Вышнёлужіцькый язык

Вышнёлужíцькый язы́к (в.-луж. hornjoserbšćina) є єден зо двох лужіцькых языків (лужіцька падґрупа), котрым ся хоснують на теріторії Нїмецька, передовшыткым в штатї Сасько. Належить до западославяньской языковой ґрупы і є найвеце подобный польскому і словеньскому языку.

Вышнёлужіцькый язык є материньскым або другым языком про часть народа лужіцькых Сербів, автохтонного славяньского етнікума, котрый жыє в околіцї міст як Будышін, Каменць і Лоза на юговыходї Нїмецька. Є штандартізованый, має властну ґраматіку, ортоґрафію і літературну традіцію.

Характерістіка

• Языкова ґрупа: западославяньска
• Писмо: латиньскый алфавіт з діакрітков
• Статус: меншыновый язык в Нїмецьку, храненый законом
• Носителї: приближно 10 000 – 15 000 (одгад)

Статус і охрана

Вышнёлужіцькый язык є формално узнаный як меншыновый язык у Нїмецьку і є охраненый в рамках Европской харты реґіоналных або меншыновых языків. Ужываный є в школах, медіях (напр. Serbske Nowiny), в културї і церковнім жывотї.

Історія і література

Початкы писаной традіції вышнёлужіцького языка сягають до 16. столітя, кедь під впливом реформації зачали быти переводжованы реліґійны тексты до языка містных лужіцькых Сербів. Першым важным памятником суть роботы Михала Френцля (в.-луж. Michał Frencel; 1628–1706), якый быв протестантьскым пастырём в селї Будестецї во Вышнїй Лужіцї. Він переклав Новый завіт до вышнёлужіцького языка, і тот переклад быв публікованый ёго сыном Абрагамом Френцелом в роцї 1706 в Жытаві. Тот переклад став основов про літературный язык вышнёлужіцькых євангеліків і быв зарядженый до повной Біблії, котра была выдана в Будышінї в роцї 1728.

Вышнёлужіцька література обсягує поезію, прозу, драму і реліґійны тексты. В 20. столїтю ся літературны дїла далше розвивали, а по Другій світовій войнї, переважно в часах НДР, была вышнёлужіцька література підпорована і інштітуціонална — напр. через дїятельность „Дому сербской културы“. І доднесь екзістує творча сцена з молодшыма авторами, як і выданя періодіків і книжок.

Повязаны темы

• Нижнёлужіцькый язык
• Лужіцькы Сербы
• Лужіця
• Западославяньскы языкы

Зовнішнї лінкы

• Вышнёлужіцька Вікіпедія
• Upper Sorbian – англіцька Вікіпедія