Wyładowania atmosferyczne nad Catatumbo

Wyładowania atmosferyczne nad Catatumbo (hiszp. Relámpago del Catatumbo) – fenomen przyrodniczy w Wenezueli u ujścia rzeki Catatumbo do jeziora Maracaibo, w Parku Narodowym Ciénagas del Catatumbo^[1], polegający na bardzo intensywnych wyładowaniach atmosferycznych, trwających ok. 300 dni w roku^[2] przez ok. 9 godzin dziennie^[3].

Błyskawice nad Catatumbo w nocy

Błyskawice nad Catatumbo w nocy

Jezioro Maracaibo jest regionem o najwyższej intensywności wyładowań na świecie^[4]. Szacuje się, że w ciągu godziny uderza średnio 250 piorunów^[3].

Światło generowane przez wyładowania jest widoczne z odległości setek kilometrów i wykorzystywane było do nawigacji przez załogi statków, stąd też zyskało przydomek „latarni z Maracaibo”^[3][5] i „latarni Catatumbo”^[6]. W 1499 roku Amerigo Vespucci dotarł do jeziora Maracaibo, gdzie znajdowała się osada z chat na palach, którą nazwał Wenezuelą lub „małą Wenecją”^[3]. Hiszpański pisarz Lope de Vega (1562–1635) wzmiankował wyładowania nad Catatumbo w swoim wierszu La Dragontea (1598)^[6]. Współcześnie fenomen nazywany jest również „nigdy niekończącą się burzą nad Catatumbo” i stał się atrakcją turystyczną^[6]. W 2013 roku region jeziora Maracaibo został wpisany do Księgi rekordów Guinnessa jako region o najwyższej intensywności wyładowań na świecie^[7].

Powstawanie wyładowań

Warunki topograficzne jeziora Maracaibo

Wyładowania nad Catatumbo powstają w wyjątkowych warunkach topograficznych – jezioro Maracaibo zamknięte jest z trzech stron grzbietami górskimi, jedynie od północy otwiera się na Zatokę Wenezuelską z jej ciepłymi wodami^[3]. O zachodzie słońca silne wiatry uderzają w góry, podrywając ciepłe powietrze do góry^[3]. Wówczas tworzą się gęste chmury deszczowe – cumulonimbusy, a kiedy kropelki wody z wilgotnego powietrza zderzają się z kryształkami lodu z zimnego powietrza, wytwarzają się ładunki elektrostatyczne^[3]. Największa liczba wyładowań przypada na okresy od sierpnia do października i od maja do lipca^[2].