Pirevina

Pirevina (pirovina, pirika, obična pirika), lat. Agropyrum repens, je višegodišnja biljka iz porodice trava (Poaceae).

Elytrigia repens
Naučna klasifikacija
Carstvo:	Plantae
Red:	Poales
Porodica:	Poaceae
Rod:	Elytrigia
Vrsta:	E. repens
Dvojni naziv
Elytrigia repens (L.) Desv. ex Nevski
Sinonimi
Agropyron repens (L.) P.Beauv. Elytrigia repens (L.) Desv. ex Nevski Triticum repens L.

Ime

Porijeklo imena:

• roda - iz grčkog jezika od agros = polje i pyros = pšenica
• vrste - iz latinskog jezika od repens = puzeći (zbog rizoma)

Opis biljke

Stabljike dostižu visinu do 150 cm i polaze sa tankih, člankovitih horizontalnih rizoma koji se pružaju u više spratova i veoma su otporni na smrzavanje i sušu. Dužina rizoma može dostići i do 5000 km po jednom hektaru. Na 1m² zemljišta može se naći oko 25.000 pupoljaka i rizoma čija težina iznosi oko 3 kg. Na uspravnim stabljikama nalaze se listovi i klasovi. Listovi su goli i na licu hrapavi, a lisni rukavci mogu biti dlakavi ili goli. Cvat klas sastoji se od jajasto-lancelastih klasića koji su raspoređeni u dva reda i okrenuti plosnatom stranom k osi cvati. Plod je dužine 6–7 mm i pokriven dlakama.

Rasprostranjenost i stanište

Pirevina je kosmopolitska biljka umjerene zone i veoma je žilava i otporna tako da ju je kao korov teško istrijebiti. Raste na različitim zemljištima, kako u kulturi tako i na neobrađenom zemljištu, ali joj najviše odgovara lakše i vlažnije.

Sastav

Kao droga koristi se rizom (Graminis rhizoma), sladunjavog ukusa, koji se sakuplja u jesen ili rano proljeće i sadrži ugljikohidrate (oko 8%), sluz (oko 10%), organske kiseline, malo eteričnog ulja, saponine, koji su nedovoljno istraženi, gumu, cijanogene glikozide i dr.

Upotreba

Pirevina pojačava izlučivanje mokraće pa se koristi u liječenju upale mokraćnih puteva i kod bubrežnih kamenaca. Olakšava rad srca. U narodnoj medicini je poznata kao lijek za giht i reumu. Od ekstrakta pirevine prave se dijetetski proizvodi koji pomažu kod nekih lakših oblika dijabetesa.

Prilikom upotrebe pirevine treba se pridržavati navedenih doza jer u suprotnom može dovesti do hipokalijemije zbog prisustva cijanogenih glikozida.

Literatura

• Gostuški, R: Lečenje lekovitim biljem, Narodna knjiga, Beograd, 1979.
• Grlić, Lj: Enciklopedija samoniklog jestivog bilja, August Cesarec, Zagreb, 1986.
• Djuk, A, Dž: Zelena apoteka, Politika, Beograd, 2005.
• Jančić, R: Lekovite biljke sa ključem za određivanje, Naučna knjiga, Beograd, 1990.
• Jančić, R: Botanika farmaceutika, Službeni list SCG, Beograd, 2004.
• Jančić, R: Sto naših najpoznatijih lekovitih biljaka, Naučna knjiga, Beograd, 1988.
• Kojić, M, Stamenković, V, Jovanović, D: Lekovite biljke jugoistične Srbije, ZUNS, Beograd 1998.
• Lakušić, D: Vodič kroz floru nacionalnog parka Kopaonik, JP Nacionalni park Kopaonik, Kopaonik, 1995.
• Marin, P, Tatić, B: Etimološki rečnik, NNK Internacional, Beograd, 2004.
• Mindel, E: Vitaminska biblija, FaMilet, 1997.
• Mišić Lj, Lakušić R: Livadske biljke, ZUNS Sarajevo, ZUNS Beograd , IP Svjetlost, 1990
• Stamenković, V: Naše neškodljive lekovite biljke, Trend, Leskovac
• Tucakov, J: Lečenje biljem, Rad, Beograd, 1984.