Władysław Kunicki-Goldfinger

Władysław Jerzy Henryk Kunicki-Goldfinger (ur. 13 lutego 1916^[1][2] w Krakowie, zm. 14 sierpnia 1995 w Warszawie^[3]) – polski mikrobiolog, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, działacz socjalistyczny.

Władysław Kunicki-Goldfinger

Państwo działania	Polska
Data i miejsce urodzenia	13 lutego 1916 Kraków
Data i miejsce śmierci	14 sierpnia 1995 Warszawa
Profesor doktor habilitowany nauk przyrodniczych
Specjalność: biologia molekularna, mikrobiologia
Alma Mater	Uniwersytet Jagielloński
Profesura	1951
Polska Akademia Nauk
Status	członek korespondent (od 1965) członek rzeczywisty (od 1980)
Doktor honoris causa Uniwersytet Wrocławski – 1989 Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej – 1990
Wykładowca
uczelnia	UMCS, UWr, UW
Odznaczenia

Życiorys

Syn Zygfryda Goldfingera, prawnika i działacza komunistycznego żydowskiego pochodzenia, i Walerii Kunickiej herbu Bończa, nauczycielki gimnazjalnej. Dzieciństwo i wczesną młodość spędził wraz z matką w domu jej brata, Władysława Kunickiego, nauczyciela, działacza samorządowego, polityka Polskiej Partii Socjalistycznej, właściciela gimnazjum żeńskiego w Lublinie^[4][5][6]. W 1934 rozpoczął studia na kierunku przyrodniczym Wydziału Filozoficznego Uniwersytetu Jagiellońskiego. W 1938 obronił pracę magisterską w Katedrze Mikrobiologii na Wydziale Rolnym UJ, gdzie rozpoczął pracę. W tym czasie został usynowiony przez brata matki, Władysława Kunickiego^[7].

We wrześniu 1939 uciekł przed Niemcami do Lwowa, gdzie pracował w instytucie Rudolfa Weigla. Lwów znajdował się wtedy pod okupacją ZSRR. W 1940, po odmowie przyjęcia radzieckiego paszportu, został aresztowany i zesłany w okolice Archangielska^[8][7]. W 1941 po amnestii dla Polaków udał się do punktu formowania Armii Polskiej w ZSRR pod dowództwem generała Władysława Andersa. Służąc w stopniu szeregowego przeszedł szlak Armii przez Persję, Palestynę, Egipt do Włoch^[4].

Po zakończeniu II wojny światowej przebywał w Palestynie^[1], skąd w 1947 powrócił do Polski i zamieszkał w Lublinie. Po krótkim stażu asystenckim (1947–1948) w Zakładzie Mikrobiologii Wydziału Weterynaryjnego UMCS, po uzyskaniu stopnia doktora (1948) i habilitacji (1950) na Wydziale Biologii i Nauk o Ziemi, założył najpierw Pracownię Mikrobiologii, w Zakładzie Fizjologii Roślin. W 1951 został profesorem nadzwyczajnym i objął Katedrę Mikrobiologii Ogólnej, której był założycielem^[4][3]. W 1955 został służbowo przeniesiony na Uniwersytet Wrocławski, gdzie do 1961 kierował Katedrą Mikrobiologii. W latach 1961–1968 był kierownikiem Katedry Mikrobiologii na Uniwersytecie Warszawskim. W 1962 otrzymał tytuł profesora zwyczajnego. W latach 1969–1971 był dyrektorem Instytutu Mikrobiologii na Uniwersytecie Warszawskim^[3]. Od 1965 był członkiem korespondentem Polskiej Akademii Nauk, od 1980 członkiem rzeczywistym^[9]. W 1986 przeszedł na emeryturę. Członek Nowojorskiej Akademii Nauk, Brytyjskiego Królewskiego Towarzystwa Medycznego, Amerykańskiego Towarzystwa Genetycznego, Polskiego Towarzystwa Fizjologicznego, Polskiego Towarzystwa Genetycznego i Polskiego Towarzystwa Mikrobiologów^[3]. Autor kilku podręczników akademickich m.in. Życie bakterii oraz książek dotyczących ewolucji. Członek założyciel, przewodniczący Kasy Pomocy Naukowej i członek rady programowej Towarzystwa Kursów Naukowych.

