Wydział Socjologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Wydział Socjologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (Wydział Socjologii UAM) – jednostka naukowo-dydaktyczna funkcjonująca w ramach szkoły dziedzinowej Nauk Społecznych Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Prowadzi studia na kierunkach socjologia i praca socjalna, posiada uprawnienia do nadawania stopni naukowych doktora i doktora habilitowanego. Prowadzone na Wydziale studia pierwszego i drugiego stopnia na kierunku socjologia otrzymały w 2013 r. ocenę wyróżniającą Polskiej Komisji Akredytacyjnej oceniającej jakość kształcenia na polskich uczelniach.

Wydział Socjologii

Faculty of Sociology

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Data założenia	1920 (Katedra) 2019 (Wydział)
Typ	naukowo-badawczy
Państwo	Polska
Województwo	wielkopolskie
Adres	60-568 Poznań ul. Szamarzewskiego 89c
Dziekan	dr hab. Aldona Żurek
Położenie na mapie Poznania Wydział Socjologii
Położenie na mapie Polski Wydział Socjologii
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego Wydział Socjologii
52°24′52″N 16°53′01″E
Strona internetowa

Studia

Wydział prowadzi studia na kierunkach socjologia (pierwszego i drugiego stopnia w trybie stacjonarnym) oraz praca socjalna (pierwszego i drugiego stopnia w trybie stacjonarnym). Studia pierwszego stopnia kończą się uzyskaniem tytułu licencjata, natomiast drugiego stopnia – tytułu magistra. Istnieje możliwość kontynuowania studiów na trzecim stopniu, w ramach Szkoły Doktorskiej Szkoły Nauk Społecznych UAM. Po ukończeniu studiów doktoranckich i obronie pracy doktorskiej przyznawany jest stopień naukowy doktora nauk społecznych w zakresie socjologii.
Od roku akademickiego 2016/2017 na Wydziale Socjologii obowiązuje nowy program, którego podstawą są zajęcia prowadzone w ramach modułów specjalizacyjnych. Na studiach pierwszego stopnia obowiązujące moduły to: Badania rynkowe – marketing – zachowania konsumenckie, Kultura i media, Socjologia stosowana w sferze publicznej. Moduły na studiach drugiego stopnia to: Innowacje społeczne, Relacje w organizacjach, Zarządzanie lokalne.
W 2013 r. Polska Komisja Akredytacyjna przyznała prowadzonym w Wydziale Socjologii UAM studiom socjologicznym pierwszego i drugiego stopnia ocenę wyróżniającą. Według danych dostępnych na stronie internetowej PKA jest to jedyna w Polsce taka ocena przyznana kierunkowi socjologia nauczanemu na obu stopniach kształcenia^[1].
W rankingu "Perspektyw" studia socjologiczne prowadzone na Wydziale Socjologii UAM znalazły się w 2020 r. na trzecim miejscu wśród wszystkich jednostek akademickich nauczających w Polsce socjologii^[2].
Przy Wydziale funkcjonuje Koło Naukowe Studentów Socjologii UAM oraz Koło Naukowe Studentów Pracy Socjalnej UAM^[3].

Historia

Rys ogólny

Historia poznańskiej socjologii sięga 1920, gdy w ramach Uniwersytetu Poznańskiego powołana została Katedra Socjologii i Filozofii Kultury. Jej kierownikiem został prof. Florian Znaniecki, jeden z głównych przedstawicieli socjologii humanistycznej, współautor (wspólnie z Williamem Thomasem) książki "Chłop polski w Europie i Ameryce", późniejszy przewodniczący Amerykańskiego Towarzystwa Socjologicznego. Znaniecki uczynił z Poznania centrum polskiej socjologii.

W 1920 roku utworzone zostało Seminarium Socjologiczne, dzięki któremu studenci poznańskiego uniwersytetu mogli uczyć się socjologii w ramach kierunku "Nauki Filozoficzne i Pedagogiczne"^[4]. Od 1927 w ramach Wydziału Humanistycznego socjologia została wyodrębniona jako osobny kierunek studiów. Były to pierwsze studia socjologiczne w Polsce (drugie założono w Warszawie w 1934).

