Donja Toponica (Niš)

Donja Toponica je naseljeno mesto u gradskoj opštini Crveni Krst na području grada Niša u Nišavskom okrugu. Nalazi se na aluvijalnoj terasi Južne Morave u graničnom prostoru Niške i Aleksinačke kotline, na oko 14 km severozapadno od centra Niša. Prema popisu iz 2002. bilo je 290 stanovnika (prema popisu iz 1991. bilo je 315 stanovnika).

Za ostale upotrebe, v. Donja Toponica (razvrstavanje).

Donja Toponica
Osnovni podaci
Država	Srbija
Upravni okrug	Nišavski
Grad	Niš
Gradska opština	Crveni Krst
Stanovništvo
Stanovništvo (2022)	290
Geografija
Koordinate
Nadmorska visina	178 m
Donja Toponica Donja Toponica na karti Srbije
Ostali podaci
Pozivni broj	018
Registarska oznaka	NI

Historija

Donja (kao i Gornja) Toponica je staro selo koje datira još iz srednjeg veka. Istina, turski popis iz sredine 15. veka pruža podatke samo o jednoj Toponici, Gornjoj, ali već u popisu iz 1516. godine upisana su oba sela. Donja Toponica je tada bila jedno od 111 sela nahije i nosila je isti naziv kao danas, a imala je 44 domaćinstva, 16 samačkih, 5 udovičkih domaćinstava, 6 rajinskih vodenica i dažbine u iznosu 8842 akče^[1]. U to vreme i kasnije, sve do sredine 19. veka, ovde i u susednom selu Tešici gajio se pirinač o čemu svedoči i mesna toponimija: Orizišta. Sledeći popisni i putopisni podaci pokazuju opadanje broja stanovništva, koje je naročito došlo do izražaja u vreme austro-turskih ratova, a zatim za vreme kuge, „čume“, 1838. godine, pa u vreme niške bune 1841. i u Srpsko-turskom ratu 1876. godine kada je Donja Toponica s ostalim selima u ovom kraju paljena, tako da je selo dočekalo oslobođenje od Turaka s oko 25 domaćinstava.

Posle oslobođenja od Turaka, pored otkupa i zauzimanja zemlje od strane siromašnih seljaka, mnogih turskih imanja su se dokopali pojedini imućni seljaci i gradski zelenaši. Među ovim drugim je i Tasko Uzunović iz Niša koji je u atarima Donje Trnave, Draževca i Donje Toponice pored Južne Morave prisvojio preko 120 ha zemlje, pretežno livada. Donja Toponica se pred kraj 19. i u prvoj polovini 20. veka počela da obnavlja i jača, napuštajući postepeno naturalne i prelazeći na tržišne oblike privređivanja, s primarnom orijentacijom na ratarstvo, stajsko stočarstvo i povrtarstvo. Godine 1895. imala je 32 domaćinstva i 238 stanovnika, a 1921. godine u njemu je živelo 51 domaćinstvo i 329 stanovnika. Posle Drugog svetskog rata, bez obzira na porast broja domaćinstava, došlo je do laganog iseljavanja (pre svega u Niš) i pada ukupnog broja stanovnika. Godine 1971. u Donjoj Toponici je živelo 46 poljoprivrednih, 42 mešovita i 8 nepoljoprivrednih domaćinstava.

Demografija

U naselju Donja Toponica živi 240 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 44,8 godina (42,8 kod muškaraca i 46,8 kod žena). U naselju ima 97 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 2,99.

Ovo naselje je velikim delom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine), a u poslednja tri popisa, primećen je pad u broju stanovnika.

Grafik promene broja stanovnika tokom 20. veka

Demografija Godina Stanovnika 1948. 369 [2] 1953. 365 1961. 387 1971. 348 1981. 323 1991. 315 312 2002. 295 290

Etnički sastav prema popisu iz 2002.
Srbi			288	99.31%
nepoznato			2	0.68%

Stanovništvo prema polu i starosti ^[3]

	m			ž
?	1			0
80+	4			5
75-79	7			13
70-74	8			12
65-69	8			8
60-64	12			12
55-59	9			10
50-54	10			8
45-49	16			11
40-44	12			8
35-39	6			11
30-34	4			7
25-29	9			7
20-24	7			10
15-19	8			10
10-14	10			3
5-9	4			5
0-4	10			5
prosek	42.8			46.8

Domaćinstva

Broj domaćinstava po popisima od 1948-2002. Godina popisa 1948. 1953. 1961. 1971. 1981. 1991. 2002. Broj domaćinstava 71 73 90 96 92 121 97

Domaćinstva po broju članova po popisu od 2002. Broj članova 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 i više Prosečan broj članova Broj domaćinstava 17 29 16 22 6 4 - 2 1 - 2.99

Domaćinstva

Broj domaćinstava po popisima od 1948-2002. Godina popisa 1948. 1953. 1961. 1971. 1981. 1991. 2002. Broj domaćinstava 121 29 79 9 4 - 132

Domaćinstva po broju članova po popisu od 2002. Broj članova 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 i više Prosečan broj članova Broj domaćinstava 24 80 25 3 -

Stanovništvo prema delatnosti koju obavlja

Pol	Ukupno	Poljoprivreda, lov i šumarstvo	Ribarstvo	Vađenje rude i kamena	Prerađivačka industrija	Proizvodnja i snabdevanje...	Građevinarstvo	Trgovina	Hoteli i restorani	Saobraćaj, skladištenje i veze
Muški	55	5	-	-	17	2	-	7	1	6
Ženski	23	4	-	-	5	-	-	6	1	-
Oba	78	9	-	-	22	2	-	13	2	6
Pol	Finansijsko posredovanje	Nekretnine	Državna uprava i odbrana	Obrazovanje	Zdravstveni i socijalni rad	Ostale uslužne aktivnosti	Privatna domaćinstva	Eksteritorijalne organizacije i tela	Nepoznato
Muški	-	1	3	3	9	-	-	-	1
Ženski	1	-	-	2	3	1	-	-	-
Oba	1	1	3	5	12	1	-	-	1