Felis silvestris catus

From Wikipedia, the free encyclopedia

Felis silvestris catus
Remove ads

Lu jattu (Felis silvestris catus L. 1758) è nu mammìfarufamigghiafelidi e di l'Òrdini Carnivora. St'armalu è un pridaturi di autri armaleḍḍi nichi comu rèttili e aciḍḍuzzi. È attivu suprattuttu câ scurata e caccia a sulagnu. Ntê sèculi nnarrè lu jattu fu assai ùtili picchì cacciava li surci e autri armali ca s'ammucciàvanu casa casa.

Chiossai nfurmazzioni Jattu Statu di cunzirvazzioni: Sicuru, Classificazzioni scintìfica ...
Remove ads

Noma

St'armalu veni chiamatu jattu o gattu ma na varianti assai diffusa è chiḍḍa â fimminina jatta o gatta. Tutti chisti vennu dû latinu minzanu, cu furmi comu catta già attistati nne Marziali ntô 75 d.C., forsi di na parola girmànica.

Cc'è macari la parola muci o muciu, attistata ntô Maghreb.

Quannu è nicu si dici gattareḍḍu, jattareḍḍu, gattareḍḍa o jattareḍḍa.

Storia

Àvi armenu 9 500 anni ca lu jattu addivintau n'armalu di casa. Si penza ca cu l'accuminciu dû lavuru, li malaseni pi arricògghiri lu granu addivintaru riconcu di surci e autri armaleḍḍi. Li jatti arrivaru 'n cunzicutanza e, a leggiu a leggiu, si fìciru allatinari di l'omu puru comu armali di cumpagnìa.

Antichità

Pi l'Anticu Eggittu, la jatta era n'armali sacru. La dia Bastet, patruna di l'amuri, avìa la testa di jatta. S'ànnu truvatu assai mummi di jatti ntê vurbicati.

Ntâ Grecia foru purtati dî Finici chi ci l'avìanu arrubbatu all'Eggizziani. Prima di tannu, li greci canuscìanu sulu furetti e baḍḍottulicaccia ê surci. Si sapi puru d'un mircatu di jatti a Ateni.

A Roma la jatta era na passiuni, prima dî ricchi e appoi di tutti li genti dû Mperiu, d'unni si spannìu pi tuttu lu munnu.

Età Minzana e Rinascimentu

Pi l'Islam, la jatta èni n'armalu assai pusitivu, grazzi â storia dâ jatta di Mahumettu, Muezza, ca lu sarbau d'un muzzicuni di scurzuni. Nfatti è l'ùnicu armalu ca po tràsiri tranquillu ntê mischiti.

Di contra, 'n Europa, la jatta fu cunnannata picchÌ cunzidirata n'armali dimuniacu e usatu ntê curti pagani e cumpagnu dî magari e, â notti di San Giuvanni, vinìanu abbampati cintinara di sti mammìfari nzèmmula ê fìmmini accusati di fari maggìa nìvura.

Sulu ntô Rinascimentu, la jatta pigghiau piḍḍu nnarrè.

Età Muderna e Cuntimpurania

Sutta ô Rumanticìsimu, addivintau n'armalu sìmmulu di tutti ḍḍi sintimenti tìpici di stu muvimentu. Quarchi sèculu doppu addivintau puru lu sìmmulu di l'anàrchici.

Nta l'era diggitali, partìu lu finòminu dî jatti ncap'a Internet, addivintannu prutagunisti di vidiu e meme.

Remove ads

Biuluggìa

Lu jattu sarbaggiu mancia aceḍḍi, surci, rèttili nicareḍḍi, lagrunchi, buffi e nzetti. Lu so mitabbulìsimu voli la carni picchÌ àv'a assuppari la taurina. A diffirenza dû cani, mancia sulu picca tipi d'erba e suprattuttu pi vummicari quannu àvi prubblemi di panza.

Dormi pâ majurìa dû tempu dî jurnati, nzinu a 16 uri, e s'arrisbigghia quannu scinni la sira.

È n'armalu arburìculu, s'ajuta cu li granfi ritràttili p'acchianari supra l'àrbuli. Si pulizzìa spissu câ so lingua rùvida.

La gistazzioni dura circa 2 misi e na jatta po accattari nzinu a 8 jattareḍḍi, puru si diffìcili.

Razzi

Oji s'arricanùscinu 30-40 razzi diffirenti, e autri si jùncinu annu annu.

Thumb
Jatti

Vuci currilati

Loading related searches...

Wikiwand - on

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Remove ads