Hot-dog

Hot-dog ili hotdog, poznat i kao frankfurter (nekad samo kratko frank, dog ili viner), jelo je koje čini vekna s kobasicom, tradicionalno grilovanom ili pak kuvanom u vodi. Vekna se reže s jedne strane, a na kobasicu (npr. hrenovku) ide uglavnom senf.^[1][2][3][4] Predstavlja vrstu sendviča s kobasicom. Tipični prilozi uključuju senf, kečap, luk, majonez, začine, kupus salatu, sir, čili, masline i kiseli kupus. Varijante hot-dog obuhvataju „korn dog“ umočen u kukuruzno testo i duboko kuvan, „“ omotan testom, pečen, i serviran kao predjelo, i „Bini Vinis“ iseckan i izmešan sa pečenim pasuljem.

Hot-dog

Kuvana hrenovka u lepinji sa senfom, začinima i kečapom
Drugo ime	Frankfurter, frank, kobasica
Regije ili država	Nemačka (rana verzija), Sjedinjene Države (moderna verzija)
Glavni sastojci	Kobasica napravljena od svinjetine, govedine, piletine, ćuretine ili njihove kombinacije i lepinja
Varijacije	Višestruki
Medija: Hot-dog

Hot-dog sa senfom

Kobasice su Nemačka tradicija koja je popularizovana u drugim državama, gde su one postala ulična hrana radničke klase koja se prodaje na hot-dog štandovima. Priprema hot-doga i izvor dodataka znatno variraju od regiona do regiona. U SAD hot-dog je postao usko povezan sa bejzbolom i američkom kulturom. Iako posebno povezan sa Njujorkom i njegovom kuhinjom, hot-dog je vremenom postao sveprisutan širom SAD tokom 20. veka. Njegova priprema se regionalno razlikuje u toj zemlji, postajući važan deo drugih regionalnih kuhinja, uključujući uličnu kuhinju u Čikagu.^[5][6][7]

Istorija

Hot-dog poslužen na Koni Ajlandu 1940.

Reč „frankfurter“ potiče iz Frankfurta u Nemačkoj, odakle potiču svinjske kobasice slične hot-dogu.^[8] Ove kobasice, hrenovke, bile su poznate još od 13. veka i davale su se narodu u slučaju carskih krunisanja, počev od krunisanja Maksimilijana za cara Svetog rimske carstva. „Viner“ se odnosi na Beč u Austriji ( ), postojbini kobasice napravljene od mešavine svinjskog i junećeg mesa.^[9] Johan Georg Lahner, mesar iz 18/19 veka iz frankonskog grada Koberg, smatra se da je doneo u Beč, gde je smeši dodao govedinu i jednostavno je nazvao frankfurter.^[10] U današnje vreme se u zemljama nemačkog govornog područja, osim u Austriji, hot-dog kobasice nazivaju Viner ili ( znači „mala kobasica“), da bi se razlikovale od originalne svinjske smeše iz Frankfurta. Na švajcarskom nemačkom naziva se , dok se u Austriji koriste izrazi frankfurter ili .

Kolica koja prodaju frankfurtere u Njujorku, oko 1906. Cena je navedena kao „3 centa svaki ili 2 za 5 centi”.

Nemački imigrant po imenu Fojhtvanger, iz Frankfurta, u Hesenu, navodno je pionir u praksi na američkom srednjem zapadu; postoji nekoliko verzija priče sa različitim detaljima. Prema jednom izveštaju, Fojhtvangerova supruga je predložila upotrebu lepinje 1880. godine: Fojhtvanger je prodavao hrenovke na ulicama Sent Luisa u Misuriju i pružao rukavice svojim kupcima kako bi mogli da rukuju kobasicama bez opekotina šake. Gubeći prihod kada kupci ni be vratili rukavice, Fojchtvangerova supruga je predložila da kobasice serviraju u kifli.^[11] U drugoj verziji, Antoan Fojhtvanger, ili Anton Ludvig Fojhtvanger, služio je kobasice u zemičkama na Svetskom sajmu - bilo na Luizijanskom trgovačkom sajmu 1904. godine u Sent Luisu,^[12][13] ili, ranije, na Svetskom kolumbijskom sajmu 1893. godine, u Čikagu^[14] - opet, navodno zato što su bele rukavice koje su kupcima pružane da zaštite ruke zadržavane kao suveniri.^[15]

Još jedan mogući izvor serviranja kobasica u rolnama je burekdžija Čarls Feltman, na Koni Ajlandu u Njujorku. Godine 1867, on je imao kolica sa šporetom na kojem je kuvao kobasice, i komoru za čuvanje lepinja u kojima sveže koasice prodavane. Godine 1871, on je zakupio parcelu za izgradnju stalnog restorana, a posao je rastao prodajući daleko više toga od samo „Koni Ajland Red Hotsa“, kako su bile poznate.^[16][17][18]

Zdravstveni učinci

Film iz 1964 Ministarstva za poljoprivredu Sjedinjenih država o inspekcijama hot-doga i drugog mesa

Za razliku od drugih kobasica koje se prodaju nekuvane, hot-dog se kuva pre pakovanja. Hot-dog se može jesti bez dodatnog kuvanja, mada se obično zagrevaju pre upotrebe. Pošto neotvoreno pakovanje hot-doga može da sadrži bakteriju Listeria, koja uzrokuje listeriozu, bezbednije da se ova hrana zagreje, posebno ako je koriste trudne žene i osobe sa supresovanim imunskim sistemom.^[19]

Jedan izveštaj Američkog instituta za istraživanje raka je objavio da konzumiranje 50 grama obrađenog mesa — odprilike jednog hot-doga — svaki dan povećava rizik od razvoja kolorektalnog kancera za 20 procenata.^[20][21] Grupa kancernog projekta je pokrenula tužbu klasne akcije u kojoj se zahteva korišćenje natpisa upozorenja na pakovanjima i u reklamama u sportskim događajima.^[22] Hot-dog sadrži veliku količinu masti i soli, kao i prezervative natrijum nitrat i nitrit, te postoji mogućnost je da oni doprinosu učinku jedinjenja koja sadrže nitrat u uzrokovanju kancera.^[23] Po podacima AICR, prosečni rizik od raka debelog creva je 5.8 procenata, dok je ta vrednost 7 procenata kad se hot-dog svakodnevno konzumira tokom više godina.^[23]

Hot-dog ima relativno nisku koncentraciju heterocikličnoh amina (HCA) u poređenju sa drugim tipovima gotovih mesnih proizvoda, pošto se oni pripremaju na niskim temperaturama.^[24]

Rizik od gušenja

Hot-dog predstavlja značajan rizik od gušenja, posebno kod dece. Jedna studija u SAD je utvrdila da 17% asfiksijacija uzrokovanih hranom među decom mlađom od 10 godina je posledica konzumiranja hot-doga.^[25] Veličina, oblik i tekstura hot-doga ga čini težim za izbacivanje iz dušnika. Ovaj rizik se redukuje sečenjem hot doga u male komade ili dužinskim sečenjem pre serviranja maloj deci. Predloženo je da se promeni veličina, oblik i tekstura da bi se smanjio rizik.^[26] Jedan pedijatrijski doktor koji radi na hitnim slučajevima je komentarisao da je zaglavljeni hot-dog „skoro nemoguće“ isterati iz dečjeg dušnika.^[26]