologicznych^[15]:

• najstarsza tzw. patronimiczna – od zdrobnienia imienia Wojciech – rodziny pochodzenia szlacheckiego, a także liczne rodziny pochodzenia mieszczańskiego i chłopskiego
• od słowa wójt – definiowanego wielorako: 1. urzędnik gminy, wsi lub miasta w średniowieczu z nadania królewskiego, lub z prawa niemieckiego, (rodziny pochodzenia szlacheckiego i chłopskiego); 2. prezes rady miejskiej, najwyższy z urzędników miejskich, burmistrz, prezydent, (rodziny pochodzenia mieszczańskiego); 3. zwierzchnik gminy wybierany z grona właścicieli gruntów, (rodziny pochodzenia chłopskiego); 4. sołtys (scultetus), przełożony nad gromadą wiejską, sędzia wiejski spośród włościan wybrany, (liczne rodziny pochodzenia chłopskiego); 5. jeden z włościan poddanych, wybrany przez dziedzica, niemający żadnej władzy sądowniczej, obowiązany tylko do wypełnienia na pańszczyznę, pilnowania robotników i zdawania z nich sprawy przed ekonomem,(liczne rodziny pochodzenia chłopskiego); 6. tzw. wójt gumienny, karbowy, włodarz, wybierany dawniej z wioski gospodarz do gospodarowania na roli, (liczne rodziny pochodzenia chłopskiego)
• od nazwy ptaka wróblowatego zębodziobego z rodziny gajówek wójcik (rodziny pochodzenia mieszczańskiego i chłopskiego)
• od niemieckiego słowa „Voget” adwokat (rodzina Wójcik pochodzenia niemieckiego pieczętująca się herbem: W srebrnym polu, orzeł czarny ukoronowany korona szlachecką złotą, cymer: pięć strusich piór na przemian trzy srebrne i dwa czerwone)
• od niemieckiego słowa „Voigt” wójt (rodzina Voigcik vel Wójcik pochodzenia pruskiego pieczętująca się czterema pasami czarnymi w słup na srebrnym polu, być może odmiana pruskiego herbu Kos)

Demografia

Według danych z lat 90 XX wieku nazwisko to nosiło 88 932 obywateli Polski co stanowiło 6 miejsce wśród najpopularniejszych nazwisk w Polsce^[16][17]. Natomiast według danych bazy PESEL z dnia 17.01.2015 r. nazwisko to nosiło 63 538 Polek i 62 987 Polaków (126 525 polskich obywateli) co stanowiło 4 miejsce wśród najpopularniejszych nazwisk w Polsce^[18].

W 2017 r. Wójcik zajmował pierwsze miejsce w województwie lubelskim^[19].

Wójcik w poszczególnych województwach^[20][21]:

• dolnośląskie – 3 313 mężczyzn, 3 356 kobiet
• kujawsko-pomorskie – 858 mężczyzn, 840 kobiet
• lubelskie – 5 988 mężczyzn, 5 365 kobiet
• lubuskie – 802 mężczyzn, 752 kobiety
• łódzkie – 2 906 mężczyzn, 3 079 kobiet
• małopolskie – 6 460 mężczyzn, 6 133 kobiety
• mazowieckie – 7 129 mężczyzn, 7 047 kobiet
• opolskie – 940 mężczyzn, 955 kobiet
• podkarpackie – 3 711 mężczyzn, 3 528 kobiet
• podlaskie – 210 mężczyzn, 227 kobiet
• pomorskie – 1 371 mężczyzn, 1 389 kobiet
• śląskie – 5 049 mężczyzn, 5 111 kobiet
• świętokrzyskie – 3 810 mężczyzn, 3 770 kobiet
• warmińsko-mazurskie – 978 mężczyzn, 784 kobiety
• wielkopolskie – 1 059 mężczyzn, 1 090 kobiet
• zachodniopomorskie – 1 468 mężczyzn, 1 615 kobiet

Osoby o nazwisku Wójcik

• Zobacz listę osób o nazwisku Wójcik