Zipera

Zipera – polska grupa muzyczna wykonująca hip-hop. Powstała w 1999 roku w Warszawie z inicjatywy członków formacji ZIP Skład – raperów Pona, Korasa oraz Fu. Zespół zadebiutował wydaną w 2000 roku płytą zatytułowaną O.N.F.R. Kolejne nagrania tria znalazły się na drugim albumie pt. Druga strona medalu, który został wydany w 2004 roku. Z płyty pochodzi jeden z przebojów radiowych Zipery pt. „Do roboty”, zarejestrowany z gościnnym udziałem Muńka Staszczyka, wokalisty znanego z występów w zespole T.Love Po ponad 14 latach od wydania albumu „Druga Strona medalu” wydany został trzeci album – „Meritum”.

Zipera

Rok założenia	1999
Pochodzenie	Polska, Warszawa
Gatunek	hip-hop, hardcore rap
Aktywność	1999–2005, 2008–2009, 2011, Od 2017
Wydawnictwo	Baza Lebel, Prosto
Powiązania	ZIP Skład, TPWC, Pokój z Widokiem na Wojnę, RaggaBangg, Szlagier
Skład
Pono Koras Fu

Zaangażowanie muzyka rockowego przysporzyło Ziperze pewnej popularności, wykraczającej poza środowisko fanów muzyki hip-hopowej. W konsekwencji Zipera uczestniczyła m.in. w uroczystych obchodach 25. rocznicy podpisania porozumień sierpniowych w gdańskiej hali Olivii, gdzie raperzy wystąpili u boku takich artystów jak Jan Peszek, Adam Nowak, czy Krystyna Prońko. W latach późniejszych działalność zespołu miała charakter nieregularny i obejmowała głównie występy gościnne. Raperzy Pono i Fu skoncentrowali się na karierach solowych. Z kolei Koras podjął się kontynuacji działalności artystycznej w zespole Pokój z Widokiem na Wojnę.

Historia

Grupa powstała w 1999 roku w Warszawie z inicjatywy Pona, Korasa oraz Fu, raperów znanych z występów w grupie ZIP Skład^[1]. Singel zwiastujący pierwszy album tria pt. Sztuczna twarz ukazał się rok później^[2]. W utworze wystąpił Sokół, członek ZIP Składu i WWO. Debiutancki album formacji zatytułowany O.N.F.R. ukazał się 24 czerwca, tego samego roku nakładem wytwórni muzycznej Baza Lebel w dystrybucji Pomaton EMI^[3]. Gościnie na płycie wystąpili ponadto m.in.: ZIP Skład, Pelson, Wilku i Włodek. Z kolei produkcji nagrań podjęli się m.in. członkowie Zipery, a także Vienio jako DJ Variat, DJ 600V oraz Waco. Płyta, promowana teledyskiem do utworu „Wir wydarzeń” była kontynuacją dokonań grupy ZIP Skład. Raperzy poruszyli w utworach m.in. zagadnienie egzystencjalizmu. Rok później pochodzący z debiutu utwór „Sztuczna twarz” znalazł się na kompilacji różnych wykonawców Zjazd na baze – remiksy^[4]. Na składance ukazał się także remiks utworu „Wir wydarzeń” w wykonaniu Majkiego. Wcześniej raperzy gościli na albumie producenckim Waco – Świeży materiał, w utworze „W imię czego?”^[5]. W międzyczasie Pono i Fu rozpoczęli solową działalność artystyczną. Fu zrealizował kolejno dwa albumy studyjne N.O.C.C. (2001) i Futurum (2002)^[6]. Pierwszy z nich został zrealizowany m.in. z gościnnym udziałem pozostałych członków Zipery. Z kolei Pono zadebiutował wydaną w 2002 roku płytą pt. Hołd^[7].

Pono (drugi od prawej) w trakcie finału koncertu „Honor jest wasz Solidarni” w 2005 roku.

