Bošnjace
From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
Bošnjace je najveće seosko naselje u Srbiji u opštini Lebane koja se nalazi u Jablaničkom okrugu.
Prema popisu iz 2002. g bilo je 475 domaćinstva sa 1687 stanovnika. Atar sela obuhvata prostor od 1516 ha i to je ujedno najprostraniji atar od svih atara u oblasti.
Remove ads
Geografija
Bošnjace je udaljeno 10 km od Lebana i 15 km od Leskovca, svojevrstan je kulturni, administrativni i sportski centar okolnih 8 sela.
Centar sela je na nadmorskoj visini od 257 m, a najviši vrh u ataru sela („bošnjačko brdo“) na 349 m.
U topografskom pogledu selo je locirano na levoj obali reke Jablanice prostirući se sa obe strane puta Leskovac-Lebane sa centrom na ušću potoka u reku Jablanicu. Selo je zbijenog tipa sa karakteristikama klasičnog drumskog naselja.
Udaljenost od većih gradova
Remove ads
Historija
Osnovu imena ovog sela čini reč Bošnjak, a po legendi negde za vreme Turaka doselile su se četiri porodice iz Bosne i nastanile na zemljištu preko puta bošnjačke crkve. Bila su to četiri brata. Njihovim naseljavanjem na lokalitetu koje sada nosi ime Staro selo, stvoreno je selo koje se prozvalo Bošnjace, a po nekima Bošnjak.
Iz turskog deftera iz 1516. godine, koji je objavila Radmila Tričković u tomu XI „Leskovačkog zbornika“, vidi se da se selo Bošnjak beleži u dva maha: najpre kao zijametsko selo kruševačkog sandžaka pod imenom Šušelj-Bošnjak, a potom kao timariotsko selo u mahali Dubočici pod imenom Bošnjak.
Dugu istoriju Bošnjaca potvrđuju srednjovekovni ostaci nađeni u njegovom ataru na mestu zvanom „Selište“, kao i otkriveni ostaci manastira Vojlovice u prostoru koje zahvata selo Veliko Vojlovce, čiji su, inače, kaluđeri izbegli ispred Turaka i kod Pančeva osnovali istoimeni manastir. Po nekim kazivanjima neko vreme po zaseljavanju, u starom selu Bošnjacu, nastala je „mreška“- pomor ljudi. Na savet neke vračare, stanovnici prvobitnog Bošnjaca su napustili svoje naselje i nastanili se na obali reke Jablanice i potoka koji se u selu Bošnjacu uliva u Jablanicu. Na tom prostoru zaseljeno Bošnjace, tokom vremena izraslo je u jedno od najvećih seoskih naselja Donje Jablanice. Prema ovome selo Bošnjace nije naseljeno posle dolaska Turaka, već pre njih, kao i mnoga druga sela u Leskovačkoj kotlini. U pogledu vremena nastanka sela, gore navedena legenda nije pouzdana. Verovatnije je da su selo naselili doseljenici iz Bosne, možda rudari dovedeni od kralja Milutina. Lokalitet Kopaci u ataru sela ukazuje na mogućnost vađenja rude. Kako je u Srbiji dolazio veliki broj rudara – Sasa (Sasini) iz Bosne, ova pretpostavka može biti veoma blizu istorijskim činjenicama. Utoliko pre što se Donja Jablanica graniči sa Pustom Rekom i Gornjom Jablanicom koje su zone bile u srpskoj srednjovekovnoj državi obeležene kao rudarske. Na oko 30 km na zapadu od Bošnjaca leži Rudna planina, zatim Slišanski andezitski basen i najzad Radan koji je toponim vrlo moguće postao od Rudana (Rudne planine).
Kao opštinsko mesto leskovačke nahije na području „Uprave oslobođenih predela“ 1877/78. godine selo je imalo svog predsednika suda, 2 člana suda i 11 odbornika i predstavljalo je upravni prosvetni centar.
U crkvenoj porti je bila 1879. godine smeštena i sreska kancelarija jablaničkog sreza.
Jedna zanimljiva priča govori o vremenu posle reforme turskog carstva i ukidanja spahijskog sistema, razvlašćene spahije i osioni Arbanasi iz Gornje Jablanice, nasrtali su na selo Bošnjace u nameri da ga počitluče (stave pod svoju „zaštitu“). Bošnjačani su se potčinjavanju usprotivili, ali da bi sačuvali svoju slobodu, to jest status srpskog slobodnog sela, morali su da idu u Carigrad i da od Porte traže potvrdu da su slobodno selo i da ih niko ne može podvlastiti. U toj delegaciji bio je neko iz roda Stambolci, koji se u Carigradu istakao svojom hrabrošću i aktivnošću. Delegacija je uspela da dobije potvrdu turske vlade da je selo Bošnjace slobodno selo i da ga na silu niko ne može podvlastiti. Po povratku kući, ovaj rod iz Bošnjaca dobio je naziv Stambolci (stambolisci) kako se i danas zovu. Selo je do kraja turske vlasti ostalo slobodno, a po svršetku rata nije plaćalo agrarni dug.
Remove ads
Društvo
U selu deluje Lovačko udruženje „Bošnjace“, koje broji 150 članova, uglavnom meštana okolnih 8 sela, organizovanih u 5 sekcija. Udruženje koristi lovište „Bošnjačko brdo“, sa lovnom osnovom na 10 godina (do 2017. godine).
Fudbalski Klub Jedinstvo osnovan 1964. godine jedan od dva kluba u opštini Lebane koji se u sezoni 2008/09 takmiči u Niškoj zoni. Takmičenje u ovom rangu je ujedno i najveći uspeh kluba u svojoj istoriji.
Osnovna Škola „Radoje Domanović“ kao najstarija škola u Jablaničkom okrugu, ima 4 isturena odelanja i broji oko 600 učenika. Ovo je moderna i savremana škola opremljena kabinetima i nastavnim sredstvima novije generacije.
Crkva „Sveta Petka“ po nekim podacima podignuta u XIV veku, mada uzimajući u obzir dimenzije i arhitekturu veruje se da potiče iz XVI veka. Više puta paljena i obnavljana, tokom svog postojanja obeležila značajne istorijske događaje ovog kraja.
Demografija
U naselju Bošnjace živi 1296 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 40,6 godina (40,1 kod muškaraca i 41,0 kod žena). U naselju ima 457 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 3,56.
Ovo naselje je velikim delom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine).
Stanovništvo prema polu i starosti [2]
| m | ž | |||
| ? | 7 | 6 | ||
| 80+ | 9 | 24 | ||
| 75-79 | 28 | 27 | ||
| 70-74 | 38 | 51 | ||
| 65-69 | 48 | 64 | ||
| 60-64 | 56 | 45 | ||
| 55-59 | 47 | 38 | ||
| 50-54 | 68 | 49 | ||
| 45-49 | 66 | 65 | ||
| 40-44 | 61 | 51 | ||
| 35-39 | 62 | 58 | ||
| 30-34 | 36 | 49 | ||
| 25-29 | 40 | 43 | ||
| 20-24 | 52 | 58 | ||
| 15-19 | 56 | 53 | ||
| 10-14 | 58 | 46 | ||
| 5-9 | 41 | 50 | ||
| 0-4 | 40 | 39 | ||
| prosek | 40.1 | 41.0 | ||
Domaćinstva
|
|
Domaćinstva
|
|
Stanovništvo prema delatnosti koju obavlja
Remove ads
Reference
Vanjske veze
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads