Kineski građanski rat

Kineski građanski rat^{[nb 2]} je naziv za oružani sukob koji se, s dužim prekidom, vodio u Kini od 1927. do 1950. između vlade Republike Kine na čelu sa nacionalističkom strankom Kuomintang na jednoj, i pobunjenika na čelu sa Komunističkom partijom Kine.

Za ostala značenja, vidi Kineski građanski rat (razvrstavanje).

Kineski građanski rat
Datum 12. april 1927 – 22. decembar 1936[1] 31. mart 1946 – 1. maj 1950[2][nb 1] Lokacija Kina Ishod pobjeda komunista i njihovo preuzimanje kopnene Kine uspostava Narodne Republike Kine premještanje vlade Republike Kine na Tajvan
Sukobljene strane
1927–1949  Republika Kina Nacionalistička vlada (1927-1948) Kuomintang Nacionalna revolucionarna armija Allied warlords 1949–1950  Republika Kina na Tajvanu	1927–1949 ] Komunistička partija Narodnooslobodilačka armija 1949–1950  Narodna Republika Kina
Komandanti i vođe
Chiang Kai-shek Bai Chongxi Chen Cheng Li Zongren Yan Xishan He Yingqin Wang Yaowu Wei Lihuang Fu Zuoyi Liu Chih Sun Li-jen Du Yuming Xue Yue Zhang Xueliang Feng Yuxiang (do 1930)	Mao Zedong Zhu De Peng Dehuai Lin Biao Liu Bocheng Zhou Enlai Chen Yi Deng Xiaoping Nie Rongzhen Su Yu Chen Geng Xu Xiangqian Ye Fei He Long Ye Ting
Snage
4,300.000 (jul 1945)[4] 3,650.000 (jun 1948) 1,490,000 (June 1949)	1,200.000 (jul 1945)[4] 2,800.000 (jun 1948) 4,000,000 (June 1949)
Žrtve i gubici
~1,5 mil. (1948–1949)[5]	~250.000 (1948–1949)[5]
1928–1936: ~2 mil. vojnih gubitaka 1945–1949: ~6 mil. (uključujući civile)[5]

Izbio je za vrijeme Sjeverne ekspedicije (1926 - 1928) u kojoj su komunisti i Kuomintang ispočetka bili saveznici u Prvom ujedinjenom frontu protiv Beiyanške vlade i gospodara rata na sjeveru Kine. Povod za izbijanje sukoba je bila kontrola nad Šangajem, gdje su u proljeće 1927. nacionalisti masakrirali komunističko rukovodstvo. Preživjeli komunistički vođe su se sklonili u sela u unutrašnjosti juga Kine, gdje su s vremenom od lokalnog stanovništva počeli stvarati Nacionalnooslobodilačku armiju; ona je pod vodstvom Mao Zedonga vješto koristila gerilsku strategiju i stvorila veliku teritoriju poznatu kao Kineska Sovjetska Republika. Ona je prestala postojati u koumintanškoj ofanzivi 1934. koja je preživjele komuniste prisilila na Dugi marš, na kraju koga su pronašli utočište u Yenanu. Sukob komunista i nacionalista je privremeno okončao X'ianski incident, odnosno spoznaja da za obje strane predstavlja zajedničku opasnost predstavlja japanska ekspanzija u Kinu, koja je 1937. eskalirala u drugi kinesko-japanski rat.

Nakon što je Japan kapitulirao 1945. godine, pokušaji da dvije strane spor oko budućnosti Kine riješe mirnim putem nije dao ploda, te su 1946. sukobi obnovljeni, pri čemu su nacionalisti uživali američku, a komunisti sovjetsku pomoć. Maovi komunisti su, koristeći daleko veću podršku u seljačkim masama, na kraju odnijeli pobjedu i proglasili Narodnu Republiku Kinu, prisilivši nacionaliste da 1949. izbjegnu na Tajvan. Sukob nije okončan formalno, i oba režima se smatraju legitimnim nasljednicima predratne Kine; usprkos toga, između dva entiteta postoje formalni kontakti od 1984. godine.

Povezano

• Gubitak Kine

Fusnote

1. Sukob nije imao službeni završetak. Historičari se, međutim, slažu kako se smirio nakon pada Hainana, posljednjeg značajnog uporišta KMT kraj kineskog kopna.^[3]
2. U današnjoj kopnenoj Kini se posljednje tri godine rata (1947–1949) najčešće nazivaju Oslobodilački rat ili, alternativno, Treći unutrašnji revolucionarni rat (第三次国内革命战争). Na Tajvanu se rat prije 1991. nazivao Protivustanički rat protiv komunista (反共戡乱战争). Danas obje strane znaju koristiti izraz Nacionalističko-komunistički građanski rat (国共内战).