Qullpachaq

Qullpachaq,^[1] Chhukwi^[2] icha Nitruhinu (musuq latin simipi: Nitrogenium, grigu simimanta νίτρον "qullpa", γένος "paqari", Azōton, Άζωτον "mana kawsaq" nisqapas), N nisqaqa huk mana q'illay qallawam, ñawpaq ñiqin, lliwmanta aswan llamsam (chhallam). Tiksi muyup wayra pachanpiqa lliwmanta aswan kaq wapsim, yaqa tawa kuti pichqa patma qullpachaqmi, iskaynintin iñukup iñuwankunayuq (N₂).

7 K'illimsayaq ← Qullpachaq → Muksichaq - ↑ N ↓ P Qallawap ñiqi rakirinkuna
Sapsi
Qallawap sutin, sananchan, yupaynin	Qullpachaq, N, 7
Qallawa tawqa	mana q'illaykuna
Huñu yupay, ñiqi rakiri yupay, bluki ñiqi	15, 2, p
Llimphi, rikch'aynin	llimphinnaq wapsi
Iñuku wisnu	14.0067(2) g·mol−1
Iliktrun kumphigurasyun	1s2 2s2 2p3
Iliktrunkuna iñuku qaraman	2, 5
Pachaykamay kayninkuna
T'inki kachkay (KPP-pi)	wapsi
Kikin wisnu	(0 °C, 101.325 kPa) 1.251 g/L
Puriqchana iñu	63.15 K (-210.00 °C, -346.00 °F)
Wapsichana iñu	77.36 K (-195.79 °C, -320.42 °F)
kritiku iñu	126.21 K, 3.39 MPa
Huñuna q'uñichiy	(N2) 0.720 kJ·mol−1
Wapsichana q'uñichiy	(N2) 5.57 kJ·mol−1
Q'uñichina atipay	(25 °C) (N2) 29.124 J·mol−1·K−1
Wapsi ñit'iy P/Pa 1 10 100 1 k 10 k 100 k at T/K 37 41 46 53 62 77
Iñukup kayninkuna
Umiña llika	hexagonal
Muksichana yupaykuna	±3, 5, 4, 2 (sinchi p'uchqu muksi)
Iliktrunigatiwu kay	3.04 (Pauling iskala)
Iyunchana michakuna (aswan)	1st: 1402.3 kJ·mol−1
	2nd: 2856 kJ·mol−1
	3rd: 4578.1 kJ·mol−1
Iñuku illwa	65 pm
Iñuku illwa (yupasqa)	56 pm
Kuwalinti illwa	75 pm
Van der Waals illwa	155 pm
Hukkuna
Maqnitu ñiqichay	diamagnetic
Q'uñi pusay	(300 K) 25.83 m W·m−1·K−1
Ruqya t'ihuña	(gas, 27 °C) 353 m/s
CAS ñiqi yupay	7727-37-9
Huk isotopunkuna
Uma qillqa: Qullpachaq qallawap isotopunkuna iso NA kuska kawsay mit'a DM DE (MeV) DP 13N syn 9.965 min ε 2.220 13C 14N 99.634% N-qa takyaqmi, 7 niwtrunnin kaptinqa 15N 0.366% N-qa takyaqmi, 8 niwtrunnin kaptinqa
References
Kay suyuchata qhaway • rimanakuy • llamk'apuy

Qullpachaqqa qullpapipas t'inkisqam.

Kawsa imayaypi achka k'illimsayaqwan t'inkisqa qullpachaqmi kan. Wanuchanapaq llamk'achinchik. Yurakunaqa t'inkisqa qullpachaqta allpamantam hurqunku, mana wayramanta atispanmi.

Hawa t'inkikuna

• Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qullpachaq.

Pukyukuna

1. Teofilo Laime Ajacopa: Iskay simipi yuyayk'ancha. La Paz - Bolivia, 2007. p. 90. Qullpa. Salitre. [...] Nitro. Qullpa.
2. Ministerio de Educación de Bolivia, Reforma Educativa (qhichwa simipaq - Gladys Márquez F., CENAQ): ARUSIMIÑEE - Castellano, Aymara, Guaraní, Qhichwa. p. 58.