1697.

Ovo je članak o godini 1697.

Kratke činjenice Milenijum:, Vjekovi: ...

Kratke činjenice

8. 1. - Student Thomas Aikenhead je poslednja osoba u Britaniji pogubljena zbog blasfemije.
18. 2. - Austrijanci sklopili savez sa ruskim carem Petrom Velikim^[1].
februar - Otkrivena zavera protiv ruskog cara Petra, zbog čega je 22. 2./4. 3. pogubljen plemić Ivan Cikler.
mart - Kreće Veliko poslanstvo Petra Velikog po Evropi, car putuje inkognito sa svojim pratiocima. Uči se brodogradnji u Holandiji i Engleskoj i upoznaje isključivo tehničku stranu Zapada.
13. 3. - Završeno Španjolsko osvajanje Peténa i Jukatana: osvojen Nojpetén, glavni grad Itzá Maja.

4. 4. - Džungarski kan Galdan Boshugtu se ubio u bekstvu od kinesko-ćingovskih snaga, naslediće ga rival Tsewang Rabtan (do 1727).
15. 4. (5. 4. po j.k.) - Karl XII postaje kralj Švedske (do 1718); biće nazivan "Švedski meteor" i "Poslednji viking".
april - Upućena carska komisija za rešavanje spora između petrinjskog oberkapetana Aleksandra Erdedija i hrvatskih staleža - krivica za prošle nemire pripisana oficirma, preporučeno da se oblast između Kupe i Une preda Hrvatskoj^[2].
proleće^[3] - Danilo Ščepćević Njegoš, nakon izvesnih meteža prije izbora^[4], postaje novi crnogorski mitropolit (do 1735), prvi iz dinastije Petrović-Njegoš.
6. 5. - Napad na Cartagenu: francuski privatiri zauzeli i opljačkali Cartagenu u španskoj Kolumbiji (tj. Novoj Granadi).
17. 5. - Izgoreo švedski kraljevski zamak Tre Kronor, zajedno sa većim delom nacionalne biblioteke i arhive.
lipanj - Austrijsko-hrvatske snage neuspješno opsjedale Bihać.
27. 6. - August II Jaki, saksonski knez, izabran za poljsko-litvanskog vladara, s podrškom Austrije i Rusije, nakon što je prešao u katoličanstvo (vl. 1697-1706 i 1709-33).
30. 6. - Prvi poznati meč kriketa sa velikim ulogom, u Sussexu.

1. 7. - Ferenc Tokaji digao pobunu protiv Habsburga, ali izolovani pokret ugušen do jeseni.
5. 7. - Eugen Savojski je novi komandant vojske u Ugarskoj.
8. 8. - Francuzi nakon opsade zauzeli Barcelonu.
avgust - U Dubrovniku sastavljen zbornik narodnih poslovica^[5].
10 - 19. 8. - Veliki turski rat: sultan Mustafa II u Beogradu, na trećem pohodu protiv Austrijanaca; kasnije nastavlja u Pančevo, prelazi u Bačku nakon osvajanja Titela, prvobitno želi na Segedin ali se umesto toga uputi u Banat, pri čemu bi Tisu prešao kod Sente^[6].

5. 9. - Bitka u Hudsonovom zaljevu: pomorska pobjeda Francuza u Sjevernoj Americi, nakon čega zauzimaju York Factory.
11. 9. - Bitka kod Sente je odlučujuća pobeda habsburške vojske nad sultanovim trupama u Velikom turskom ratu; veliki vezir Elmas Mehmed-paša stradao od sopstvenih vojnika, poginuo i bosanski paša^[1]. Istakao se Jovan Popović Tekelija.
17. 9. - Husein-paša Ćuprilić je novi veliki vezir (do 1702).
20. 9. - Ugovor iz Ryswicka okončava Rat Velike alijanse u Evropi i Rat kralja Williama u Americi (Francuska potpisala ugovore sa Holandijom, Engleskom i Španijom^[7]). Francuskoj ostala osvajanja u Alzasu i Strasbourg, inače uglavnom povratak na ranije stanje. Zatišje traje samo do 1701. i Rata za špansko nasleđe.

17. 10. - Završena Maglajska sahat-kula.
oktobar - Eugen Savojski, krenuo iz Osijeka 6. 10. sa svojom vojskom, pridružuje mu se i srpski odred - okršaj kod Dervente^[8], zauzimaju Doboj (16. 10.), Maglaj (17. 10.), Žepče, Vranduk (kojeg su osvojili Srbi)^[1]^[6]^[9].
23. 10. - Austrijska i srpska vojska opljačkala i zapalila Sarajevo^[1]^[6].
30. 10. - Francuska i Sveto Rimsko Carstvo potpisali mir.
8. 11. - Austrijsko-srpska vojska se vratila u Slavoniju iz Bosne, povevši sa sobom dosta pravoslavaca i katolika (npr. iz Dervente 23.000 ljudi)^[10].

Ravanički monasi se naselili u manastir Vrdnik, poznat i kao Mala Ravanica, sa sobom su doneli i mošti kneza Lazara. Iste godine račanski monasi naseljavaju manastir Beočin.
Izaslanstvo SPC Stefana Metohijca-Pećanina se vratilo iz Rusije posle osmomesečnog boravka sa mnogim poklonima i knjigama^[11].
Eugen Savojski prvi vlasnik imanja Belje.
U Hrvatskoj pokušano osnivanje posebnog organa izvršne vlasti, ali plemići se uplašili da bi to oslabilo vlast sabora^[12].
Kostajnički komandant P. Keglević daje većoj skupini naseljenika zemlju u kotaru, uz jedini uvjet vršenja "krajinske službe" (za razliku od vlastele koja traži i feudalne obaveze)^[13].
Stihovi u Lašvanskom letopisu protiv pravoslavnog patrijarha, koji tera rimokatolike da mu priznaju jurisdikciju i daju izvesne poreze^[14].
Prvo izdanje Pierre Bayle-ovog uticajnog "Historijskog i kritičkog rječnika".
"Priče ili bajke prošlih vremena" Charlesa Perraulta sadrži priče Pepeljuga, Mačak u čizmama, Crvenkapa, Uspavana lepotica i dr..
Emirat Planine Liban: kraj muške loze porodice Maan, nastavlja porodica Šihab (do 1841).
Otkrivene prve veće količine zlata u Brazilu - doći će do Brazilske zlatne groznice i početka "Zlatnog veka".

Događaji