Willa

Willa – niewielki budynek mieszkalny, powiązany zwykle z ogrodem^[1].

Modernistyczna willa Tugendhatów w Brnie (arch. Ludwig Mies van der Rohe, 1930)

Willa w okresie rzymskim

Pompejańska Willa z Misteriami

W starożytnym Rzymie były to przeważnie wiejskie domy bogatych obywateli. Dom mieszkalny miał na ogół plan w kształcie prostokąta, pomieszczenia (sypialnie, izby dla służby) otaczały atrium i perystyl. Dookoła willi znajdował się ogród z licznymi altankami^[2].

Rodzaje willi

Wyróżnia się następujące typy willi:

• villa urbana, którą budowano w miastach. Często lokalizowano je w pobliżu parków lub innych skupisk zieleni, mających zapewnić lokatorowi spokój od miejskiego gwaru. W willach miejskich (villa urbana) centralnym miejscu zamiast atrium znajdowała się eksedra, wokół której sytuowano pozostałe pomieszczenia otoczone portykami.
• Willa wiejska (villa rustica lub villa suburbana) swoim układem najbardziej przypominała dom rzymski z wcześniejszych okresów. Villa rustica stanowiła miejsce zamieszkania zarządcy dóbr, sprawującego nadzór nad terenami wiejskimi. Oprócz domu nadzorcy na jej terenie mieściły się zabudowania dla służby i niewolników oraz obiekty gospodarcze^[3].
• Wille nadmorskie (villa maritima), oprócz domu oraz ogrodu z altanami, miały dodatkowo pobudowane baseny. Często budowano je na nadmorskich wysepkach oraz sztucznych molach^[3].

Wille w nowożytności oraz czasach najnowszych

Willa Barbara w Lądku-Zdroju

Na terenie Italii odrodzenie kultury willowej nastąpiło prawdopodobnie w XIII wieku, zaś w XIV wieku na pewno pojawiły się one w okolicach Florencji^[4]. Typ willi nowożytnej, który stworzono we Włoszech w okresie odrodzenia, korzystając z wzorów antycznych, malowniczo kształtował jej bryłę i bogato dekorował. W okresie baroku wille budowano większe i okazalsze niż wcześniej. W XIX wieku budowano wille o formach historyzujących (głównie neogotyckie), a w I połowie XX wieku zasady budowy opierano na konstruktywizmie i funkcjonalizmie.

Współcześnie willą nazywa się większy, jednorodzinny budynek z ogrodem^[5].