Carstvo Songhai

Carstvo Songaj bilo je jedno od najvećih carstava 16. veka u zapadnoj Africi. Usmena predaja kaže da je kraljevstvo Songaj u 7. veku osnovao el Jaman, hrišćanin, no u 11. veku njegovi vladari su prešli na islam. U 14. veku kraljevstvom je zavladalo Carstvo Mali, no 1464. ratnički kralj imenom Soni Ali pobunio se i zauzeo glavni grad Malija Timbuktu, te je tako Songaj ponovo postao nezavisan. Carstvo Songaj nastavilo je zatim da povećava svoje bogatstvo i moć sve dok unutarnje podele uz marokansku invaziju nisu dovele ovo carstvo do propasti 1591. godine.

' Songhai Carstvo Songaj
Zastava Grb
Carstvo Songaj oko 1500.
Geografija
Glavni grad		Gao[1]
Društvo
Religija		islam
Vladavina
Oblik vladavine		apsolutna monarhija
Osnivanje		oko 1340.
Prestanak		1591.
Događaji
rađanje države u gradu Gau		oko 1000.
nezavisnost od Carstva Mali		14. vek
propast carstva		1591.
Prethodnici i naslednici
Prethodile su:		Nasledile su:
[[Datoteka:|22x20px|border]]	Carstvo Mali	Kraljevstvo Dendi Pašaluk Timbuktu	[[Datoteka:|22x20px|border]]

Granice carstva

Carstvo Songaj bilo je na vrhuncu od 1464. do 1591. godine, a u početku je zauzimalo istu površinu kao i prethodno zapadnoafričko carstvo mali. Glavni grad Songja bio je Gao i otuda se širio prema istoku zauzimajući teritorije država Hausa u današnjoj Nigeriji.

Songajski vladari

Askijin grob

Jedan od dva najveća songajska vladara bio je Soni Ali (1464-1528). Nakon što je Soni Ali utemeljio Carstvo nizom osvajačkih pohoda, Aski Muhamed ga učvrstio i proširio.

Askia Muhamed

Kad je Soni Ali umro 1492. godine, nasledio ga je njegov sin Soni Bare. Međutim, Bare je bio slab vladar i 1493. svrgnuo ga je Aski Muhamed, bivši general u vojsci Sonija Alija. Muhamed je proširio carstvo do njegovih najvećih granica i kontrolisao trgovačke putove u severnoj Africi. Utemeljio je učinkovitu upravu i sve što je stekao zaštitio stalnom vojskom i flotom ratnih kanua.

Transsaharska trgovina

Iz trgovačkih centara u Carstvu Songaj, kao što je bio Valata, grad u oazi, roba je pustinjom Saharom putovala na karavanama kamila do zemalja na severu Afrike, posebno u Maroko, Alžir i Libiju. Odande je put mogla da nastavi prema Evropi, Arabiji i Kini.

• Trgovačka roba

Afrika je oduvek bila bogata prirodnim bogatstvima, kao što su bakar, so i zlato. Bogatstvo Carstva Songaj temeljilo se na trgovini zlatom s Arabijom i Evropom. Songajski trgovci trgovali su i s drugim domaće uzgojenim proizvodima kao što su smokve, datule, kola orasi (stimulans) i slonovača. Zauzvrat su kupovali grnčariju, svilu, biserje i kauri školjke.

• Reka Niger

Reka Niger prolazila je Songajskim carstvom u smeru istok - zapad. Imala je presudnu ulogu u usponu carstva, kao i u vreme dominacije Carstva Mali u razdoblju od 12. do 15. veka. Trgovci su posedovali flote kanua za prevoz robe između različitih trgovačkih centara duž reke Niger, npr. Džene, Timbuktu i Gao.

Religija i obrazovanje

Songaj se ponosio velikim učenjacima, među kojima je bio i Ahmad Baba (r. 1556) koji je napisao više od 50 knjiga o islamskoj tradiciji i obiman rečnik. Najvažnije religijski i obrazovni centar u ovom carstvu bio je Timbuktu.

• Timbuktu

Džamija u Gani

Poznat kao sveti grad Sudana, Timbuktu je imao tri velike džamije: Džingereber, Sidi Jaja i Sankore u kojima su se nalazile veličanstvene kopije Kurana. Imao je i univerzitet, te 180 škola.

Pad carstva

Marokanci su želeli da kontrolišu izvore zapadnoafričkog zlata. Godine 1591, marokanski sultan Ahmed el Mansur (1578-1603) poslao je veliku vojsku da zauzme Songajsko carstvo. Marokanci su zauzeli Timbuktu kojim su vladali više od sto godina. Ubrzo nakon toga Maroko je preuzeo i ostatak carstva^[2].

Hronologija

Godina	Istorijski događaji
1464.	Soni Ali osvaja Timbuktu, nekoć središte Carstva Mali.
1473.	Soni Ali osvaja trgovački grad Džene.
1492.	Soni Bare, sin Sonija Alija, odbija da se preobrati na islam.
1493.	Građanski rat; Sonija Barea svrgava s vlasti musliman Aski Muhamed.
1496.	Aski Muhamed hodočasti u Meku.
1528.	Askiju Muhameda svrgava s vlasti njegov stariji sin Musa.
1588.	U vreme borbe Askijinih naslednika za nasleđe, izbija građanski rat.
1591.	Marokanska vojska nanosi poraz songajskoj vojsci u bitki kod Tondibe nedaleko od grada Gaa.