W 1925 dzięki staraniom Znanieckiego do najstarszego polskiego czasopisma prawniczego dodano dział socjologiczny, tworząc "Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny". W 1930 założył pierwsze poświęcone całkowicie socjologii polskie czasopismo naukowe (Przegląd Socjologiczny). Posiadając liczne kontakty międzynarodowe, Znaniecki aktywizował wymianę myśli z socjologią zachodnią, głównie amerykańską i brytyjską^[4]. W kwietniu 1930 zorganizował w Poznaniu pierwszy Zjazd Socjologów Polskich^[4], inicjując aktywność zjazdową polskich socjologów, trwającą do dziś. W 1921 roku założył w Poznaniu Instytut Socjologiczny, organizację pozarządową zajmującą się rozwojem socjologii, która w 1927 została przekształcona w ogólnokrajowy Polski Instytut Socjologiczny^[4].

Odbudowy poznańskiej socjologii po II wojnie światowej podjął się uczeń Znanieckiego, Tadeusz Szczurkiewicz. Uwarunkowania polityczne^[5] sprawiły, że w 1952^[6] zaprzestano nauczania na kierunku socjologia. Sytuacja poprawiła się w 1957, jednak studia socjologiczne zostały reaktywowane jako odrębny kierunek dopiero w 1968. W 1992 w Instytucie Socjologii UAM, obok dotychczasowych studiów socjologicznych, uruchomione zostały studia na kierunku praca socjalna. Od 2007, zgodnie z zaleceniami procesu bolońskiego, studia w zakresie socjologii i pracy socjalnej prowadzone są w systemie dwustopniowym^[7].

W 1998 Instytut Socjologii uzyskał uprawnienia do nadawania stopnia naukowego doktora nauk humanistycznych (obecnie – nauk społecznych) w zakresie socjologii, a w 2012 – stopnia naukowego doktora habilitowanego nauk społecznych w zakresie socjologii.

Zmiany instytucjonalne

Działalność naukowa i dydaktyczna poznańskich socjologów przyjmowała w ciągu lat następujące formy instytucjonalne:

1. Katedra Socjologii i Filozofii Kultury (1920-1939)^[4]

2. Katedra Socjologii (1945-1952)^[6]

3. Katedra Historii Myśli Społecznej (1952-1957)^[6]

4. Katedra Socjologii (1957-1969)^[6]

5. Instytut Socjologii (1969-2019)^[6]

6. Wydział Socjologii (2019-dziś)^[8]

Poznańska socjologia funkcjonowała na uniwersytecie w ramach następujących wyższych rangą jednostek administracyjnych:

1. Wydział Filozoficzny (1919-1925)^[9]

2. Wydział Humanistyczny (1925-1951)^[9]

3. Wydział Filozoficzno-Historyczny (1951-1975)^[9]

4. Wydział Nauk Społecznych (1975-2019)^[9]

5. Szkoła Nauk Społecznych (2019-dziś)^[8]

Poznańska szkoła socjologiczna

Florian Znaniecki założył w Poznaniu szkołę naukową^[10], działającą w ramach metodologii socjologii humanistycznej. Przyjmując główne założenia metodologiczne swojego patrona, poznańscy badacze zajmowali się na analizą sposobów postrzegania i przeżywania świata przez jednostkę ludzką. Unikali przy tym dyskusji natury teoretycznej, skupiając się na empirycznym poznawaniu rzeczywistości społecznej^[11]. Utrzymywali liczne kontakty międzynarodowe^[12]. Rozwój poznańskiej szkoły socjologicznej przerwał wybuch II wojny światowej. Do najbardziej znanych przedstawicieli tej szkoły zaliczyć należy: Tadeusza Szczurkiewicza, Józefa Chałasińskiego, Franciszka Mirka, Wiesława Kryńskiego, Władysława Okińskiego, Teodora Abla oraz Jana Szczepańskiego^[10]. Z poznańską szkołą socjologiczną stale współpracowali m.in.: Czesław Znamierowski, Jan Stanisław Bystroń, Ludwika Dobrzyńska-Rybicka, Kazimierz Tymieniecki^[10], Michał Sobeski, Ludwik Jaxa-Bykowski i Stefan Błachowski^[4].

