XIX Манчаары оонньуулара

XIX Манчаары оонньуулара 2013 сыл от ыйын 1—4 күннэригэр Чурапчыга ыытыллыбыта^[1]. Оонньуулар сүрүн докумуоннара «Спорт национальнай көрүҥнэригэр „Манчаары оонньуулара“ XIX спартакиада туһунан Балаһыанньа» тэрийэр комитет бэрэссэдээтэлинэн Д. Е. Глушко 2012 сыл ыам ыйын 24 күнүгэр бигэргэтиллибит.
Спартакиада үс түһүмэҕинэн ыытыллыбыт:

бастакы — 2013 сыл тохсунньу — кулун тутар ыйдарыгар нэһилиэктэринэн күрэхтэһиилэр;

иккис — 2013 сыл ыам уонна бэс ыйдарыгар улуустарга сүүмэрдиир куоталаһыылар;

үһүс — Чурапчыга түмүктүүр күрэхтэһиилэр.

Тас видео-билэлэр
	XIX Манчаары оонньуулара. 2013, формат видео — ru:QuickTime

Манчаары оонньууларын уотун эстафетата

Манчаары оонньууларын уотун ылыы сиэрэ-туома Баһылай Манчаары төрөөбүт алааһыгар Арыылаахха (Мэҥэ-Хаҥалас улууһа) 2013 сыл бэс ыйын 21 күнүгэр буолбута. Эстафета бэс ыйын 21 күнүттэн саҕаланан, от ыйын 1 күнүгэр түмүктэммит.
Манчаары оонньуутун уотун Саха Сирин биллиилээх сүүрүктэрэ Дьокуускайынан, Уус Алдан, Мэҥэ Хаҥалас, Амма, Таатта, Чурапчы улуустарынан, от ыйын 1 күнүгэр 17.00 чааска «Боотур Уус» стадиоҥҥа Манчаары оонньууларын үөрүүлээхтик аһыы түһүлгэтигэр тириэрдибиттэр.
Эстафета 11 күн устата Дьокуускай уонна 5 улуус 34 нэһилиэнньэлээх пууннарынан ааспыт, уһуна 1231 км^[2].

Эстафета маршрута

• Мэҥэ-Хаҥалас улууһа («Арыылаах» алаас, Майа, Аллараа Бэстээх)
• Дьокуускай (Тулагы, Хаҥалас)
• Уус-Алдан улууһа (Суотту, Хомустаах, Бороҕон, Чараҥ, Майаҕас, Сыырдаах, Арыылаах, Бэйдиҥэ)
• Мэҥэ-Хаҥалас улууһа (Матта, Балыктаах, Тарат, Төҥүлү)
• Амма улууһа (Эмис, Амма, Абаҕа, Михайловка, Сулҕаччы)
• Таатта улууһа (Даайа-Аммата, Боробул, Ытык Күөл, Чөркөөх, Кыйы)
• Чурапчы улууһа (Төлөй, Мугудай, Одьулуун, Дириҥ, Хадаар, Хайахсыт, Үрүҥ Күөл, Чурапчы)

XIX Манчаары оонньууларын им бэлиэтэ

Ымыы

Манчаары онньууларын ымыыта — элэккэй, эрчимнээх, сыыдам Кулунчук — «Чурапчы улууһа» олохтоох тэриллии 2011 сыл бэс ыйын 1 күнүнээҕи Дьаһалынан бигэргэтиллибит^[3]. Бу ымыы сүрүн барылын Кытаанах нэһилиэгин учуутала, Россия үѳрэҕириитин туйгуна Евдокия Миронова уруһуйдаабыт^[4].
Чурапчы улууһа үйэлэр тухары Күн Дьөһөгөй оҕотун кытта быстыспат ситимнээх. Былыр бөҕө-таҕа буулаҕа аттар Ааллаах Үүнтэн таһаҕас таһыытыгар сылдьыбыттар. Ааспыт үйэҕэ Чурапчы оройуонун Фрунзе аатынан колхоз сылгыһытыгар Константинов Роман Иннокентьевичка Социалистическай Үлэ Геройун аата иҥэриллибитэ.

XIX Манчаары оонньууларын көрүҥнэрэ, күрэхтэһии буолбут сирдэрэ

	Күрэс көрүҥэ			Күрэхтэһии буолар сирэ
1		Хапсаҕай		«Боотур Уус» стадион
2		Гиирэни анньыы		А. И. Федотов аатынан спорткомплекс
3		Мас тардыһыыта		«Боотур Уус» стадион
4		Чэпчэки атлетика	Сүүрүү: 100 м, 5000 м, 10 000 м	«Боотур Уус» стадион
5		Атах оонньуута	Кылыы, ыстаҥа, куобах	«Боотур Уус» стадион
6		Төрүкү хомуур күрэс	Эр дьоннор хомуур күрэстэрэ: таас көтөҕүү, кулун тардыы, үс төгүл үс, тутум эргиир, сүүрүү 1000 м Дьахталлар хомуур күрэстэрэ: ырааҕы ыстаныы, таас быраҕыы, сүүрүү Хотугу хомуур күрэс: маамыктаны быраҕыы, наартаны ойуу	«Боотур Уус» стадион, П. Барахсанов аатынан культура уонна сынньалаҥ паркатын спортивнай түһүлгэтэ
7		Оҕунан ытыы		Чурапчы, «Тумуhахтаах» алаас
8		«Белка-ПС» саанан ытыы		«Боотур Уус» стадион
9		Ат сүүрдүүтэ		Одьулуун с., «Моҕоллой сыhыыта»

Олоҥхо дойдутун Чорооно

Манчаары оонньууларын кэккэ мас тардыһыытыгар «Боотур Уус» стадиоҥҥа аан дойдутааҕы турнир буолан ааспыт.

Оонньуулар кыайыылаахтара

XIX Манчаары оонньууларыгар 32 хомуур хамаанда, 2189 спортсмен кыттыбыт.

Бастакы	Иккис	Үһүс
Бастакы бөлөх
Дьокуускай Дьокуускай	Хотугулуу-Илиҥҥи федеральнай университет	Нүөрүҥгүрү улууһа
Иккис бөлөх
Мэҥэ-Хаҥалас улууһа Мэҥэ-Хаҥалас улууһа	Чурапчы улууһа Чурапчы улууһа	Сунтаар улууһа Сунтаар улууһа
Үһүс бөлөх
Кэбээйи улууһа	Томпо улууһа Томпо улууһа	Үөһээ Дьааҥы улууһа Үөһээ Дьааҥы улууһа
Төрдүс бөлөх
Эдьигээн улууһа	Муома улууһа Муома улууһа	Өлөөн улууһа