हिन्द-आर्यभाषासमुहः From Wikipedia, the free encyclopedia
उत्तरहिन्द-आर्यभाषाः (नेपाली: उत्तरी हिन्द-आर्य भाषाहरू, हिन्दी: उत्तरी हिन्द्-आर्य भाषाएँ), पहाडीभाषाः अथवा पहाड़ीभाषाः (नेपाली: पहाडी भाषाहरू, हिन्दी: पहाड़ी भाषाएँ) इति अपि ज्ञायन्ते, हिमालयस्य निम्न-परिधिषु, पूर्वदिशि नेपालदेशात्, उत्तराखण्ड-हिमाचलप्रदेश-भारतीयराज्येभ्यः माध्यमेन जम्मूकाश्मीरस्य जम्मू-क्षेत्रपर्यन्तं पश्चिमदिशि यावत् प्रचलन्ति । पहाडी/पहाड़ी इति नाम (तन्नामयुक्तैः अन्यैः विविधैः भाषाभिः सह न भ्रमितव्यम्) ग्रियर्सन्-इत्यस्य पदमस्ति ।
उत्तरहिन्द-आर्य | |
---|---|
पहाडी अथवा पहाड़ी | |
भौगोलिकविस्तारः | नेपालदेशः वायव्यभारतं च |
भाषायाः श्रेणीकरणम् |
हिन्द-यूरोपीय
|
उपश्रेण्यः |
—
|
दक्षिणजम्बुद्वीपस्य प्रमुखहिन्द-आर्यभाषाः; पिङ्गलवर्णे उत्तरहिन्द-आर्यभाषाः |
हिमालयः नेपाल-भारत-पाकिस्थान-देशैः सह प्रचलति । 'पहाड़' शब्दस्य अर्थः 'पर्वतः' इति अधिकांशस्थानीयभाषासु यथा नेपाली हिन्दी (पर्बत इति पर्यायवाचीशब्दः) च । हिमालयप्रदेशे अस्य जनप्रसारस्य, प्रयोगस्य च कारणात् एषा भाषा हिमालयी इति अपि प्रसिद्धा अस्ति । अस्य प्रदेशस्य अन्येषां सर्वेषां भाषाणां इव पहाडीभाषा अपि हिन्द-यूरोपीयभाषायाः, विशेषतः हिन्द-ईरानीयभाषाशाखायाः च सन्ति । यथा पर्वतेषु समुदायानां परिवर्तनात् पृथक्करणस्य प्रवृत्तिः भवति, तथैव पर्वतेषु उपभाषासु अन्यैः पर्वतभाषाभिः सह किञ्चित् सादृश्यं कृत्वा स्वकीयानि लक्षणानि भवन्ति, परस्परं पृथक् तिष्ठन्ति – तत्र उपभाषानिरन्तरता अवश्यमेव दृश्यते । एताः सर्वाः उपभाषाः सामान्यतया 'पहाडी/पहाड़ी' भाषाः इति उच्यन्ते, हिमालयपरिधितः अधिकांशः जनाः पहाडीजनाः इति प्रसिद्धाः सन्ति ।
पहाडीभाषाः समूहत्रयः विभक्ताः सन्ति ।
पूर्वपहाडी
केन्द्रीयपहाडी
पाश्चात्यपहाडी
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.