16 sierpnia 2003 roku ukazał się Mixtape Vol. 3, producencki album DJ-a Decksa na którym znalazł się utwór „Nie ma rzeczy niemożliwych” zrealizowany z gościnnym udziałem Zipery i Jurasa^[8]. Natomiast 6 grudnia ukazał się singel pt. Bez ciśnień zwiastujący drugi album studyjny formacji^[9][10]. W piosence, promowanej teledyskiem, gościnnie wystąpili francuscy artyści: Davy, znany z grupy Soundkail i Tome. Utwór dotarł do 30. miejsca Szczecińskiej Listy Przebojów Polskiego Radia, a także znalazł się na 21. miejscu telewizyjnej audycji TVP2 30 ton – lista, lista przebojów. 14 lutego 2004 roku ukazał się drugi studyjny album grupy zatytułowany Druga strona medalu^[11]. Nagrania ukazały się nakładem wytwórni muzycznej Prosto. Materiał wyprodukowali, ponownie członkowie Zipery, a także Waco, L.A., Vienio, Sqra, Pono, Zdolny Dzieciak, Pióro oraz Doniu. Gościnnie na płycie wystąpili ponadto Juras, Peja oraz Muniek Staszczyk znany z występów w zespole T.Love. Wydawnictwo dotarło do 8. miejsca zestawienia OLiS^[12]. Druga płyta Zipery była promowana podczas licznych koncertów. Artyści wystąpili m.in. podczas Street Wall Festival i Hip Hop Active, poprzedzali nowojorski duet Mobb Deep w warszawskim klubie Stodoła, a także uczestniczyli w Prosto Tour 2004^[13][14]. Ponadto w ramach promocji powstały również teledyski do utworów „Do roboty” i „Patriota” w którym wykorzystano zdjęcia z Powstania warszawskiego (1944)^[15]. Pierwsza z piosenek uplasowała się na 33. miejscu Szczecińskiej Listy Przebojów.

Również w 2004 roku piosenka „Bez ciśnień” ukazała się na składankach ESKA Squad, Hiphopstacja i VIVA Hip Hop vol.4^[16][17][18]. Zespół gościł także na albumie producenckim WhiteHouse pt. Kodex 2: Proces^[19]. Artyści wystąpili w piosence „Droga otwarta”. W międzyczasie została wydana trzecia solowa płyta Fusznika zatytułowana Wrodzony instynkt. 30 sierpnia 2005 roku zespół wystąpił w gdańskiej hali Olivii podczas koncertu „Honor jest Wasz Solidarni” w ramach uroczystych obchodów 25. rocznicy podpisania porozumień sierpniowych. Raperzy zagrali u boku takich artystów jak Jan Peszek, Anna Maria Jopek, Adam Nowak oraz Krystyna Prońko. Występ zespołu ukazał się tego samego roku na płycie DVD pod tym samym tytułem^[20]. Również w 2005 roku do sprzedażny trafiła składanka Czarny piątek vol.1 – Polski Beat na której znalazł się pochodzący z repertuaru Zipery utwór pt. „Patriota”^[21]. Zespół gościł także na płycie Sqry – Wiele Sqr^[22]. Raperzy wystąpili w utworze „Zaślepieni”. Ukazał się również album Fu zatytułowany Kameleon, nagrany w duecie z Olsenem. Natomiast we wrześniu artyści zagrali podczas festiwalu Otwarte Rewiry w Warszawie^[23]. Rok później Koras wraz Jurasem założył zespół Pokój z Widokiem na Wojnę. Wydany został także drugi album solowy Pona pt. Tak to widzę (2006). Następnie w 2007 roku, Pono i Sokół wznowili działalność formacji TPWC, wraz z którą nagrał trzy albumy: Teraz pieniądz w cenie (2007), Ty przecież wiesz co (2008) oraz To prawdziwa wolność człowieka (2009). W 2007 roku na rynku muzycznym ukazała się także czwarta, solowa produkcja Fu – Krew i dusza. W 2008 roku ukazał się kolejny mixtape DJ-a Decksa pt. Mixtape 4^[24]. Na wydawnictwie znalazł się utwór „A jednak” nagrany przez Ziperę, ponownie wraz z Jurasem. Pod koniec roku Pono wystosował oświadczanie o planach Zipery odnośnie do realizacji trzeciego albumu, który ostatecznie nie został nagrany^[25]. W 2009 roku ukazał się piąty album Fu – Retrospekcje. Natomiast rok później został wydany debiut Pokoju z Widokiem na Wojnę pt. 2010. W 2011 członkowie grupy wystąpili na solowej płycie Fu „Definicja Istnienia” w utworze „Kadry Pamięci”.

