mieć

Podobna pisownia: miec

mieć (język polski)

wymowa:

^ⓘ, wymowa 2^ⓘ, IPA: [mʲjɛ̇t͡ɕ], AS: [mʹi ̯ėć], zjawiska fonetyczne: zmięk.• podw. art.• i → j 

homofon: miedź

^ⓘ

znaczenia:

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. brak)

(1.1) być w posiadaniu czegoś, posiadać coś

(1.2) musieć coś zrobić

(1.3) dążyć do oddania czegoś komuś

(1.4) dysponować środkami na wykonanie czegoś

(1.5) być w coś ubranym

(1.6) czuć coś

(1.7) czasownik posiłkowy używany do podkreślenia aspektu dokonanego innego czasownika

(1.8) czasownik posiłkowy używany do podkreślenia, że czynność jest wykonywana na czyjeś zlecenie

(1.9) czasownik posiłkowy używany do przewidywania lub prognozowania jakiejś czynności

czasownik zwrotny niedokonany mieć się (dk. brak)

forma		liczba pojedyncza			liczba mnoga
		1. os.	2. os.	3. os.	1. os.	2. os.	3. os.
bezokolicznik		mieć
czas teraźniejszy		mam	masz	ma	mamy	macie	mają
czas przeszły	m	miałem	miałeś	miał	mieliśmy	mieliście	mieli
	ż	miałam	miałaś	miała	miałyśmy	miałyście	miały
	n	miałom	miałoś	miało
tryb rozkazujący		niech mam	miej	niech ma	miejmy	miejcie	niech mają
pozostałe formy czas przyszły m będę miał, będę mieć będziesz miał, będziesz mieć będzie miał, będzie mieć będziemy mieli, będziemy mieć będziecie mieli, będziecie mieć będą mieli, będą mieć ż będę miała, będę mieć będziesz miała, będziesz mieć będzie miała, będzie mieć będziemy miały, będziemy mieć będziecie miały, będziecie mieć będą miały, będą mieć n będę miało, będę mieć będziesz miało, będziesz mieć będzie miało, będzie mieć czas zaprzeszły m miałem był miałeś był miał był mieliśmy byli mieliście byli mieli byli ż miałam była miałaś była miała była miałyśmy były miałyście były miały były n miałom było miałoś było miało było forma bezosobowa czasu przeszłego miano tryb przypuszczający m miałbym, byłbym miał miałbyś, byłbyś miał miałby, byłby miał mielibyśmy, bylibyśmy mieli mielibyście, bylibyście mieli mieliby, byliby mieli ż miałabym, byłabym miała miałabyś, byłabyś miała miałaby, byłaby miała miałybyśmy, byłybyśmy miały miałybyście, byłybyście miały miałyby, byłyby miały n miałobym, byłobym miało miałobyś, byłobyś miało miałoby, byłoby miało imiesłów przymiotnikowy czynny m mający, niemający ż mająca, niemająca mające, niemające n mające, niemające imiesłów przymiotnikowy bierny m rzad. miany[uwagi 1], rzad. niemiany[uwagi 1] rzad. miani[uwagi 1], rzad. niemiani[uwagi 1] ż rzad. miana[uwagi 1], rzad. niemiana[uwagi 1] rzad. miane[uwagi 1], rzad. niemiane[uwagi 1] n rzad. miane[uwagi 1], rzad. niemiane[uwagi 1] imiesłów przysłówkowy współczesny mając, nie mając rzeczownik odczasownikowy rzad. mienie[uwagi 1]

