Wspólnoty europejskie

Wspólnoty europejskie – organizacje ponadnarodowe tworzące, od czasów traktatów rzymskich z 1957 roku do wejścia w życie w roku 2009 traktatu lizbońskiego, ramy instytucjonalne integrującej się Europy.

Historia

Powstanie EWWiS

Idea współpracy europejskiej zrodziła się bezpośrednio po II wojnie światowej we Francji, kiedy w trakcie odbudowy Europy ze zniszczeń zdano sobie sprawę, że aby zapobiec wybuchowi kolejnego konfliktu, należy powiązać ze sobą strategiczne gałęzie europejskich gospodarek i poddać je ponadnarodowej kontroli^[1]. W słynnej deklaracji^[2] z 9 maja 1950 francuski minister spraw zagranicznych Robert Schuman zaproponował francusko-niemieckie porozumienie oddające kontrolę nad produkcją węgla i stali (podstawowych gałęzi przemysłu tych dwóch krajów i źródło ich gospodarczej potęgi) Wysokiej Władzy (High Authority) i zarysował szkic organizacji, w której mogłyby uczestniczyć także pozostałe państwa europejskie.

Europejską Wspólnotę Węgla i Stali (EWWiS) powołało do życia w Paryżu w 1951 roku sześć państw: Francja, Niemcy, Włochy, Holandia, Belgia i Luksemburg^[3].

Powstanie EWG i Euratom

Po pierwszych pozytywnych doświadczeniach funkcjonowania tej wspólnoty, pomimo obaw, by prób integracji gospodarczej nie spotkał ten sam los co Europejskiej Wspólnoty Obronnej, postanowiono pójść krok dalej i w czerwcu 1955 na konferencji w Messynie padły deklaracje kontynuacji procesów integracyjnych. W 1956 powstał komitet przygotowawczy pod przewodnictwem ministra spraw zagranicznych Belgii P. H. Spaaka, który 21 kwietnia 1956 przedstawił sześciu ministrom spraw zagranicznych państw członkowskich EWWiS dwa projekty utworzenia wspólnego rynku i wspólnoty energii atomowej zwane Raportem Spaaka. 25 marca 1957 podpisano w stolicy Włoch traktaty rzymskie, powołujące do życia^[4] Europejską Wspólnotę Gospodarczą (EWG) oraz Europejską Wspólnotę Energii Atomowej (Euratom).

Stworzenie EWG i Euratomu miało na celu, jak czytamy w preambule traktatu, stworzenie fundamentów coraz bliższej unii narodów europejskich, zapewnienie postępu ekonomicznego i społecznego wspólnym eliminowaniem barier dzielących Europę oraz stałą poprawę warunków życia i pracy. Na mocy traktatu stworzono wspólny rynek, do którego miano dochodzić stopniowo przez 12 lat (art. 8). Zapowiedziano również znoszenie barier w swobodnym ruchu osób, usług i kapitału. Wprowadzono wspólną politykę rolną i transportową.

Powołano organy traktatowe: Komisję Europejską i Radę Ministrów (złożoną z przedstawicieli rządów narodowych). Istniejące już wcześniej Zgromadzenie i Trybunał Sprawiedliwości stały się wspólne dla Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali, EWG i Euratomu^[5].

Państwo	Data przystąpienia
Belgia	25 marca 1957
Włochy	25 marca 1957
Luksemburg	25 marca 1957
Francja	25 marca 1957
Holandia	25 marca 1957
RFN	25 marca 1957
Dania	1 stycznia 1973
Irlandia	1 stycznia 1973
Wielka Brytania	1 stycznia 1973
Grecja	1 stycznia 1981
Portugalia	1 stycznia 1986
Hiszpania	1 stycznia 1986

Późniejsze zmiany

W 1965 roku na mocy traktatu brukselskiego (zwanego traktatem fuzyjnym) utworzono jedną radę w miejsce trzech odrębnych (EWG, EWWiS i Euratom) i jedną komisję w miejsce Wysokiej Władzy EWWiS i dwóch oddzielnych komisji (EWG i Euratom)^[4].

W 1992 traktat z Maastricht stworzył prawną możliwość integracji politycznej pierwszy raz od czasu nieudanej próby stworzenia Europejskiej Wspólnoty Politycznej w 1954 roku. Zmienił EWG w Unię Europejską opartą na trzech filarach, a wspólnoty stały się jednym z nich^[6].

W 2007 traktat lizboński wprowadził reformy instytucjonalne i zniósł strukturę ustanowioną w traktacie z Maastricht^[7].

Zobacz też

• Wspólnota Europejska