W 1989 Uniwersytet Wrocławski^[3], a w 1990 Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej przyznały mu tytuł doktora honoris causa^[10].

Zmarł w Warszawie, pochowany na cmentarzu przy ulicy Lipowej w Lublinie.

Grób prof. Władysława Kunickiego-Goldfingera na cmentarzu przy ulicy Lipowej w Lublinie

Życie prywatne

Był dwukrotnie żonaty. Z pierwszą żoną miał córki Wiktorię, urodzoną podczas zesłania w ZSRR, i Annę Marię urodzoną po powrocie do Polski. Po rozwodzie z pierwszą żoną, która wyjechała do Stanów Zjednoczonych, ożenił się z Władysławą (ur. 1920) o nieznanym nazwisku. Z drugą żoną miał synów Marka (ur. 1957), historyka i Jerzego Jakuba^[7].

Działalność polityczna i opozycyjna

W latach 1934–1937 członek Legionu Młodych-Lewica, a od 1937 członek Polskiej Partii Socjalistycznej. W 1976 sygnatariusz Listu 101 do Sejmu, współpracownik Komitetu Obrony Robotników. W okresie 13–22 grudnia 1981 internowany w Ośrodkach Odosobnienia najpierw Warszawa–Białołęka później w Jaworzu. Zwolniony na skutek interwencji środowiska naukowego^[11], w tym prezesa Polskiej Akademii Nauk profesora Aleksandra Gieysztora^[8]. 17 października 1987 jeden z założycieli Polskiej Partii Socjalistycznej, w 1987 przez rok członek Rady Naczelnej partii. W 1991 znalazł się wśród współzałożycieli Solidarność Pracy. W styczniu 1976 podpisał list protestacyjny do Komisji Nadzwyczajnej Sejmu PRL przeciwko zmianom w Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej^[12]. Jako przedstawiciel strony solidarnościowo-opozycyjnej uczestniczył w obradach Okrągłego Stołu w podzespole do spraw nauki, oświaty i postępu technicznego.

W PRL informacje na temat Władysława Kunickiego-Goldfingera podlegały cenzurze. W 1977 jego nazwisko znajdowało się na specjalnej liście osób pod szczególną kontrolą cenzury. Zalecenia cenzorskie dotyczące jego osoby zanotował Tomasz Strzyżewski, który w swojej książce o peerelowskiej cenzurze opublikował notkę informacyjną z 7 stycznia 1977 Głównego Urzędu Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk. Wytyczne dla cenzorów wymieniały jego nazwisko z adnotacją: „Wszelkie próby popularyzowania w środkach masowego przekazu (prasa codzienna, radio, TV, tygodniki społeczno-polityczne) niżej wymienionych osób należy sygnalizować kierownictwu GUKPPiW”. Zalecenia cenzorskie zezwalały jedynie na publikacje w prasie specjalistycznej, naukowej oraz skryptach itp.^[13]

Książki

• Władysław Kunicki-Goldfinger, „Dziedzictwo i przyszłość. Rozważania nad biologią molekularną, ewolucją i człowiekiem”. PWN, Warszawa, 1976, ss. 473.
• Władysław Kunicki-Goldfinger, „Życie bakterii”. wyd. czwarte zmienione, PWN, Warszawa 1982, ss. 618.
• Władysław Kunicki-Goldfinger, „Szukanie możliwości. Ewolucja jako gra przypadków i ograniczeń” PWN, Warszawa 1989, ss. 308.

Ordery i odznaczenia

• Złoty Krzyż Zasługi (22 lipca 1950)^[14]

Nagrody

• Nagroda Państwowa III stopnia za pracę pt. Zmienność w bakterii (1955)^[15]
• Nagroda Ministra Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki I stopnia (1971, 1974, 1975)^[16]
• Nagroda Ministra Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki II stopnia 1973^[16]
• Nagroda „Problemów” za wieloletnią popularyzację podstawowych problemów współczesnej biologii (1989)^[2]