forma		liczba pojedyncza			liczba mnoga
		1. os.	2. os.	3. os.	1. os.	2. os.	3. os.
bezokolicznik		mieć się
czas teraźniejszy		mam się	masz się	ma się	mamy się	macie się	mają się
czas przeszły	m	miałem się	miałeś się	miał się	mieliśmy się	mieliście się	mieli się
	ż	miałam się	miałaś się	miała się	miałyśmy się	miałyście się	miały się
	n	miałom się	miałoś się	miało się
tryb rozkazujący		niech się mam	miej się	niech się ma	miejmy się	miejcie się	niech się mają
pozostałe formy czas przyszły m będę się miał, będę się mieć będziesz się miał, będziesz się mieć będzie się miał, będzie się mieć będziemy się mieli, będziemy się mieć będziecie się mieli, będziecie się mieć będą się mieli, będą się mieć ż będę się miała, będę się mieć będziesz się miała, będziesz się mieć będzie się miała, będzie się mieć będziemy się miały, będziemy się mieć będziecie się miały, będziecie się mieć będą się miały, będą się mieć n będę się miało, będę się mieć będziesz się miało, będziesz się mieć będzie się miało, będzie się mieć czas zaprzeszły m miałem się był miałeś się był miał się był mieliśmy się byli mieliście się byli mieli się byli ż miałam się była miałaś się była miała się była miałyśmy się były miałyście się były miały się były n miałom się było miałoś się było miało się było forma bezosobowa czasu przeszłego miano się tryb przypuszczający m miałbym się, byłbym się miał miałbyś się, byłbyś się miał miałby się, byłby się miał mielibyśmy się, bylibyśmy się mieli mielibyście się, bylibyście się mieli mieliby się, byliby się mieli ż miałabym się, byłabym się miała miałabyś się, byłabyś się miała miałaby się, byłaby się miała miałybyśmy się, byłybyśmy się miały miałybyście się, byłybyście się miały miałyby się, byłyby się miały n miałobym się, byłobym się miało miałobyś się, byłobyś się miało miałoby się, byłoby się miało imiesłów przymiotnikowy czynny m mający się, niemający się ż mająca się, niemająca się mające się, niemające się n mające się, niemające się imiesłów przysłówkowy współczesny mając się, nie mając się

(2.1) pot. czuć się, być w jakimś stanie, nastroju

(2.2) znajdować się w pewnym stosunku, relacji do czegoś

(2.3) zbliżać się, być bliskim

odmiana:

(1.1-8)^[1]

 

(2.1-3)

 

przykłady:

(1.1) Mam samochód. Mam brata.

(1.2) Mam jeszcze obiad do ugotowania. (= Muszę jeszcze ugotować obiad.)

(1.3) Mam dla ciebie tę książkę, przyniosłem ją dla ciebie.

(1.4) Oni nie mają pieniędzy na nowy samochód.

(1.5) Ona ma (na sobie) piękną suknię.

(1.6) Mieć nadzieję. Mieć przeczucie.

(1.7) Nie mam odrobionej pracy domowej. Robiłem, ale części nie umiałem zrobić.

(1.7) Mam złamaną nogę.

(1.8) — Będę miał malowany pokój. — O, myślałem, że sam pomalujesz.

(1.9) Dzisiaj ma padać.

(2.1) Po operacji pacjent ma się doskonale.

(2.2) Prosta A tak się ma do prostej B, jak prosta C do D.

(2.3) Nasz pobyt nad morzem ma się ku końcowi.

składnia:

(1.1) mieć + B., nie mieć + D.

(1.2) mieć + B. do + D. • nie mieć + D. do + D.

(1.3) mieć + B. dla + D. • nie mieć + D. dla + D.

(1.4) mieć + B. na + B. • nie mieć + D. na + B.

(1.5) mieć + B. • nie mieć + D.

(1.6) mieć + B. • nie mieć + D.