Poczet kierowników, dyrektorów i dziekanów

Kierownicy Katedry

1. prof. dr Florian Znaniecki (1920-1939)^[13]
2. prof. dr hab. Tadeusz Szczurkiewicz (1945-1957)^[13]
3. prof. dr hab. Stanisław Kowalski (1957-1961)^[13]
4. prof. dr hab. Władysław Markiewicz (1962-1969)^[13]

Dyrektorzy Instytutu

1. prof. dr hab. Władysław Markiewicz (1969-1972)^[14]
2. prof. dr hab. Andrzej Kwilecki (1972-1981)^[14]
3. prof. dr hab. Zygmunt Dulczewski (1981-1984)^[14]
4. prof. dr hab. Marek Ziółkowski (1984-1993)^[14]
5. dr hab. Jan Włodarek (1993-2005)^[14]
6. dr hab. Krzysztof Podemski (2005-2008)^[14]
7. prof. dr hab. Rafał Drozdowski (2008-2016)^[14]
8. dr hab. Aldona Żurek (2016-2019)^[14]

Dziekani Wydziału

1. dr hab. Aldona Żurek (2019-dziś)^[15]

Władze Wydziału

W kadencji 2024–2028^[16]:

Stanowisko	Imię i nazwisko
Dziekan	dr hab. Aldona Żurek
Prodziekan ds. kształcenia	dr hab. Agnieszka Jeran
Prodziekan ds. nauki	dr hab. Ryszard Necel
Prodziekan ds. współpracy i rozwoju	dr Łukasz Rogowski

Struktura organizacyjna

W skład kadry naukowo-dydaktycznej wchodzi 21 samodzielnych pracowników naukowych, 25 adiunktów ze stopniem doktora oraz 1 starszy wykładowca.

Od 1 stycznia 2020, Wydział Socjologii UAM składa się z 5 zakładów oraz 1 pracowni:^[17]

Jednostka	Kierownik
Zakład Studiów nad Dynamiką Społeczną	dr hab. Piotr Matczak[18]
Zakład Socjologii Cywilizacji	dr hab. Witold Wrzesień[19]
Zakład Teorii i Badań Praktyk Społecznych	prof. dr hab. Marek Krajewski[20]
Zakład Badań Problemów Społecznych i Pracy Socjalnej	dr hab. Monika Oliwa-Ciesielska[21]
Zakład Socjologii Jednostki i Relacji Społecznych	dr hab. Honorata Jakubowska[22]
Pracownia Zmiany Społecznej	dr hab. Ryszard Cichocki[23]

Działalność naukowa

Główne kierunki badań naukowych prowadzonych na Wydziale to: socjologia kultury, badania dynamiki społecznej, socjologia codzienności, badania jakości życia, przemiany współczesnego życia rodzinnego, współczesne nurty pracy socjalnej, socjologia miasta, socjologia wizualna, socjologia młodzieży, socjologia religii, socjologia przedmiotów. Z Wydziałem ściśle współpracują Poznański Oddział Polskiego Towarzystwa Socjologicznego oraz Fundacja Naukowa im. Floriana Znanieckiego. Przy Wydziale wydawane jest czasopismo „Roczniki Socjologii Rodziny”.
Pracownicy i doktoranci Wydziału systematycznie uzyskują nagrody za działalność naukową (m.in. Nagroda Prezesa Rady Ministrów, stypendium Fundacji na rzecz Nauki Polskiej, stypendium Fundacji Rodziny Kulczyków, stypendium Fundacji UAM).