18 listopada 2017 roku opublikowany został utwór zatytułowany „Gdzie one są?”, do którego powstał również teledysk. Utwór ten jest zapowiedzią płyty „Meritum”^[26].

Cytat z utworu "Druga strona medalu": "Rozczarowanie niespodzianki forma", został użyty w polskiej komedii "Spadek" z 2024 roku (34 minuta filmu).

Dyskografia

Albumy

Tytuł	Dane dot. albumu	Pozycja na liście	Sprzedaż
		POL
O.N.F.R.	Data: 24 czerwca 2000 Wydawca: Baza Label/Pomaton EMI	–	POL: 10 tys.+[27]
Druga strona medalu	Data: 14 lutego 2004 Wytwórnia: Prosto/Pomaton EMI	8[12]
Meritum	Data: 29 czerwca 2018 Wytwórnia: District AREA/My Music	4[28]
„–” album nie był notowany.

Single

Tytuł	Rok	Pozycja na liście		Album
		SLiP [29]	30 ton [30]
„Sztuczna twarz”	2000	–	–	O.N.F.R.
„Bez ciśnień”	2003	30	8	Druga strona medalu
„–” singel nie był notowany.

Inne notowane utwory

Tytuł	Rok	Pozycja na liście	Album
		SLiP [29]
„Do roboty” (oraz Muniek Staszczyk)	2004	33	Druga strona medalu

Inne

Album	Rok	Utwór	Źródło
Fu – N.O.C.C.	2001	„Czynnik propaganda” (gościnnie: Zipera, Felipe, Mieron, Pepper)	[6]
Zjazd na baze – remiksy (kompilacja)		Zipera – „Wir wydarzeń (Majki Remix)” Zipera, Sokół – „Sztuczna twarz”	[4]
Waco – Świeży materiał		„W imię czego?” (gościnnie: Zipera)	[5]
Pono – Hołd	2002	„Bałagan na strychu” (gościnnie: Zipera, Jędker, Jaźwa, Felipe, Ward, Kosi)	[7]
DJ. B – Styl pijanego mistrza		„Sztuczna twarz” (gościnnie: Zipera)	[31]
DJ Decks – Mixtape Vol. 3	2003	„Nie ma rzeczy niemożliwych” (gościnnie: Zipera, Juras)	[8]
ESKA Squad (kompilacja)	2004	Zipera – „Bez ciśnień”	[16]
Hiphopstacja (kompilacja)		Zipera – „Bez ciśnień” (gościnnie: Dragon Davy, Toma)	[17]
VIVA Hip Hop vol.4 (kompilacja)		Zipera – „Bez ciśnień” (gościnnie: Dragon Davy, Toma)	[18]
WhiteHouse – Kodex 2: Proces		„Droga otwarta” (gościnnie: Zipera)	[19]
Honor jest wasz Solidarni (kompilacja)	2005	Krystyna Prońko, Zipera – „Za czym kolejka ta stoi” Zipera – „Patriota”	[20]
Czarny piątek vol.1 – Polski Beat (kompilacja)		Zipera – „Patriota”	[21]
Sqra – Wiele Sqr		„Zaślepieni” (gościnnie: Zipera)	[22]
DJ Decks – Mixtape 4	2008	„A jednak” (gościnnie: Zipera, Juras)	[24]
Prosto XV (kompilacja)	2014	Zipera – „Bez ciśnień” (gościnnie: Dragon Davy, Toma)	[32]

Teledyski

Utwór	Rok	Reżyseria	Album	Źródło
„Wir wydarzeń”	2000	–	O.N.F.R.	[33]
„Bez ciśnień” gościnnie: Dragon Davy, Toma	2004	–	Druga strona medalu	[34]
„Do roboty” gościnnie: Muniek Staszczyk		Kuba Łubniewski, Maciej Sobieraj		[35]
„Patriota”	2005	Pono		[36]
„Gdzie one są?”	2017	Sir Michu	Meritum	[37]
,,Nie trzeba”	2018	Michał Ślimak Klara	Meritum	[37]

Nagrody i wyróżnienia

Rok	Kategoria	Nagroda	Uwagi	Źródło
2005	Montaż („Do roboty”)	Yach Film	Nominacja	[38]