Dorani

Dorci ili Dorani (grčki: Δωριεῖς, Dōrieis, jednina Δωριεύς, Dōrieus) su bili jedan od tri naroda na koje su drevni Grci dijelili Helene. Heleni su govorili grčki i smatrali se Grcima, iako drevni grčki izvori priznaju da je među njima živjelo i ne-helensko stanovništvo.

Serija članaka o historiji Grčke
Heladski period	oko. 3200–1050. pne.
Egejska civilizacija	prije 1600. pne.
Mikenska Grčka	oko. 1600–1200. pne.
Mračno doba	oko. 1200–800. pne.
Antička Grčka	776–323. pne.
Helenistička Grčka	323. pne.–146. pne.
Rimska Grčka	146. pne.–330 n.e.
Bizantska Grčka	330. n.e.–1453.
Osmanska Grčka	1453–1832
Moderna Grčka	poslije 1832.
Teme
Grčki jezik	Grčka književnost
Vojna historija	Imena Grka

Dorani nisu spadali u Grke. Herodot je dao najstariji primjer trodiobe Helena:^[1] "... oni koji žive u našoj zemlji se zovu Jonjani, Eolci i Dorani." Opća imena naslijeđena iz starijih vremena su smatrala jednom od te tri grupa, i toiz nastarije literature; na primjer, Ahejci (isto tako poznati kao Danajci, Δαναοί, i Argivci, Ἀργεῖοι) su uglavnom bili Jonjani i Eolci.

Te tri grupe se u drevnim izvorima rijetko spominju kao nekakvi apstraktni koncepti. Dorani su gotovo uvijek samo "Dorani," a njihov najstariji spomen je u Odiseji,^[2] kada se već nalaze na Kreti. Herodot za koristi apstraktni izraz ethnos^[3], grčku riječ koja je korijen današnje riječi etnička grupa.

Značenje tog apstraknog pojma na drevnom grčkom ovisi o kontekstu. Često se prevodi kao "pleme", "rasa" ili "narod." Dorani ne odgovaraju nijednoj od tih kategorija. Nisu opisana nikakva rasna obilježja; oni su Heleni kao i druge dvije grupe, a nisu ni pleme. Razlikuju se u načinu života i društvenoj organizaciji, što varira od urbane sredine Korinta poznatog po profinjenom stilu umjetnosi i arhitekture do vojničke države Sparte. Identitet je uključivao planinska plemena, ali ona nisu bila ujedinjena u jedno pleme.

Usprkos toga Heleni su znali koje su lokacije dorske a koje nisu. Dorske države su u vrijeme rata često (ali ne uvijek) mogle računati na pomoć drugih dorskih država. Dorani su se razlikovali po dorskom grčkom dijalektu i karakterističnim društvenim i historijskim tradicijama. Tradicionalni izvori im postojbinu smještaju na sjever, sjeveroistočnu planinsku oblast Grčke, drevna Makedoniju i Epir, odakle su ih nikad razjašnjene okolnosti dovele na Peloponez, neke od egejskih otoka, dio maloazijske obale, Magna Graeciae i Krete. Mitologija im je dala eponimskog osnivača, Dorusa, sina Hellenovog, mitološkog patrijarha Helena.

Domovina Dorana

U 5. vijeku pne. Dorani i Jonjani su bili dva najvažnija grčka ethnosa, a čiji je sukob rezultirao u peloponeskom ratu. Stupanj u kojem su se Heleni u tom dobu identificirali kao "Jonjani" i "Dorani" je bio predmet spora.^[4] Književna tradicija 5. i 4. vijeka pne. kroz koju su suvremenici gledali etničku identifikaciju je bila pod snažnim utjecajem tadašnje društvene politike. Prema E.N. Tigerstedtu, u 19. vijeku su se evropski poklonici vrlina koje su nazivali "dorskim" sebe nazivali "lakonofilima" i pronalazili paralele sa svojim kulturama; njihove predrasude doprinose tradicionalnim modernim tumačenjima "Dorana".^[5]

Povezano

• Mračno doba Grčke
• Sparta
• Drevni grčki dijalekti
• Dorski grčki
• Dorus, eponimni osnivač