Моос шкалаата

Моос шкалаата — таастар кытаанахтарын тэҥнээн сыаналыыр уон бааллаах шкала.

Ниэмэс учуонайа Фридрих Моос (Ф. Мос; F. Mohs) 1811 с. онорбут. 10 эталонтан турар: тальк — 1; гиипсэ — 2; кальцит — 3; флюорит — 4; апатит — 5; ортоклаз — 6; кварц — 7; топааз — 8; корунд — 9; алмаас — 10.

Таас кытаанаҕын билээри тургутуллар эттиги эталон тааһынан аалаллар. Холобур 5-тээх эталон чинчийиллэр эттиккэ суол хааларар буоллаҕына, оттон 4-тээх эталоҥҥа эттик бэйэтэ суол хаалларар буоллаҕына — эттик кытаанаҕа быһа барыллаан 4,5 диэн тойоннонор.

Моос кытаанаҕа	Минерал	Абсолют кытаанаҕа	Ойуу	Хотторор
1	Тальк (Mg3Si4O10(OH)2)	1		Киһи тыҥыраҕар
2	Гипс (CaSO4·2H2O)	3		Киһи тыҥыраҕар
3	Кальцит (CaCO3)	9		Алтан манньыакка
4	Флюорит (CaF2)	21		Быһахха, өстүөкүлэҕэ
5	Апатит (Ca5(PO4)3(OH-,Cl-,F-))	48		Быһахха, өстүөкүлэҕэ
6	Ортоклаз (KAlSi3O8)	72		Игиигэ
7	Кварц (SiO2)	100		Алмааска
8	Топааз (Al2SiO4(OH-,F-)2)	200		Алмааска
9	Корунд (Al2O3)	400		Алмааска
10	Алмаас (C)	1600

Туһаныллыбыт сирдэр

• Геология Архыыптаммыт 2009, Атырдьах ыйын 2 күнүгэр.