LGBTQ prava u Češkoj

Češka se smatra jednom od najliberalnijih država u Centralnoj Evropi po pitanju ljudskih prava lezbejki, gej, biseksualnih i transrodnih (LGBT) osoba. Godine 2006. Češka je donela zakon o registrovanim partnerstvima.

Položaj LGBT osoba u
Češkoj
Česká republika

Zastava Češke Zastava duginih boja
Prava
Legalizacija	– od 1962.
Antidiskriminacioni zakoni
Uzrast seksualne saglasnosti	– Izjednačeno na 15, 1990.
Brak	- Ne
Istopolna zajednica	– od 2006. Istopolne zajednice u Češkoj
Usvajanje
In vitro fertilizacija za lezbejke	- Da
Vojska	- Da
Rodni identitet	- Da
LGBT u Češkoj
Događaji	Mezipatra, Queer Parade
Istaknute osobe	Tim Hamilton, Martina Navratilova, Pavel Vítek, Jeanette Schmid
LGBT portal

Dekriminalizacija homoseksualnosti

Homoseksualnost je dekriminalizovana 1962. godine. Starosna granica za stupanje u seksualne odnose je izjednačena 1990. godine za istopolne (ranije bila na 18) i heteroseksualne odnose na 15 godina. Vojska dozvoljava gejevima i lezbejkama da otvoreno služe. Homoseksualna prostitucija je legalizovana 1990. godine.

Istopolne zajednice

Glavni članak: Istopolne zajednice u Češkoj

Neregistrovana kohabitacija (de facto zajednica) je zakonski priznata u Češkoj od 2001. godine. Ovom vrstom zajednica su bili uređeni odnosi oko nasleđivanja kod osoba koje žive u zajedničkom domaćinstvu.

Plan da se usvoji zakon o registrovanom partnerstvu je bio neuspešan četiri puta: 1998, 2001, 2003. i 2005. godine. Ipak, 16. decembra, 2005. godine usvojen je novi predlog zakona o istopolnim zajednicama u Češkom parlamentu. Senat ga je usvojio 26. januara, 2006. godine, ali je predsednik Václav Klaus stavio veto. Parlament je ukinuo predsednički veto 15. marta, 2006. i registrovano partnerstvo je počelo da se priznaje i sklapa od 1. jula, 2006. godine.

Prema istraživanjima Angus Reid Global Monitora decembra 2006. godine, 52% građana i građanki podržava istopolni brak ^[1].

Zabrana diskriminacije

Od 1999. godine vojska Češke tretira seksualnu orijentaciju privatnim pitanjem i tehnični ona nije stvar na osnovu koje se može ne dozvoliti priključenje vojsci. Godine 2001. Češka je usvojila antidiskriminacioni zakon u skladu sa odredbama Evropske unije, u kome se eksplicitno pominje zabrana na osnovu seksualne orijentacije.

Javno mnenje

Centar za ispitivanje javnog mnenja CVVM objavljuje rezultate godišnjih istraživanja stavova o gej i lezbejskim pravima. Prema rezultatima iz poslednjih godina može se primetiti trend rasta podrške i prihvatanja LGBT osoba:

Stav građana (CVVM poll)[2]	2005		2007		2008		2009		2010		2011		2012		2013		2014
	Da	Ne	Da	Ne	Da	Ne	Da	Ne	Da	Ne	Da	Ne	Da	Ne	Da	Ne	Da	Ne
Registriranje partnerstva	61%	30%	69%	24%	75%	19%	73%	23%	72%	23%	72%	23%	75%	21%	72%	23%	73%	23%
Istospolni brak	38%	51%	36%	57%	38%	55%	47%	46%	49%	45%	45%	48%	51%	44%	51%	44%	45%	48%
Usvajanje od strane oba partnera	19%	70%	22%	67%	23%	65%	27%	63%	29%	60%	33%	59%	37%	55%	34%	57%	45%	48%
Priznavanje drugog partnera kao staratelja	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	58%	32%

Tabela

Da li je istospolna aktivnost legalna?	(Da, od 1962)
Antidiskriminacijski zakon u zapošljavanju?	(Da, od 2001)
Antidiskriminacijski zakoni u pružanju dobara i usluga?	(Da, od 2009)
Antidiskriminacijski zakoni u svim drugim područjima (uklj. Neizravnu diskriminaciju, govor mržnje)	(Da, od 2009)
Istospolni brak	(Ne) (Ne)
Priznavanje istospolnih zajednica (npr. registrirana partnerstva)	(Da, od 2006)
Usvajanje od strane oba partnera i priznavanje drugog partnera kao staratelja	(Priznavanje drugog partnera kao roditelja, legalizacija na razmatranju. Zajedničko usvajanje je pitanje Ustavnog suda) [3][4]
Da li je dozvoljeno usvajanje od strane jedne homoseksualne osobe?	(Da)
Da li je homoseksualcima dozvoljeno služenje vojnog roka?	(Da)
Pravo na promjenu spola?	(Da)
Da li je transeksualnost uklonjena s liste bolesti?	(Da)
Da li je dozvoljen IVF za lezbejke?	(Da)
Da li muškarci koji imaju seks s muškarcima mogu darovati krv?	/ (Samo ako nisu imali seksualne odnose u posljednjih godinu dana)[5]

Upoređujući poslednje dve godine može se primetiti pad podrške registrovanim partnerstvima i istovremeno značajan rast podrške istopolnim brakovima.

Vidi dalje

Portal LGBT

• Istopolne zajednice u Češkoj
• Ljudska prava u Češkoj

Vanjske veze

• Prague GayGuide.Net Up2date GayGuide for Prague and the Czech Republic