Kolorado

Kolorado (anglisht: Colorado; /ˌkɒləˈrædoʊ,_ʔˈrɑːdoʊ/) është një shtet federal në pjesën perëndimore të SHBA-ve. Ai përfshin pjesën më të madhe të Maleve Shkëmbore Jugore, si dhe pjesën verilindore të Pllajës së Kolorados dhe skajin perëndimor të Rrafshnaltave të Mëdha. Kolorado është shteti i tetë më i gjerë dhe 21-të më i populluar në SHBA. Regjistrimi i vitit 2020 i Shteteve të Bashkuara numëroi popullsinë e Kolorados në 5,773,714, një rritje prej 14,80% që nga regjistrimi i 2010-ës në Shtetet e Bashkuara.

Kolorado Colorado
Shteti
Shteti i Kolorados
Flamuri Stema
Nickname:  The Centennial State (Shteti Njëqindvjeçar)
Motto(s):  Nil sine numine (Shqip: Asgjë pa providencë)
Anthem: "Where the Columbines Grow" and "Rocky Mountain High"[1]
Harta e Shteteve të Bashkuara me Kolorado të theksuar
Vendi	Shtetet e Bashkuara
U pranua në Bashkim	1 gusht 1876[2] (38-të)
Kryeqyteti (dhe qyteti mě i madh)	Denver
Metroja më e madhe dhe zonat urbane	Denver
Qeverisja
• Guvernatori	Jared Polis (D)
• Guvernatori toger	Dianne Primavera (D)
Legjislatura	Asambleja e Përgjithshme
• Dhoma e sipërme	Senati
• Dhoma e ulët	Dhoma e Përfaqësuesve
Gjyqësori	Gjykata e Lartë e Kolorados
Senatorët amerikan	Michael Bennet (D) John Hickenlooper (D)
Delegacioni i Dhomës së Përfaqësuesve të SHBA	4 Demokratë 3 Republikanë (lista)
Sipërfaqja
• Total	104.094 sq mi (269.837 km2)
• Land	103.718 sq mi (268.875 km2)
• Water	376 sq mi (962 km2)  0.36%
• Rank	8th
Dimensions
• Length	380 mi (610 km)
• Width	280 mi (450 km)
Lartësia	6.800 ft (2.070 m)
Highest elevation (Mali Elbert[3])	14.440 ft (4.401,2 m)
Lowest elevation (Lumi Arikaree[3])	3.317 ft (1.011 m)
Popullsia  (2020)
• Total	5.773.714
• Rank	21-të
• Dendësia	0.055/sq mi (0.021/km2)
• Rank	39-të
• Të ardhurat mesatare shtëpiake	$75,200[4]
• Të ardhurat vendi	9-të
Emërtimi i banorëve	Coloradan
Gjuha
• Gjuha zyrtare	Anglisht
Zona kohore	UTC−07:00 (MST)
• Verë (DST)	UTC−06:00 (MDT)
Shkurtesa USPS	CO
Kodi ISO 3166	US-CO
Gjerësia gjeografike	37°N to 41°N
Gjatësia gjeografike	102°02′48″W to 109°02′48″W
Faqja zyrtare	www.colorado.gov

image_skyline nga kryeqyteti Denver

Rajoni ka qenë i banuar nga amerikanët vendas për më shumë se 13,000 vjet, me vendndodhjen Lindenmeier që përmban artefakte që datojnë nga afërsisht 9200-1000 pes; skaji lindor i Maleve Shkëmbore ishte një rrugë kryesore migrimi për popujt e hershëm që u përhapën në të gjithë Amerikën. "Kolorado" është mbiemër spanjoll që do të thotë "i kuq", ngjyra e gurit të kuq ranor.^[5] Territori i Kolorados u organizua më 28 shkurt 1861 dhe më 1 gusht 1876, presidenti i SHBA-së Ulysses S. Grant nënshkroi Proklamatën 230 që pranonte Koloradon në Bashkim si shtetin e 38-të.^[2] Kolorado është mbiquajtur "Shteti Njëqindvjeçar" sepse u bë një shtet një shekull pas nënshkrimit të Deklaratës së Pavarësisë së Shteteve të Bashkuara.

Kolorado kufizohet nga Wyoming në veri, Nebraska në verilindje, Kansas në lindje, Oklahoma në juglindje, Nju Meksiko në jug dhe Utah në perëndim, si dhe prek Arizonën në jugperëndim në Four Corners. Kolorado shquhet për peizazhin e saj të gjallë të maleve, pyjeve, fushave të larta, mesave, kanioneve, pllajave, lumenjve dhe tokave të shkretëtirës. Kolorado është një nga shtetet malore, dhe është një pjesë e Shteteve të Bashkuara perëndimore dhe jugperëndimore.

Denveri është kryeqyteti dhe qyteti më i populluar në Kolorado. Pjesët kryesore të ekonomisë përfshijnë qeverinë dhe mbrojtjen, minierat, bujqësinë, turizmin dhe gjithnjë e më shumë lloje të tjera të prodhimit. Me rritjen e temperaturave dhe uljen e disponueshmërisë së ujit, bujqësia, pylltaria dhe ekonomitë e turizmit të Kolorados pritet të preken shumë nga ndryshimet klimatike.

Gjeografia

Demografia

Ekonomia

Kultura