(1.7) mieć + imiesłów przymiotnikowy bierny dokonany

(1.8) mieć + imiesłów przymiotnikowy bierny niedokonany

kolokacje:

synonimy:

(1.1) posiadać, dysponować, władać, rozporządzać, być właścicielem, być w posiadaniu, mieć do dyspozycji (rzeczowniki nieżywotne)

(1.2) musieć

(1.3) przynieść

antonimy:

(1.1) nie mieć, obywać się, obchodzić się

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

rzecz. mienie n

czas. miewać ndk.

związki frazeologiczne:

mieć ambę • mieć asa w rękawie • mieć bielmo na oczach • mieć bzika na punkcie czegoś • mieć ciężką nogę • mieć czystą bieliznę • mieć czyste ręce • mieć cykora • mieć dość / mieć po dziurki w nosie / mieć powyżej uszu • mieć długi język • mieć do szkoły pod górkę • mieć dupę na boku • mieć duszę na ramieniu • mieć dwie lewe ręce • mieć dziurawą kieszeń • mieć dziurawe ręce / mieć gliniane ręce • mieć forsy jak lodu • mieć garbate szczęście • mieć gdzieś • mieć głowę na karku • mieć głowę nie od parady • mieć głowę w chmurach • mieć gzik w kolanach • mieć haka • mieć kiełbie we łbie / mieć fiu-bździu w głowie / mieć siano w głowie / mieć zielono w głowie • mieć klapki na oczach • mieć klasę • slang. mieć kobietę • mieć końskie zdrowie • mieć krew na rękach • mieć kuku na muniu • mieć lepkie ręce • mieć łeb jak sklep • mieć mleko pod nosem • mieć mocną głowę • mieć motyle w brzuchu • mieć muchy w nosie • mieć muki • mieć na końcu języka • mieć na oku • mieć na pieńku • mieć na sobie • mieć na sumieniu • mieć na tapecie • mieć na warsztacie • mieć nie po kolei w głowie • mieć nierówno pod sufitem • mieć niewyparzony język • mieć nosa • mieć nóż na gardle • mieć oczy szeroko otwarte • mieć ogon • mieć olej w głowie • mieć pełne ręce roboty • mieć pietra • mieć plecy • mieć pod górkę • mieć poważne zamiary • mieć poślizg • mieć pozamiatane • mieć przechlapane • mieć przerąbane • mieć pstro w głowie • mieć ręce i nogi • mieć serce na dłoni • mieć serce z kamienia • mieć się na baczności • mieć się z pyszna • mieć słabą głowę • mieć sokole oko • mieć sprany beret • mieć swoje pięć minut • mieć swoje za uszami • mieć szlaban • mieć szczęśliwą rękę • mieć twardą pięść • mieć w garści • mieć w głębokim poważaniu • mieć w kieszeni • mieć w nosie • mieć wejścia • mieć węża w kieszeni • mieć więcej szczęścia niż rozumu • mieć wolną drogę • mieć wolną rękę • mieć wszystkich w domu • mieć wtyki • mieć za swoje • mieć z górki • mieć złote serce • mieć związane ręce • nie ma • nie mieć bladego pojęcia / nie mieć zielonego pojęcia • nie mieć co z sobą zrobić • nie mieć gdzie podziać • nie mieć głowy • nie mieć nic do stracenia • nie mieć sobie równych • nie mieć wszystkich w domu • ściany mają uszy

etymologia:

prasł. *jьměti

uwagi:

1. Imiesłów przymiotnikowy bierny oraz rzeczownik odczasownikowy są obecnie bardzo rzadko spotykane. Jednak jeszcze w 1874 roku wydano pracę Władysława Chotkowskiego O Myszeidzie Ignacego Krasickiego. Odczyt miany w Towarzystwie Przemysłowem Poznańskiem dnia 26 stycznia 1874 r.

