Veštačka inteligencija u fikciji

Veštačka inteligencija je česta tema u naučnoj fantastici, bilo utopijska, koja naglašava potencijalne koristi, ili distopijska, koja naglašava opasnosti.

Pojam mašina sa ljudskom inteligencijom datira barem iz romana Irivhon Semjuela Batlera iz 1872. godine. Od tada, mnoge naučnofantastične priče su predstavile različite efekte stvaranja takve inteligencije, često uključujući pobune robota. Među najpoznatijim od njih su Stenli Kjubrikov rad iz 1968. godine 2001: Odiseja u svemiru sa svojim ubilačkim kompjuterom HAL 9000, u kontrastu sa benignijim R2-D2 u Ratovima zvezda Džordža Lukasa iz 1977. i istoimenim robotom u Piksarovom 2008 WALL-E.

Naučnici i inženjeri su primetili neverodostojnost mnogih scenarija naučne fantastike, ali su pominjali izmišljene robote mnogo puta u istraživačkim člancima o veštačkoj inteligenciji, najčešće u utopijskom kontekstu.

Pozadina

Kovanica drevne drahme koji prikazuje krilatog Talosa, automata ili veštačko biće u starogrčkom mitu, oko 300. p. n. e.

Pojam naprednih robota sa ljudskom inteligencijom datira barem iz romana Irivhon Semjuela Batlera iz 1872. godine.^[1][2] Ovo se oslanjalo na njegov raniji (1863) članak, Darvin među mašinama, gde je pokrenuo pitanje evolucije svesti među mašinama koje se samorepliciraju i koje bi mogle da potisnu ljude kao dominantnu vrstu.^[2][3] O sličnim idejama su raspravljali i drugi otprilike u isto vreme kada i Batler, uključujući Džordža Eliota u jednom poglavlju njenog poslednjeg objavljenog dela Impresije Teofrasta Sača (1879).^[2] Stvorenje iz Frankenštajna Meri Šeli iz 1818. takođe je smatrano veštačkim bićem, na primer od strane autora naučne fantastike Brajana Oldisa.^[4] U klasičnoj antici zamišljana su bića koja su imala bar malo inteligencije.^[5][6][7]

Utopijske i distopijske vizije

Veštačka inteligencija je inteligencija koju demonstriraju mašine, za razliku od prirodne inteligencije koju pokazuju ljudi i druge životinje.^[8] To je stalna tema u naučnoj fantastici; naučnici su je podelili na utopijsku, ističući potencijalne koristi, i distopijsku, naglašavajući opasnosti.^[9][10][11]