Valonia
From Wikipedia, the free encyclopedia
Valonia (Frëngjisht: Wallonie; Gjermanisht: Wallonien ose Wallonie; Holandisht: Wallonië) është një nga tre rajonet e Belgjikës - së bashku me Flandrën dhe Brukselin.
Valonia
| |
---|---|
Rajon | |
Popullsia | |
• Gjithsej | 3,648,206 |
Faqja zyrtare | www |
Duke mbuluar pjesën jugore të vendit, Valonia është kryesisht frëngjishtfolëse dhe përbën 55% të territorit të Belgjikës, por vetëm një të tretën e popullsisë së saj. Rajoni i Valonisë nuk u bashkua me Komunitetin Francez të Belgjikës, i cili është subjekti politik përgjegjës për çështjet që lidhen kryesisht me kulturën dhe arsimin, sepse Komuniteti Francez i Belgjikës përfshin si Valoninë ashtu edhe Rajonin dygjuhësh të Kryeqytetit të Brukselit.
Ekziston një pakicë që flet gjermanisht në Valoninë lindore, që rezulton nga aneksimi i tre kantoneve më parë pjesë e Perandorisë Gjermane në përfundim të Luftës së Parë Botërore. Ky komunitet përfaqëson më pak se 1% të popullsisë belge. Ai formon komunitetin gjermanishtfolës të Belgjikës, i cili ka qeverinë dhe parlamentin e vet për çështje të lidhura me kulturën.
Gjatë revolucionit industrial, Valonia ishte e dyta pas Mbretërisë së Bashkuar në industrializim, duke përfituar nga depozitat e saj të mëdha të qymyrit dhe hekurit. Kjo i solli rajonit pasuri, dhe nga fillimi i shekullit 19 deri në mesin e shekullit 20, Valonia ishte gjysma më e begatë e Belgjikës. Që nga Lufta e Dytë Botërore, rëndësia e industrisë së rëndë është zvogëluar shumë, dhe Rajoni Flamand ka tejkaluar Valoninë në pasuri pasi Valonia ka rënë ekonomikisht. Valonia tani vuan nga papunësia e lartë dhe ka një PBB dukshëm më të ulët për frymë sesa Flandria. Pabarazitë ekonomike dhe ndarja gjuhësore midis të dyve janë burimet kryesore të konflikteve politike në Belgjikë dhe një faktor kryesor në separatizmin flamand.
Kryeqyteti i Valonisë është Namur, dhe qyteti më i populluar është Liège. Shumica e qyteteve kryesore të Valonisë dhe dy të tretat e popullsisë së saj shtrihen përgjatë luginës Sambre dhe Meuse, ish-shtylla industriale e Belgjikës. Në veri të kësaj lugine, Valonia shtrihet në Rrafshnaltën Qendrore Belgjike, e cila, si Flandria, është një zonë relativisht e sheshtë dhe pjellore bujqësore. Jugu dhe juglindja e Wallonisë përbëhet nga Ardennes, një shtrirje e malësisë së pyllëzuar që është më pak e populluar.
Wallonia kufizohet me Flandrën dhe Holandën (provinca e Limburgut) në veri, Francën (Grand Est dhe Hauts-de-France) në jug dhe perëndim, dhe Gjermaninë (Nordrhein-Westfalen dhe Rheinland-Pfalz) dhe Luksemburgun (Capellen, Clervaux, Esch-sur-Alzette, Redange dhe Wiltz) në lindje. Valonia ka qenë anëtare e Organizatës Ndërkombëtare të Frankofonisë që nga viti 1980.