• nie mylić z: miedź

tłumaczenia:

• abchaski: (1.1) а'мазаара
• albański: (1.1) kam
• angielski: (1.1) have; (1.2) must, have to, need to, ought to, to be to; (1.3) have sth for sb; (1.4) have; (1.5) to wear; (1.6) to feel sth; (1.7) have; (1.8) have; (1.9) be supposed to
• arabski: (1.1) تضمن، امتلك، حاز، ملك، إقتنى
• baskijski: (1.1) eduki, izan
• białoruski: (1.1) валодаць, мець; (1.2) мусіць, трэба; (1.4) распараджаць; (1.5) мець, быць апранутым; (1.6) спадзавацца
• bułgarski: (1.1) имам; (1.2) трябва; (1.3) имам; (1.4) имам
• chiński standardowy: (1.1) 还有 (háiyǒu), 有 (yǒu); (1.2) 还有 (háiyǒu); (1.3) 还有 (háiyǒu); (1.4) 还有 (háiyǒu), 有 (yǒu); (1.6) 还有 (háiyǒu), 有 (yǒu)
• chorwacki: (1.1) imati
• dolnołużycki: (1.1) měś
• duński: (1.1) have; (1.2) skulle, måtte; (1.3) have nt for ng; (1.5) have nt på
• esperanto: (1.1) havi; (2.1) farti
• francuski: (1.1) avoir
• górnołużycki: (1.1) měć
• hiszpański: (1.1) tener, poseer; (1.2) tener, faltar; (1.3) tener; (1.4) tener, disponer; (1.5) tener, llevar; (1.6) tener; (1.7) tener; (2.1) estar, encontrarse; (2.2) ser; (2.3) estar para, acercarse
• interlingua: (1.1) haber
• irlandzki: (1.1) táille
• islandzki: (1.1) hafa
• jaćwieski: (1.1) turd
• jidysz: (1.1) האָבן (hobn), פֿאַרמאָגן (farmogn); (1.3) האָבן (hobn); (1.4) האָבן (hobn); (1.5) האָבן (hobn); (1.6) האָבן (hobn)
• kabowerdeński: (1.1) teni
• kaszubski: (1.1) miec
• kataloński: (1.1) tenir
• koreański: (1.1) 있다 (itta)
• litewski: (1.1) turėti; (1.2) turėti
• łaciński: (1.1) habeo
• łotewski: (1.1) man ir
• niderlandzki: (1.1) hebben; (1.2) moeten, hebben; (1.3) hebben; (1.5) aanhebben
• niemiecki: (1.1) haben; (1.2) sollen, müssen, brauchen (etw. zu tun); (1.3) haben; (1.4) haben; (1.5) anhaben, tragen; (1.6) haben; (1.7) haben; (1.8) bekommen; (2.1) es geht jdm.; (2.2) stehen; (2.3) sich neigen
• norweski (bokmål): (1.1) ha
• norweski (nynorsk): (1.1) ha, have
• nowogrecki: (1.1) έχω; (1.2) έχω; (1.3) έχω; (1.4) έχω; (1.5) έχω; (1.6) έχω
• perski: (1.1) داشتن (dāštan)
• polski język migowy:
  (w zapisie SignWriting)

  (1.1) czasownik kierunkowy: mam: , masz: , ma:  ,     , mamy: , macie , mają: , nie mieć:  ,      ,    
• prowansalski: (1.1) aver
• rosyjski: (1.1) иметь (imieć); (1.3) иметь; (1.4) иметь; (1.6) иметь (imieć)
• rumuński: (1.1) avea
• słoweński: (1.1) imeti
• staro-cerkiewno-słowiański: (1.1) имѣти
• szwedzki: (1.1) ha; (1.5) ha på sig
• tagalski: (1.1) may; (1.2) dapat
• tajski: (1.1) มี
• ukraiński: (1.1) ма́ти
• wenedyk: (1.1) owiar
• wilamowski: (1.1) honn
• włoski: (1.1) avere; (1.2) avere; (1.3) avere; (1.4) avere; (1.5) avere; (1.6) avere
• wolof: (1.1) am

źródła:

1. Zygmunt Saloni, Włodzimierz Gruszczyński, Marcin Woliński, Robert Wołosz, Słownik gramatyczny języka polskiego na płycie CD, Wiedza Powszechna, Warszawa 1997, ISBN 978-83-214-1375-4.