Ariš

Ariš (latinski: ) je rod drveta iz porodice Pinaceae. U ovom rodu postoji 10—14 vrsta^[1] biljaka od kojih se u Evropi i severnoj Aziji nalazi oko sedam. Fosilna istorija roda je veoma bogata i kazuje da su ariši bili veoma rasprostranjeni tokom čitavog tercijara. Najstariji fosilni nalaz roda je vrsta , česta od sredine eocena^[2].

Ariš
Naučna klasifikacija
Carstvo:	Plantae
Koljeno:	Pinophyta
Razred:	Pinopsida
Red:	Pinales
Porodica:	Pinaceae
Rod:	Larix Miller

Najpoznatiji predstavnik ovog roda je evropski ariš (). Ariši se javljaju u hladnom i umerenom pojasu severne polulopte. Najrasprostranjenije su u Rusiji (tajge) i Kanadi. Ariši su interesantni jer su, iako četinari, listopadne biljke.

Osobine

Biljke iz ovog roda imaju pravo i visoko stablo, visine od 15 do 50 metara, a izuzetno i do 80 metara. Glavna osobina nosi nepravilno, pršenasto raspoređene grane. Biljke iz ovog roda imaju dve vrste izdanaka: kratke i duge. Lišće je igličasto i opada svake jeseni. Na dugačkim izdancima lišće je spiralno raspoređeno, a na kratkim skupljeno u čuperke. Ariši poseduju šišarke, koje su okrenute na gore.

Klasifikacija i vrste

Šišarke Evropskog ariša

Ranije se rod ariša delio na dve sekcije na osnovu dužine zaštitnih ljuspi (brakteja) u šišarkama: je sadržala vrste sa malim i slabo primetnim zažtitnim ljuspama, dok su u bile vrste sa dugačkim zaštitnim ljuspama^[3][4]. Genetička istraživanja ( 1999) ^[5] nisu podržala ovu podelu, već ukazuju na razlike između vrsta Starog Sveta i vrsta Novog Sveta. Prema njihovim rezultatima, dužine šišarke i zaštitnih ljuspi u njima su prosto adaptacije na klimatske uslove. Po još novijim istraživanjima (Wei and Wang 2003, 2004) ^[6] prisutne su tri monofiletske klade unutar roda : jedna koja obuhvata severnoameričke vrste, jedna koja obuhvata evroazijske vrste sa kratkim zaštitnim ljuspama, i jedna koja obuhvata evroazijske vrste sa dugačkim zaštitnim ljuspama (izuzetak je vrsta koja ima kratke ljuspe a nalazi se u kladi sa vrstama dugih ljuspi).

Postoji 10-14 vrsta ariša. One obeležene asteriskom (*) u donjem spisku nisu prihvaćene od svih autora kao posebne vrste.

evroazijske vrste sa kratkim zaštitnim ljuspama u šišarkama

• Evropski ariš (latinski: ). Planine centralne Evrope.
• . Šume istočnog Sibira.
• Japanski ariš (latinski: ). Planine centralnog Japana.
• *. Planine severne Kine.

evroazijske vrste sa dugačkim zaštitnim ljuspama u šišarkama

• Kineski ariš (latinski: ). Planine jugozapadne Kine.
• *. Centralni Himalaji.
• . Planine zapadne Kine.
• *. Planine jugozapadne Kine.
• Himalajski ariš (latinski: ). Istočni Himalaji.
• Sibirski ariš (latinski: ). Zapadni Sibir.

severnoameričke vrste

• . Šume Severne Amerike.
• . Visoke planine na severozapadu SADi jugozapadu Kanade.
• . Niže planine na severozapadu SADi jugozapadu Kanade.

Većina ovih vrsti može se ukrštati u uzgoju; najpoznatiji hibrid je , koji je nastao u Švajcarskoj i Škotskoj ukrštanjem ariša koji su uzgajani zajedno.