Załęcze Wielkie

Załęcze Wielkie (pierwotnie Załęcze^[3] ) – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie wieluńskim, w gminie Pątnów. Leży na terenie Załęczańskiego Parku Krajobrazowego, nad rzeką Wartą.

Załęcze Wielkie

wieś
Fragment miejscowości
Państwo	Polska
Województwo	łódzkie
Powiat	wieluński
Gmina	Pątnów
Liczba ludności	1009
Strefa numeracyjna	43
Kod pocztowy	98-335[1]
Tablice rejestracyjne	EWI
SIMC	0709649
Położenie na mapie gminy Pątnów Załęcze Wielkie
Położenie na mapie Polski Załęcze Wielkie
Położenie na mapie województwa łódzkiego Załęcze Wielkie
Położenie na mapie powiatu wieluńskiego Załęcze Wielkie
51°05′11″N 18°41′09″E[2]

Historia

Miejscowość historycznie należy do ziemi wieluńskiej oraz pierwotnie związana była z Wielkopolską. Ma metrykę średniowieczną i istnieje co najmniej od XIV wieku. Wymieniona pierwszy raz w dokumencie zapisanym po łacinie w 1357 jako „Zalancz” leżąca w „terra Velusiensis” (łac. w ziemi wieluńskiej), a w „1511 Zalacze maior”^[3] .

Miejscowość została odnotowana w historycznych dokumentach własnościowych, prawnych i podatkowych. W 1357 wymieniona została jako własność arcybiskupów gnieźnieńskich. W 1364 Mateusz, kasztelan rozpierski, sprzedał niejakiemu Marcinowi za 15 grzywien sołectwo we wsi Załęże z 2 łanami, karczmą, trzecim denarem, młynem oraz innym majątkiem. W 1511 wieś leżała w powiecie wieluńskim i liczyła 10 łanów kmiecych na 3 polach, z tego 5 łanów było opustoszałych. Mieszkańcy płacili czynsz po donicy miodu oraz w ramach dziesięciny prepozytowi wieluńskiemu po 3 grosze z łanu. Od Parzymiechów i Jaworzna miejscowość oddzielały bory, a od Dzietrznik rzeka Grabowa. Chłopi wnosili skargi o zajęcie im koni i bydła. W 1518 miejscowość liczyła 6 łanów. W 1520 leżała w parafii Łaszów. Mieszkańcy uiszczali dziesięcinę po 4 rączki miodu prepozytowi wieluńskiemu. W 1552 we wsi gospodarowało 9 kmieci, a jeden łan należał do sołtysa. W miejscowości stała karczma, do której przynależał jeden łan. Wybudowana została także nowa kuźnica. W 1553 we wsi odnotowano 5 łanów. W 1563 własność kapituły katedralnej gnieźnieńskiej. Wieś liczyła 8 kmieci gospodarujących na 8 łanach. Jeden łan należał do karczmarza, a dwa kolejne do sołtysa. Dokument odnotował, że kowal Grabowski kupił za 100 grzywien kolejną kuźnicę i płacił z niej 9,5 grzywny oraz wóz żelaza rocznie^[3] .

W końcu XVI wieku wieś w powiecie wieluńskim województwa sieradzkiego^[4]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa sieradzkiego.

Początkowo miejscowość usytuowana była tylko na prawym brzegu Warty, lecz z powodu częstych wylewów rzeki jej mieszkańcy postanowili przenieść się na lewy brzeg, aby uniknąć dalszych powodzi ich gospodarstw. Po dawnej wsi pozostała osada nazwana Piaskami z kilkoma zagrodami, pozostałości dawnych zabudowań oraz cmentarz choleryczny^[5].

We wsi stoi kościół Matki Boskiej Częstochowskiej z 1981.

Geologia

W okolicach Załęcza Wielkiego znajdują się opuszczone kamieniołomy, w których odsłaniały lub odsłaniają się skały jurajskie (oksfordzkie)^[6]. Znaleziono w nich skamieniałości krokodylomorfa, należącego do nadrodziny Teleosauroidea(inne języki)^[7].

Ośrodek harcerski

W Załęczu Wielkim znajduje się Ośrodek Szkoleniowo-Wypoczynkowy ZHP „Nadwarciański Gród”, dawniejsza Centralna Szkoła Instruktorów Harcerskich ZHP „Nadwarciański Gród”. W dniach 1–3 czerwca 2007 w Załęczu Wielkim obradował XXXIV Zjazd Nadzwyczajny ZHP.

Galeria

• 
  Most w Załęczu Wielkim
• 
  Wjazd do Ośrodka Szkoleniowo-Wypoczynkowego ZHP „Nadwarciański Gród”

Zobacz też

• Załęcze
• Załęcze Małe
• Załęczański Park Krajobrazowy