Wiaczasłau Kiebicz

Wiaczasłau Francawicz Kiebicz (biał. Вячаслаў Францавiч Кебіч, ros. Вячеслав Францевич Кебич, Wiaczesław Francewicz Kiebicz; ur. 10 czerwca 1936 w Koniuszewszczyźnie, zm. 9 grudnia 2020 w Mińsku^[1]) – białoruski inżynier, komunistyczny działacz partyjny i polityk, w latach 1990–1991 premier Białoruskiej SRR, w latach 1991–1994 premier Białorusi, wieloletni deputowany do parlamentów Białoruskiej SRR i Białorusi, działacz Komunistycznej Partii Białorusi (KPB), w latach 1986–1991 członek Komitetu Centralnego KPB, w latach 1990–1991 członek Komitetu Centralnego Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego; kandydat w wyborach prezydenckich na Białorusi w 1994 roku; zwolennik integracji Białorusi z Rosją; kandydat nauk ekonomicznych (odpowiednik polskiego stopnia doktora).

Wiaczasłau Kiebicz

Вячаслаў Кебіч

Pełne imię i nazwisko	Wiaczasłau Francawicz Kiebicz
Data i miejsce urodzenia	10 czerwca 1936 Koniuszewszczyzna
Data i miejsce śmierci	9 grudnia 2020 Mińsk
Premier Republiki Białorusi
Okres	od 19 września 1991 do 21 lipca 1994
Poprzednik	stanowisko utworzone
Następca	Michaił Czyhir
Przewodniczący Rady Ministrów Białoruskiej SRR
Okres	od 1990 do 19 września 1991
Przynależność polityczna	Komunistyczna Partia Białorusi (1990−1991) Komunistyczna Partia Związku Radzieckiego (1990−1991) bezpartyjny (1991)
Poprzednik	Michaił Kawalou
Następca	stanowisko zlikwidowane
Deputowany do Izby Reprezentantów Zgromadzenia Narodowego Republiki Białorusi I i II kadencji
Okres	od 27 listopada 1996 do 16 listopada 2004
Poprzednik	stanowisko utworzone
Deputowany do Rady Najwyższej Republiki Białorusi XII i XIII kadencji (do 19 września 1991 – Rady Najwyższej Białoruskiej SRR)
Okres	od 16 maja 1990 do 1990
Przynależność polityczna	Komunistyczna Partia Białorusi (1990) Komunistyczna Partia Związku Radzieckiego (1990)
Okres	od 9 stycznia 1996 do 9 stycznia 2001 (od 27 listopada 1996 nie uczestniczył w pracach)
Następca	wybory nie odbyły się
Odznaczenia

Życiorys

Wyniki Wiaczasłaua Kiebicza w I turze wyborów prezydenckich na Białorusi w 1994 roku

Urodził się 10 czerwca 1936 roku we wsi Koniuszewszczyzna, w gminie Pierszaje powiatu stołpeckiego województwa nowogródzkiego na terenie Polski. W 1958 roku ukończył Białoruski Państwowy Instytut Politechniczny, uzyskując wykształcenie inżyniera mechanika, w 1984 roku – Mińską Wyższą Szkołę Partyjną^[2]. W 1990 roku w Mińsku uzyskał stopień kandydata nauk ekonomicznych (odpowiednik polskiego stopnia doktora). Temat jego dysertacji kandydackiej brzmiał: Struktura i funkcje państwowych organów zarządzania gospodarką narodową republiki związkowej w warunkach rozwoju jej samodzielności ekonomicznej^[3]. Pracował jako inżynier technolog, zastępca głównego inżyniera w Mińskich Zakładach Linii Automatycznych. Od 1973 roku był inżynierem, dyrektorem Mińskiej Fabryki Obrabiarek im. Kirowa, od 1978 roku – dyrektor generalny^[2] Mińskiego Zjednoczenia Produkcyjnego im. Kirowa, zajmującego się produkcją przeciągarek i przecinarek^[3].

