1877

Тохсунньу 7 — Марха улууһун Ньурба сэлиэнньэтигэр алын сүһүөх оскуолата аһыллыбыт.

кулун тутар 4 — Петр Ильич Чайковскай «Лебединое озеро» балета аан бастаан көрдөрүллүбүт.
кулун тутар 24 — Арассыыйа осмааннар империяларыгар сэриини биллэриитэ.

Муус устар 24 — Арассыыйа импиэрийэтэ Осмаан импиэрийэтигэр сэриини биллэрбит. Бу икки сыл кэриҥэ салҕаммыт сэрии түмүгэр Арассыыйа Кавкаазка дьайыытын күүһүрдүбүтэ (Карс уонна Батум кириэппэстэри баһылаабыта, Буджак уобалаһын холбоммута). Румыния, Сиэрбийэ уонна Черногория тутулуга суох буолууларын сөргүппүттэрэ, Болгария 5 үйэлээх осмаан баһылааһыныттан босхоломмута.

ыам ыйын 1 — Японияҕа Кыһыл кириэс уопсастыбата тэриллибит (Japanese Red Cross Society).

Ыам ыйын 6 — Иирбит Сылгы диэн оглала-лакота биис-уустар баһылыктара Небраскаҕа АХШ сэриилэригэр бэриммит.

Ыам ыйын 10 — Румыния Осмаан Импиэрийэтиттэн тутулуга суоҕун биллэрбит.
Ыам ыйын 23 — Румыния княжествота Туурсуйа импиэрийэтиттэн толору тутулуга суох буолбутун биллэрбит.

атырдьах ыйын 12 — Америка астронома Асаф Холл Марс аргыстарын арыйбыт, Фобос уонна Деймос диэн ааттаабыт.

Ахсынньы 6 — Томас Эдисон аан бастакы фонограмманы оҥорбут.
Ахсынньы 10 — Арассыыйа-Туурсуйа сэриитэ: Нуучча аармыйата Плевна куораты 5 ый төгүрүктээһин кэнниттэн ылбыт. 25 000 тыыннаах хаалбыт туурак бэриммит. Сэрии түмүктэнэригэр уонна Болгария босхолоноругар быһаарыылаах кыайыы буолбута.
Ахсынньы 31 — Нуучча-Туурак сэриитин кэмигэр Арассыыйа сэбилэниилээх күүстэрэ Ташкессен аттынааҕы кыргыһыыга кыайбыттар.

Сайго Такамори баһылыктаах самураайдар өрө туруулара Сацума диэн сиргэ буолбут.

Лондоҥҥа аан бастаан Уимблдоннааҕы турнир буолбут.

Кулун тутар 4 — Өксөкүлээх Өлөксөй — Алексей Елисеевич Кулаковскай, саха литературатын төрүттээччилэриттэн биирдэстэрэ, поэт, билим араас көрүҥнэригэр маҥнайгы оҥкулу оҥорбут чинчийээччи, гуманист-философ.
Кулун тутар 11 — Афанасьев Николай Егорович, саха омугун үөрэҕириитигэр улахан өҥөлөөх киһи, В. В. Никифоровы уонна С. А. Новгородовы кытта бииргэ үлэлээбит Саха АССР оскуолатын үтүөлээх учуутала, үөрэҕирии наркомун солбуйааччыта.
Кулун тутар 16 — Өксөкүлээх Өлөксөй — саха литэрэтиирэтин төрүттээччилэриттэн биирдэстэрэ, бэйиэт, билим араас көрүҥнэригэр маҥнайгы оҥкулу оҥорбут чинчийээччи, гуманист-философ.

Атырдьах ыйын 8 — Александр Ханжонков (1945 өлб.), нуучча бастакы киинэ промышленнига.

Балаҕан ыйын 11 — Феликс Дзержинскэй (1926 өлб.) — революционер, Польшаттан төрүттээх дворянин, сэбиэскэй государственнай диэйэтэл, хас да наркомат баһылыга, ВЧК тэрийээччитэ, «кыһыл террор» тэрийээччилэриттэн биирдэстэрэ.

Түбэлтэлэр