Wytowno (wieś)

Wytowno (kaszb. Wëtowno^[5], niem. Weitenhagen) – wieś w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie słupskim, w gminie Ustka^[6][3].

Ten artykuł dotyczy wsi w województwie pomorskim. Zobacz też: inne miejscowości o tej nazwie.

Wytowno

wieś
Kościół św. Franciszka z Asyżu
Państwo	Polska
Województwo	pomorskie
Powiat	słupski
Gmina	Ustka
Liczba ludności (2017-09-27)	341[1]
Strefa numeracyjna	59
Kod pocztowy	76-270[2]
Tablice rejestracyjne	GSL
SIMC	0752390[3]
Położenie na mapie gminy wiejskiej Ustka Wytowno
Położenie na mapie Polski Wytowno
Położenie na mapie województwa pomorskiego Wytowno
Położenie na mapie powiatu słupskiego Wytowno
54°35′17″N 16°58′31″E[4]

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa słupskiego.

Wieś stanowi sołectwo w którego skład wchodzi również Dalimierz Przewłocki i Wytowno (osada)^[1].

Nazwa

Nazwa wsi ma genezę słowiańską i charakter topograficzny. Powstała przez dodanie do pomorskiej nazwy pospolitej *vit „wić, witwa” formantu -owno^[7]. Friedrich Lorentz przytacza dwa warianty nazwy w lokalnych gwarach słowińskich: Vȧ͂tɵvnɵ, Vȧ͂tɵwnɵ, wraz z utworzonymi od nich nazwami mieszkańców: Vȧ͂tɵvńȯu̯n, Vȧ͂tɵvńȯu̯nkă „wytownianin, wytownianka” – Vȧ͂tɵwńȯu̯n, Vȧ͂tɵwńȯu̯nkă „ts.”^[8]. Twarda spółgłoska /v/ i samogłoska /ɨ/ w nagłosie (Wytowno zamiast *Witowno) nawiązuje do wymowy gwarowej^[7].

Niemiecka nazwa Weitenhagen, po raz pierwszy poświadczona w 1789, jest hybrydą, złożoną z członu weit wywodzącego się od pomorskiej podstawy *wit z adideacją do dlniem. weit „biały”, oraz z nazwy pospolitej Hagen „ogrodzenie, ogrodzony teren”^[7].

Rada Języka Kaszubskiego proponuje kaszubską formę nazwy Wëtowno^[9].

Części wsi

Integralne części wsi Wytowno^[6][3]

SIMC	Nazwa	Rodzaj
0752409	Smużki	część wsi

W latach 1945–1954 istniała gmina Wytowno.

Zabytki

• Kościół św. Franciszka z Asyżu, wzmiankowany w 1482. W 1880 przeprowadzono konserwację wieży i nawy. Świątynia jest kościołem parafialnym rzymskokatolickiej parafii św. Franciszka z Asyżu w Wytownie^[10]. Dominantą ryglowej świątyni z XVII w. jest XIV w., murowana, szersza od nawy, wieża, ukoronowana smukłym hełmem. Wystrój barokowy, uzupełniony gotyckimi elementami^[11].
• Dwór z przełomu XVII i XVIII w, piętrowy, dwuskrzydłowy, murowany, kryty dachem naczółkowym. Od frontu dwupiętrowy ryzalit^[12] zwieńczony frontonem z głównym wejściem pod balkonem. We frontonie herb właścicieli rodziny von Bandemer. W otoczeniu pozostałości parku^[13].

• 
  Dwór rodziny von Bandamer
• 
  Herb właścicieli dworu von Bandemer
• 
  Szkoła