W latach 1980–1985 pełnił funkcję II sekretarza Mińskiego Komitetu Miejskiego Komunistycznej Partii Białorusi (KPB), Mińskiego Komitetu Obwodowego KPB, kierownika Wydziału Przemysłu w Komitecie Centralnym KPB. W latach 1985–1990 pracował jako zastępca przewodniczącego Rady Ministrów Białoruskiej SRR, przewodniczący Państwowej Komisji Planowania Białoruskiej SRR. W latach 1986–1991 pełnił funkcję członka Komitetu Centralnego KPB, w latach 1990–1991 – Komitetu Centralnego Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego. W latach 1989–1991 był deputowanym ludowym ZSRR^[3]. 16 maja 1990 roku został deputowanym ludowym do Rady Najwyższej Białoruskiej SRR XII kadencji^[4]. W tym samym roku jego mandat parlamentarny wygasł. Od 1990 roku był przewodniczącym Rady Ministrów Białoruskiej SRR, a po zmianie nazwy państwa – premierem Republiki Białorusi^[3]. Pełniąc tę funkcję przyjął szereg postanowień rządowych sprzyjających powstawaniu struktur rynkowych. Jako szef władzy wykonawczej na Białorusi podpisał Porozumienia Białowieskie w Wiskulach, będące początkiem rozpadu ZSRR i utworzenia Wspólnoty Niepodległych Państw. Jednocześnie podejmował działania na rzecz utworzenia związku białorusko-rosyjskiego^[3].

W 1994 roku kandydował w wyborach prezydenckich. Przeszedł do drugiej tury, w której przegrał z Alaksandrem Łukaszenką i był zmuszony do podania się do dymisji ze stanowiska premiera. Łukaszenka wielokrotnie oskarżał go o korupcję, jednak żaden z zarzutów nie został udowodniony. W tym samym roku Kiebicz został prezesem Białoruskiego Związku Handlowo-Finansowego. Pełnił tę funkcję co najmniej do końca lat 90^[3].

W drugiej turze wyborów parlamentarnych 28 maja 1995 roku został wybrany na deputowanego do Rady Najwyższej Republiki Białorusi XIII kadencji z borysowskiego-zachodniego okręgu wyborczego nr 179^[5]. 9 stycznia 1996 roku został zaprzysiężony na deputowanego^[6]. Od 23 stycznia pełnił w Radzie Najwyższej funkcję członka Stałej Komisji ds. Regulaminu, Mandatów i Etyki Deputackiej^[7]. Poparł dokonaną przez prezydenta Alaksandra Łukaszenkę kontrowersyjną i częściowo nieuznaną międzynarodowo zmianę konstytucji. 27 listopada 1996 roku przestał uczestniczyć w pracach Rady Najwyższej i wszedł w skład utworzonej przez prezydenta Izby Reprezentantów Zgromadzenia Narodowego Republiki Białorusi I kadencji^[8]. Zgodnie z Konstytucją Białorusi z 1994 roku jego mandat deputowanego do Rady Najwyższej zakończył się 9 stycznia 2001 roku; kolejne wybory do tego organu jednak nigdy się nie odbyły^[9].

Oceny

Zdaniem autorów książki Kto jest kim w Białorusi, Wiaczasłau Kiebicz podczas pełnienia funkcji premiera dał się poznać jako niekonsekwentny zwolennik przeobrażeń rynkowych. Z jednej strony przyjmowane przez niego postanowienia rządowe sprzyjały powstawaniu struktur rynkowych, z drugiej strony natomiast jego działania na rzecz utworzenia związku białorusko-rosyjskiego doprowadzały do hamowania procesów rynkowych^[3].

Odznaczenia i nagrody

• dwukrotnie Order Czerwonego Sztandaru Pracy
• Order „Znak Honoru”
• Zasłużony Specjalista Budowy Maszyn Białorusi (1978, ZSRR);
• Nagroda Państwowa Białorusi (1992)^[3].

Życie prywatne

Wiaczasłau Kiebicz był żonaty, miał dwóch synów^[3]. W 1995 roku mieszkał w Mińsku^[5].