1668.

Godina 1668 (MDCLXVIII) bila je prijestupna godina koja počinje u nedjelju po gregorijanskom kalendaru odn. prijestupna godina koja počinje u srijedu po 10 dana zaostajućem julijanskom kalendaru.

1668. na Wikimedijinoj ostavi

Ovo je članak o godini 1668.

Milenijum:	2. milenijum
Vjekovi:	16. vijek – 17. vijek – 18. vijek
Decenija:	1630-e  1640-e  1650-e  – 1660-e –  1670-e  1680-e  1690-e
Godine:	1665 1666 1667 – 1668 – 1669 1670 1671

1668.. po kalendarima

Gregorijanski	1668.. (MDCLXVIII)
Ab urbe condita	2421.
Islamski	1078–1079.
Iranski	1046–1047.
Hebrejski	5428–5429.
Bizantski	7176–7177.
Koptski	1384–1385.
Hindu kalendari
• Vikram Samvat	1723–1724.
• Shaka Samvat	1590–1591.
• Kali Yuga	4769–4770.
Kineski
• Kontinualno	4304–4305.
• 60 godina	Yang Zemlja Majmun (od kineske Ng.)
Holocenski kalendar	11668.
p • r • u
Podrobnije: Kalendarska era

Događaji

Januar/Siječanj – Mart/Ožujak

• januar - Engleska, Švedska i Holandija zaključuju savez protiv Francuske, koja je zauzela deo Španske Nizozemske.
• januar - Luj XIV postiže tajni sporazum sa carem Leopoldom I. o podeli španskih poseda po kojem bi mu pripali Španska Nizozemska, Franš-Kont, Navara, Dve Sicilije i Filipini^[1] - ništa od pomoći za plemićku urotu u Ugarskoj i Hrvatskoj^[2].
• početkom god. - Kandijski rat u Dalmaciji: Stojan Janković porazio bosanske Turke kod Kožlovca, ubio bihaćkog zapovednika Alagu Pajalitovića; harambaša Močivuna ubio bega Šajtanovića (u aprilu u dvoboju savladao i njegovog brata)^[3].
• prvi meseci - Zubački vojvoda Grujica Vuković harao sa turskim "zlićima" po konavoskim selima dok nije na prevaru uhvaćen i pogubljen. Istovremeno i hajduci pod mletačkim pokroviteljstvom napadaju dubrovačku teritoriju^[4].
• 13. 2. - Lisabonski ugovor, uz posredovanje engleskog kralja Čarlsa II: Španija priznaje nezavisnost Portugala, ostaje joj Ceuta.
• februar - Rat devolucije: Francuzi zauzeli Franche-Comté od Španaca.
• 8. 3. - Kandijski rat u Egeju: neuspeli turski napad na mletačko brodovlje severozapadno od Kandije, poslednja mletačka pobeda u ratu^[5].
• 31. 3. - Izašla prva knjiga Fontainovih basni.

April/Travanj – Jun/Lipanj

• april - Pet stotina hajduka hara u Popovom polju^[6].
• 27. 4. - Engleski kralj Čarls II dao Bombaj Istočnoindijskoj kompaniji za rentu od 10 funti godišnje.
• proleće - Brod sa robljem iz Bosne krenuo sa Korčule u Italiju; dve žene uspele pobeći, Dubrovčani ih vratili porodicama^[7].
• 2. 5. - Aachenskim mirom okončan Devolucijski rat: Luj XIV zadržava osvajanja u Flandriji a Franche-Comté vraća Špancima.
• 5. 5. - Portugalski galeon Santissimo Sacramento se nasukao pored Brazila, stradalo 930 ljudi.
• 12. 6. - Car Leopold obećava marčanskom episkopu Gavrilu Mijakiću da će manastiru vratiti proviziju ako prihvati uniju - on daje izjavu vernosti papi ali se ne odriče ni pećkog patrijarha^[8].
• 18. 6. - Kozaci ubili hetmana Levoobalne Ukrajine Ivana Brjuhoveckog nakon čega Petro Dorošenko postaje hetman čitave zemlje (u savezu je sa Turcima).

Jul/Srpanj – Septembar/Rujan

• jul - Engleski gusar Henry Morgan zauzeo i opljačkao Portobelo u Panami.
• 3. 8. - Kršćanske snage zauzele bez otpora utvrdu Santa Marina kod Kanije^[9].
• 9. 9. - Praizvedba Molièrovog "Tvrdice" u Parizu.
• 16. 9. - Poljski kralj Jan II Kazimir abdicirao.
• 17. 9. - Švedska Riksbank postaje prva nacionalna centralna banka.

Oktobar/Listopad – Decembar/Prosinac

• decembar? - Stojan Janković i Smoljan Smiljanić porazili Ibrahim-agu Kovačevića kod Bribira^[3].
• decembar? - Car odlučio da zbaci marčanskog episkopa Mijakića i postavi Pavla Zorčića^[8] (urađeno 1670-71).
• potkraj godine - Petar Zrinski instaliran za bana tri godine nakon imenovanja. Car mu podijelio pravo da može po Hrvatskoj slobodno trgovati prekomorskom robom bez daće^[10].

Kroz godinu

• Buna krajišnika protiv gen. Herberštajna^[11].
• Pravoslavni vratili katolicima crkvu sv. Ilije kod Perasta^[11].
• U Beogradu postoji "postaja i podružnica" bečkog Istočnog trgovačkog društva^[12].
• Isaac Newton napravio prvi uspešan reflektorski teleskop.
• Osmanlije povratile kontrolu nad Basrom (lokalni poglavari bili samostalni od 1625).
• 1667/68 - Françoise-Athénaïs, markiza od Montespana postala ljubavnica Luja XIV.
• Solovecki ustanak: monasi manastira na Soloveckim ostrvima u Belom moru se oružjem protive reformama patrijarha Nikona (ugušen 1676).
• Otac Jacques Marquette osnovao misiju u Sault Ste. Marie, Michigan.

Rođenja

Glavni članak: :Kategorija:Rođeni 1668.

• 23. 6. - Giambattista Vico, istoričar, filozof († 1744)
• 8. 9. - Gjuro Baglivi, liječnik i znanstvenik († 1707)
• 10. 11. - François Couperin, kompozitor († 1733)
•  ? - Sofronije Podgoričanin, mitropolit karlovački (krušedolski) († 1711)

Smrti

Glavni članak: :Kategorija:Umrli 1668.