Manga
From Wikipedia, the free encyclopedia
Manga (japánagillii: (kanjimearkkaiguin: 漫画; hiraganamearkkaiguin: まんが ja katakanamearkkaiguin: マンガ) sisttisdollet ráidogovaid ja sárgojuvvon ealligovaid (muhtumin gohčoduvvo maiddái komikku), japánagielas ja dat vuogáiduvvet stiilii, mii lea gárgeduvvon Jáhpánis 1900-jahkečuođi loahpas.
Dáláš hápmái manga leat šaddan dalán nuppi máilmmisoađi maŋŋá, muhto dain lea guhkes ja mohkkái ovdahistorjá ovddit Jáhpana dáidagis.
Jáhpanis juohkeahkásaš olbmot lohket manga. Šládja doallá sisttis máŋggaid iešguđetlágán fáttáid: earret eará doaibmafearrániid, romantihkka, valástallama, spealuid, historjjálaš drámá, komediija, dieđafikšuvnna, fantasiija, mysteriija, hirbmamáidnasiid, seksualitehta, fitnodat/gávpedoaimmaid ja nu ain. 1950-logu rájes manga lea jeavda šaddan dehálaš oassin Jáhpana publikašuvnna industriija, nu ahte das lea 406 biljovnna jen márkanossodat Jáhpanis (sullii $3.6 biljovnna). Manga leat maiddái boahtán hirbmat bivnnuhin birra máilmmi. Jagi 2008 USA ja Kanáda mangamárkanat ledje $175 miljovnna. Manga leat dábálaččat prenten čáhppesvielgadin, vaikke ivdnejuvvon mangage leat oažžunláhkái. Jáhpanis manga leat dábálaččat prenten ráidogovvabláđđin, mat leat telefongirjji sturrodagas. Dat dávjá dollet sisttis máŋggaid dakkár máidnasiid, mat buktojuvvojit ovttaskas dáhpáhusain, ja mat fas joatkašuvvet čuovvovaš bláđis. Juos govvaráidu menestuvvá, čoggojuvvon bihtáid sáhttet almmustahttit ođđasis lubmagirjin, mii gohčoduvvo tankobon (単行本). Mangadáiddár (japánagillii: 漫画家 mangaka) dábálaččat bargá muhtun vehkkiiguin unna bargolanjas ja lea oktavuođas duddjojeaddji doaimmaheddjiin, gii boahtá gávppálaš publikašuvnna fitnodagas. Juos manga govvaráidu lea doarvái bivnnut, das sáhttá ráhkadit animašuvnna, juogo bláđi juogadeami maŋŋá dahje juoba seamma áiggi go juogadeapmi lea vel jođus, vaikke muhtumin manga leatge sárgojuvvon ovddit ealligovaid dahje animašuvnnaid mielde (omd. Star Wars).
Manga lea tearbma, mii lea anus maiddái Jáhpána olggobealde. Dat oaivvilda ráidogovaid, mat leat álgoálggus almmustahttojuvvon namalassii Jáhpánis. Goittotge dakkár govvaráiddut, mat leat ožžon váikkuhusaid manga-govvaráidduin, gávdnojit máilmmi iešguđetlágán osiin, earenoamážit Taiwanas (漫畫 mànhuà), Lulli-Koreas (koreagillii: 만화 manhwa), ja Kiinnás (漫画 mànhuà), earenoamážit Hong Kongas. Franskas la nouvelle manga lea šaddan hápmin bande dessinee (girjjálaččat sárgojuvvon báddi). Dat lea sárgojuvvon vuogis, mii lea ožžon váikkuhusa mangas. USA:s olbmot gohčodit manga-lágán ráidogovaid Amerimangan, máilmmi mangan, dahje álgovuolggalaš eŋgelasgielalaš manga (OEL manga).