Mbretëria Jugosllave
From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
Mbretëria Jugosllave (serbokroatisht: Краљевина Југославија Kraljevina Jugoslavija;[8] sllovenisht: Kraljevina Jugoslavija) ishte një shtet në Evropën Juglindore dhe Qendrore që ekzistonte nga viti 1918 deri në vitin 1941. Nga viti 1918 deri në vitin 1929 zyrtarisht u quajt Mbretëria e Serbëve, Kroatëve dhe Sllovenëve (serbokroatisht: Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca / Краљевина Срба, Хрвата и Слоца; sllovenisht: Kraljevina Srbov, Hrvatov in Slovencev), por termi "Jugosllavia" (fjalë për fjalë "toka e sllavëve të jugut") ishte emri i saj bisedor për shkak të origjinës së tij.[9] Emri zyrtar i shtetit u ndryshua në Mbretëria e Jugosllavisë nga mbreti Aleksandër I më 3 tetor 1929.[9]
Institucionet fetare kryesore ishin: kisha katolike romake, kisha ortodokse, myslimane me xhamia.
Remove ads
Mbretëria Serbo-Kroato-Sllovene (1918-1941)
Mbretëria paraprake u formua në vitin 1918 nga bashkimi i Shtetit të përkohshëm të Sllovenëve, Kroatëve dhe Serbëve (vetë i formuar nga territoret e ish-Austro-Hungarisë, që përfshin Bosnjën dhe Hercegovinën e sotme dhe pjesën më të madhe të Kroacisë dhe Sllovenisë së sotme) dhe Banat, Baçka dhe Baranja (që kishte qenë pjesë e Mbretërisë së Hungarisë brenda Austro-Hungarisë) me mbretërinë e dikurshme të pavarur të Serbisë. Në të njëjtin vit, Mbretëria e Malit të Zi shpalli edhe bashkimin e saj me Serbinë, ndërsa rajonet e Kosovës dhe Maqedonisë së Vardarit ishin bërë pjesë e Serbisë para bashkimit. Ne daten 1 dhjetor 1918, Aleksander Karagjeorgjeviq shpalli mbreterine Serbo-Kroato-Sllovene.[10]
Shteti drejtohej nga dinastia serbe e Karagjorgjeviqit, e cila më parë sundonte Mbretërinë e Serbisë nën Peter I nga viti 1903 (pas grushtit të majit) e tutje. Peter I u bë mbreti i parë i Jugosllavisë deri në vdekjen e tij në vitin 1921. Ne vitin 1921 u shpall kushtetuta. Ai u pasua nga djali i tij Aleksandri I, i cili kishte qenë regjent i babait të tij. Ne vitin 1924 Aleksandri I. e ndau mbreterine ne 9 njesi administrative dhe ajo u quajt Jugosllavi. Ai njihej si "Aleksandër Bashkuesi" dhe e quajti mbretërinë Jugosllavi në vitin 1929. U zhvilluan reforma asimiluese ndaj shqiptareve dhe ne vitin 1924 u vendos diktatura mbreterore. Ai u vra në Marsejë nga Vlado Çernozemski, një anëtar i Organizatës së Brendshme Revolucionare Maqedonase (OBRM), gjatë vizitës së tij në Francë në vitin 1934. kurora i kaloi djalit të tij 11-vjeçar Peter II. Kushëriri i Aleksandrit Paul sundoi si princ regjent deri në vitin 1941, kur Peter II erdhi në moshë.[11] Familja mbretërore fluturoi në Londër në të njëjtin vit, përpara se vendi të pushtohej nga Fuqitë e Boshtit.
Në prill 1941, vendi u pushtua dhe u nda nga Fuqitë e Boshtit. Një qeveri mbretërore në mërgim, e njohur nga Mbretëria e Bashkuar dhe, më vonë, nga të gjithë Aleatët, u krijua në Londër. Në vitin 1944, pas presionit të kryeministrit britanik Uinston Çërçill, Mbreti e njohu qeverinë e Jugosllavisë Federale Demokratike si qeveri e ligjshme. Kjo u krijua më 2 nëntor pas nënshkrimit të Traktatit të Visit nga Ivan Shubashiq (në emër të Mbretërisë) dhe Josip Broz Tito (në emër të partizanëve jugosllavë).[12]
Kolonizimi i Kosovës me banorë joshqiptarë, kryesisht me serbë aloktonë, ishte një proces i realizuar me plan nga qeveria beogradase në periudhën mes dy luftërave botërore.
Remove ads
Librat
- Ali Hadri, Historia e Popullit Shqiptar, II, Enti i Teksteve dhe Mjeteve Mësimore i KSAK, Prishtinë, 1979, fq.793-795
- Zhivko Avramovksi, Regjistrimi i Popullsisë në Mbretërinë Serbe, Kroate dhe Sllovene më 31.1.1921.
- Zhivko Avramovski Ibid, fq.127.
- Stenografske beleshke Narodne Skupshtine Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca 1924, fq.406-407
- Hajredin Hoxha “Përparimi” XVI, Prishtinë, nr,5 fq.358
- Ajet Haxhiu, Ibid, fq.122.
- Stenografske beleshke Narodne Skupshtine Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca 1924, fq.406-408
Remove ads
Referime
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads