Najlepsze pytania
Chronologia
Czat
Perspektywa
Wywrót (leśnictwo)
drzewo wywrócone przez wiatr Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Remove ads
Wywrót, wykrot, wiatrował – drzewo z naderwanym korzeniem, lub całkowicie wywrócone w wyniku działania wiatru, rzadziej w wyniku okiści i deszczu.
Przyczyny powstawania
Najczęściej wywrotami są drzewa z płytkim systemem korzeniowym. Drzewa z systemem palowym częściej się łamią, powodując wiatrołomy. Przy silnie nasiąkniętej glebie i bocznym wychyleniu środka ciężkości pnia i korony drzewa może dojść do wywrotu nawet przy niewielkim wietrze. W takich warunkach przewracają się również drzewa zwykle odporne na wywracanie (np. sosna zwyczajna).
Wykroty
Podsumowanie
Perspektywa
Termin wykrot stosowany jest w literaturze co najmniej w dwóch znaczeniach. Może być to
- zagłębienie w ziemi wraz z wyrwaną bryłą korzeniową[1] (korzeniami[2][3]) przewróconego drzewa[2][3][4], a nawet sama jama po korzeniach[4][5][6][7] lub korzenie[4].
- Często precyzuje się, że chodzi o drzewo wywrócone przez wiatr[2][3].
- Są używane wyrażenia głęboki wykrot[2][6], wpaść[2][6][7] (wskoczyć[6]) do wykrotu, stoczyć się, schować się w wykrot[6], stoczył się w głęboki wykrot i czuł, że się już nie wygramoli[6].
- Na tak rozumiany wykrot składają się:
- Należy tutaj zwrócić uwagę, że termin karpa może też oznaczać pniak i korzenie po ściętym drzewie[4][5].
- całe drzewo przewrócone wyrwane z korzeniami[1][2][3][9][10][11][12][13][14] (wywrot[10][13][14], wiatrował[2][10][14], wichrował[10]), czasem z powstałą jamą[1][8].
- Wydział Ochrony Środowiska i Rolnictwa Urzędu Miasta Łodzi w swoich wytycznych z 2015 roku dotyczących postępowania ze zniszczonymi drzewami podaje, że może to być również drzewo znacznie pochylone (ale z naderwanym systemem korzeniowym)[14].
- XIX-wieczny pierwszy „Słownik języka polskiego” Lindego precyzuje, że wywrócone z korzeniem od wiatru[12], dość podobnie zresztą współczesne słowniki[2][3].
- „Słownik gwar polskich” Karłowicza (T. VI z 1911 r.) podaje z kolei dodatkowo, że wykrocisko to miejsce, gdzie od burzy drzewo powalone (czasem wekrociska), wykrocić to wyłamać drzewo z korzeniem (w odniesieniu do wichru), liczba mnoga od wykrot to czasem wekroty, a w niektórych regionach wykrot to wywożone z lasu uschłe gałęzie i drzewa[13].
Przemieszczenie materiału glebowo-zwietrzelinowego znajdującego się w systemie korzeniowym (karpie) spowodowane jego wyrwaniem określane jest terminem saltacja wykrotowa (denudacja wykrotowa)[4].
Po jakimś czasie karpa (z materiałem glebowo-zwietrzelinowym[8]) w wyniku degradacji przekształca się w kopiec (kopczyk[8], pagórek powykrotowy, pagórek mineralno-organiczny[1]). Powstaje w tens sposób „mikrotopografia zagłębień i kopców ziemnych” („morfologia wykrotowa”[4], mikrorzeźba jamowo kopczykowa[8]). Do nazw kopiec i zagłębienie często dodaje się przymiotnik „reliktowy” (dla odróżnienia od współczesnych karp i zagłębień)[4].
Remove ads
Klasyfikacja
Wywroty dzielą się na:
- całkowite – gdy pień drzewa wraz z koroną leży na ziemi
- częściowe – gdy karpa jest wyraźnie naderwana
- zwykłe – jeżeli pień lub korona nie opiera się o inne drzewo
- podparty (zawieszony) – gdy pień lub korona opiera się o inne drzewo
oraz:
- pojedyncze – jeżeli wywrót dotyczy tylko jednego drzewa
- grupowe – kiedy wywrócone są również drzewa sąsiednie, a ich system korzeniowy jest silnie spleciony i tworzy wrażenie jednej wielkiej karpy
Zobacz też
Przypisy
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads