Apia

„Apija” preusmjerava ovdje. Za ostala značenja, v. Apija (razvrstavanje).

Apia je glavni (od 1959) i praktički jedini grad polinezijske otočne države Samoe u Tihom oceanu. Grad ima 36.735 stanovnika.^[1]

Apia Ah-Pee-Ah
Pogled na ulicu Apia Pogled na ulicu Apia
Koordinate: 13°50′S 171°45′W
Država	Samoa
Distrikt	Tuamasaga
Površina
- Ukupna	60 km²[1]
Najveća visina	2
Najmanja visina	0
Stanovništvo (2011)
- Grad	36.735[1]
Vremenska zona	UTC+13 (UTC+14)
Karta
Apia Apia na karti Samoe

Geografija

Apia leži na sjevernoj obali Upolua, otok koji je manji od Savai'ia. Glavne državne ustanove, Samoanski parlament (Apia Observatory) i lokalna radiostanica, leže na poluotoku Mulinuu koja razdvaja Apijsku luku od zaljeva Vaiusua. Jedan od kuriozuma Apije je da je svo gradsko zemljište vlasništvo države.^[1]

Klima

Klimatološki medijani za Apiju (1971–2000)
Mjesec	jan-sij	feb-velj	mar-ožu	apr-tra	maj-svi	jun-lip	jul-srp	aug-kol	sep-ruj	okt-lis	nov-stu	dec-pro	godina
Apsolutni maksimum (°C)	33,4	34,0	33,7	33,2	33,6	32,5	31,7	32,1	32,8	32,4	33,1	34,9	34,9
Srednji maksimum (°C)	30,4	30,6	30,6	30,7	30,4	30,0	29,5	29,6	29,9	30,1	30,3	30,5	30,2
Srednja dnevna (°C)	27,1	27,4	27,3	27,2	26,9	26,6	26,1	26,2	26,5	26,8	26,9	27,2	26,9
Srednji minimum (°C)	23,9	24,2	24,0	23,8	23,4	23,2	22,6	22,8	23,1	23,4	23,6	23,8	23,5
Apsolutni minimum (°C)	19,4	21,1	21,2	19,5	17,9	17,6	18,9	18,1	18,1	19,4	19,2	20,7	17,6
Precipitacija (mm)	489	368	352	211	193	121	121	113	154	224	262	358	2966
Broj sunčanih sati	149	160	173	186	193	197	213	219	207	199	181	154	2231
Izvor: World Bank,[2] World Meteorological Organization (temperatura i padaline)[3]

Historija

Robert Louis Stevenson, škotski pisac iz 19. vijeka, proveo je posljednje godine svoga života u Apiji. Njegov tadašnji dom Vailima danas je rezidencija predsjednika države. Stevenson je i pokopan na brdu Vaea (460 m) koje se uzdiže na južnoj periferiji grada.^[1] Još u doba dok je Samoa bila kolonija Njemačkog Carstva, žestoki tajfun pogodio je otok u martu 1889. i tom prilikom potopljeno je šest ratnih brodova (tri njemačka i tri američka) koja su se zatekla u gradskoj luci. Jedini koji je izbjegao nesreću bio je britanski brod Kaliopa koji je uspio prije toga isploviti iz luke.^[1]

Još veća nesreća pogodila je Apiju i čitav samoanski arhipelag kad je 29. septembra 2009. podmorski potres magnitude 8,3 s epicentrom 190 km južnije uzrokovao tsunami. Valovi su preplavili samoanske otoke u nekoliko etapa i prouzročili veliku štetu, potopivši brojna sela i uzrokovavši smrt velikog broja ljudi.^[1] Za vrijeme Drugog svjetskog rata, američki marinci boravili su Apiji i za svoje potrebe su izgradili nekoliko cesta i poljskih aerodroma.^[1]

Privreda i transport

Apia je danas trgovački centar male države i glavna luka za izvoz lokalnih poljoprivrednih proizvoda kao što su voće i kokos. Taro i ostali gomoljasti proizvodi izvoze se na obližnju Američku Samou.^[1] U posljednje vrijeme u Apiji je osnovano i nekoliko manufaktura koje se bave montažom električnih sklopova i drugih proizvoda. Uz to, kao i u svim ostalim polinezijskim državama, turizam je izuzetno važna privredna grana.^[1] Pored Apije, 40 km zapadno od centra, nalazi se Internacionalni aerodrom Faleolo (IATA: APW, ICAO: NSFA).