مرہٹا سلطنت

تریخ

مرہٹا سلطنت دا جھنڈا

بیجاپور دے بادشاہ عادل شاہ تے مغلیہ سلطنت دے شہنشاہ اورنگزیب نال لمبے چر تک گوریلا جنگ دے بعد مقامی راجا شیواجی نے 1674ء اک آزاد مرہٹہ بادشاہت دی نیہہ رکھی تے رائے گڑھ نوں اپنا راجگڑھ بنایا ۔ شیواجی 1680ء وچ مر گئیا تے اپنے پچھے اک وڈی پر کمزور بنیاداں دی سلطنت چھڈ گئيا ۔ مغلاں نے حملہ کیتا تے 1682ء توں 1707ء تک اک 25 سالہ ناکام جنگ لڑی ۔ شیواجی دے اک پوتے شاہوجی نے 1749ء تک بادشاہ دے طور تے حکمرانی کیتی ۔

اپنے دور حکومت دے دوران شاہو نے پیشوا (وزیراعظم) نوں ، کجھ شرطاں نال حکومت دا سربراہ مقرر کیتا ۔ شاہو دے مرن مگروں پیشوا 1749ء توں 1761ء تک سلطنت دے حقیقی معنےآں چ حکمران بن گئے تے شیواجی دے جانشین برائے نام حکمران رہے ۔ برصغیر دے وڈے حصے تے مل ماردے ہوئے مرہٹا سلطنت نے ، جدوں تک پیشوا تے فوجی سرداراں چ اختلافات دی وجہ توں دوریاں پیدا نئیں ہوئیاں سن ، برطانوی فوجاں نوں 18ویں صدی دے دوران برصغیر دے وڈے حصے توں پرے رکھیا۔

مرہٹا سلطنت نے اپنے 18ویں صدی چ ، شاہو تے پیشوا باجی راؤ I دی قیادت چ ، اپنے عروج دے دور چ کابل افغانستان دی درانی سلطنت دے بادشاہ احمد شاہ ابدالی ہتھوں 1761ء چ پانی پت دی تیجی لڑائی چ عبرتناک شکست کھادی ، جس نال سلطنت دی ہور توسیع رک گئی تے پیشوا دی طاقت گھٹ گئی ۔ 1761ء چ پانی پت دی لڑائی چ شدید نقصاناں مگروں پیشوا دا سلطنت توں کنٹرول ختم ہو گئیا ۔ بوہت سارے سردار ، جداں شینڈے ، ہولکر ، گائیکواد ، پنت پراتینیدھی ، ناگ پور دا بھوسلے ، بھور دا پنڈت پتوردھن تے نیوالکر اپنے اپنے علاقےآں چ راجے بن گئے ۔ سلطنت نے اک ڈھلے ڈھالے وفاق دی شکل اختیار کر لئی ۔ پنچ مراٹھی راجےآں دا سیاسی مرکز پانڈی چری ای رہئیا ، جنہاں چ پونا دے پیشوا ، مالوہ تے گوالیار دے سندھیا، اندور دے ہولکر، ناگپور دے بھوسلے تے بروڈا دے گائیکواد شامل سن۔

19ویں صدی دے شروع چ سندھیا تے ہولکراں دے وچکار مراٹھی وفاق تے اختیاراں دی دوڑ تے رقابت شروع ہو گئی جہڑی سارے معاملےآں تے حاوی ہو گئی تے تن اینگلو مرہٹہ جنگاں چ برطانوی ایسٹ انڈیا کمپنی تے انگریزاں نال اینہاں دا مقابلہ رہئیا ۔ 1818ء چ تیجی اینگلو مرہٹا جنگ چ آخری پیشوا باجی راؤ نوں انگریزاں نے شکست دتی ۔ مرہٹہ سلطنت دا بوہتا علاقہ برطانوی ہند چ شامل کر لئیا گئیا پر کجھ مراٹھی ریاستاں ، کجھ امور چ آزادی نال ہندستان دی 1947ء چ آزادی تک قائم رہئیاں۔