Дьэллэҥэ

Дьэллэҥэ (Дьэллэҥэ чолбон, нууч. Венера) диэн Күнтэн иккис планета. Эргийэр иитэ 224.7 күн. Түүҥҥү халлааҥҥа сандааран көстөр. Чолбон Cирдиҥи чолбоннор ахсааннарыгар киирэр.

Дьэллэҥэ  

Чолбон дьиҥ өҥө
Designations
Adjective	Venusian or (rarely) Cytherean, Venerean
Эргийэр иитэ
Epoch J2000
Aphelion	108 942 109 km 0.728 231 28 AU
Perihelion	107 476 259 km 0.718 432 70 AU
Semi-major axis	108 208 930 km 0.723 332 AU
Eccentricity	0.006 8
Orbital period	224.700 69 day 0.615 197 0 yr
Synodic period	583.92 days[1]
Average orbital speed	35.02 km/s
Inclination	3.394 71° 3.86° to Sun's equator
Longitude of ascending node	76.670 69°
Argument of perihelion	54.852 29°
Satellites	None
Физика кээмэйдэрэ
Mean radius	6 051.8 ± 1.0 km[2] 0.949 9 Earths
Flattening	< 0.000 2[2]
Surface area	4.60Халыып:E km² 0.902 Earths
Volume	9.38Халыып:E km³ 0.857 Earths
Mass	4.868 5Халыып:E kg 0.815 Earths
Mean density	5.204 g/cm³
Equatorial surface gravity	8.87 m/s2 0.904 g
Escape velocity	10.46 km/s
Sidereal rotation period	243.018 5 day
Equatorial rotation velocity	6.52 km/h
Axial tilt	177.3°[1]
North pole right ascension	18 h 11 min 2 s 272.76°[3]
North pole declination	67.16°
Albedo	0.65[1]
Surface temp.    Kelvin    Celsius	min mean max 735 K[4][5] 461.85 °C
Apparent magnitude	up to -4.6[1]
Angular diameter	9.7" — 66.0"[1]
Атмосферата
Surface pressure	9.3 MPa
Composition	~96.5% Carbon dioxide ~3.5% Nitrogen 0.015% Sulfur dioxide 0.007% Argon 0.002% Water vapor 0.001 7% Carbon monoxide 0.001 2% Helium 0.000 7% Neon trace Carbonyl sulfide trace Hydrogen chloride trace Hydrogen fluoride

Венера сир группатыгар киирэр планета буолар, тоҕо диэтэххэ кини кытаанах таас ньуурдаах, ис күн систиэмэтин атын планета курдук. Астрономнарга тыһыынчанан сыл Венераны билэллэр. Былыргы римляннар "таптал уонна кэрэ таҥара" диэн ааттаммыттара.

Венера-ыйтан ураты, түүҥҥү халлааҥҥа саамай чаҕылхай буолар. Кинини сороҕор сарсыардааҥы сулус эбэтэр киэһээҥи сулус диэн ааттыыллар, күн тахсыан аҕай иннинэ илэ хараҕынан көрөргө чэпчэкитик көстөр. Атын кэмҥэ күн киириитин кэнниттэн тута көрүөххэ сөп. Венера сиргэ планетаттан ордук чугас.

Венераҕа ардыгар планетаны-сир эдьиийин ааттыыллар, тоҕо диэтэххэ кинилэр кээмэйдэринэн уонна гравитацияларынан олус майгыннаһаллар. Атын планеталар олус араас. Венера салгына диоксид углеродаттан турар халлааныгар сернай кислоталаах былыттардаах.

Халыҥ атмосфераттан сылтаан ньууру көрөр уустук. Сүүрбэ биирис үйэҕэ диэри үгүс дьон онно олох буолуон сөп дии санаабыттар. Венера ньуурунгар сиртэн халлаан баттааһына 92 төгүл күүстээх. Венераҕа спутниктара суох. Венера атын былааннарынан бэйэтин тула эргийиитэ атын өрүтүгэр эргийэр.

Кинини сороҕор "сир өһүөннээх игирэ аҥаара"диэн ааттыыллар.