Irena (mitologija)

Ejrena ili Irena (grčki: ) je u grčkoj mitologiji bila boginja mira i proleća. Njene pratilje su bile Opora i Teorija.^[1]

Statua Ejrene sa malim Plutom: rimska mermerna kopija bronzane posvećene statue Kefisodota, danas u Gliptoteci, Minhen

Mitologija

Bila je jedna od tri hore, boginje godišnjih doba i čuvarke kapije Neba. Njene sestre su bile Eunomija i Dika, a roditelji prema Hesiodovoj teogoniji, Zevs i Temida. Moguće da je bila poistovećena sa horom Talo, čije joj je ime dao Hesiod u teogoniji kao epitet. Ejrenina suprotnost je bio rat, odnosno Polem.^[2]

S obzirom da je njena majka Temida slovila za mudru boginju koja je uspostavila zakone, Ejrena je, kao njena i Zevsova kćerka, posedovala „nebeske“ kvalitete i bila smirena, blaga i tiha i očeva ljubimica. Opisivana je kao najpravednija boginja koja je prisustvovala aktivnostima smrtnika i pričalo se da oni koji su živeli prema njenim instrukcijama, živeli su u izobilju, njihovi gradovi su doživljavali procvat, prosperitet i bogovi su ih voleli. Zato su je umetnici prikazivali kao dadilju Zdravlja, a pesnici su je nazivali Demetrinom dadiljom, najdražim prijateljem muza, najvećim blagoslovom čovečanstva i neprijateljem žalosti.^[3]

Umetnost

U klasičnoj umetnosti je obično prikazivana u društvu svojih sestara kako bere sezonske plodove. Njene statue su je predstavljale kao devojku koja u naručju drži Pluta. U tom slučaju, identifikovana je sa Demetrom ili Tihom.^[2] U starom Rimu su njeni likovi postojali na novčićima i prikazana je kako u levoj ruci drži rog izobilja, a u desnoj maslinovu grančicu ili Hermesove predmete. Ponekad je bila prikazivana u činu spaljivanja gomile oružja ili sa klasovima kukuruza u rukama ili iznad glave.^[4]

Kult

Prema nekim autorima, nakon što je Timotej pobedio Lakedemonce, njoj je posvećen oltar koji je postavljen u Atini o državnom trošku. Takođe, njena statua u Atini je stajala kraj Amfijarajeve, a druga je bila postavljena u Pritanejonu kraj Hestijine. I u Rimu je obožavana (kao Paks) i imala je veličanstven hram koji je sagradio imperator Vespazijan.^[4]

Druge ličnosti

Ejrena je bila i žena iz Kalaureje, kćerka Posejdona i Melanteje, kćerke rečnog boga Alfeja.^[5] Ostrvo Kalaurija je nekada nosilo naziv po njoj.^[4]