Sél punca atawa Sél sirung hartina sél mimiti nu ilaharna aya di sakabéh organisme multisél nu mibanda kamampuh nganyarkeun manéh ku cara meulah diri sarta bisa dididefensiasi jadi rupa-rupa tipe sél. Panalungtikan dina widang sél sirung manusa dimimitian ku papanggihan élmuwan Kanada, Ernest A. McCulloch jeung James E. Till taun 1960-an.[1][2]
Sél sirung émbrionikbeurit maké panyiri fluoreséns.
Sél sirung mamalia sacara umum dibagi kana dua kategori: sél sirung émbrionik (diturunkeun tina blastosis) jeung sél sirung sawawa (tina jaringan mamalia sawawa). Dina émbrio nu keur mekar, sél sirung bisa ngalaman diferensiasi jadi sagala rupa jaringan émbrio. Dina organisme sawawa, sél sirung jeung sél turunanana meta minangka sistim omé pikeun sél-sél dina awak.
ku sabab bisa tumuwuh sarta dirobah jadi jaringan husus modél otot atawa saraf, sél sirung ditalungtik kabisana pikeun natambaan kasakit genetik. Kandidat utamana mah nyaéta garis sél émbrionik, sél sirung émbrionik otolog nu dihasilkeun tina kloning terapeutik, sarta sél sirung tina getih ari atawa sungsum tulang.[3]
Pasipatan panangtu
Ambahan harti sél sirung anu lega diwatesan ku dua pasipatan:
Nganyarkeun manéh (self-renewal) - bisa ngalaman sababaraha kali daur meulah sél bari teu ngalaman diferensiasi.
Poténsi tanpa wates (unlimited potency) - bisa ngalaman diferensiasi jadi tipe sél sawawa naon baé.
Pedaran poténsi
Sél sirung émbrionik pluripotén minangka sél massa jero dina blastosis. Sél sirung bisa jadi jaringan naon baé dina awak, iwal bali. Ukur sél morula nu totipotén nu bisa jadi sagala rupa sél kaasup bali.
Poténsi ngécéskeun poténsial diferensiasi (poténsi pikeun ngalaman diferensiasi jadi rupa-rupa tipe sél) sél sirungna.
Sél sirung totipotén dihasilkeun tina ngahijina sél endog jeung spérma. Sél nu dihasilkeun tina sababaraha beulahan awal endog nu geus dibuahan ogé masih totipotén. Sél-sél ieu bisa ngalaman diferensiasi jadi tipe-tipe sél émbrionik jeung ékstraémbrionik.
Sél sirung pluripotén diturunkeun tina sél totipotén nu bisa ngalaman diferensiasi jadi sél-sél nu diturunkeun tina tilu germ layer.
Sél sirung multipotén ukur bisa ngahasilkeun sél anu sakulawarga deukeut kénéh (misalna sél sirung hématopoietik ngalaman diferensiasi jadi sél getih beureum, sél getih bodas, platélét, jsb.).
Sél unipotén ukur bisa ngahasilkeun hiji tipe sél, tapi masih boga pasipatan nganyarkeun manéh nu ngabédakeun éta sél ti sél non-sirung.
1960-an - Joseph Altman jeung Gopal Das némbongkeun bukti neurogenesis sawawa, kagiatan sél sirung dina uteuk; laporan aranjeunna patukang tonggong jeung dogma "euweuh neuron anyar"-na Cajal, antukna harita mah teu dianggap
1963 - McCulloch jeung Till ngagambarkeun ayana sél nu nganyarkeun manéh dina sungsum tulang beurit
1978 - Sél sirung Hématopoietik kapanggih dina getih ari manusa
1981 - Sél sirung émbrionik beurit diturunkeun tina massa sél jero
1992 - Sél sirung saraf/neural dibudidayakeun in vitro minangka neurosfir
1995 - PrésidénBill Clinton nyatujuan Amandemén Dickey nu nyaram ayana anggaran federal pikeun kagiatan panalungtikan anu maké émbrio manusa.
1997 - Leukemia kapanggih asalna tina sél sirung hématopoietik, bukti munggaran ayana sél sirung kangker
1998 - James Thomson saparakanca ngembangkeun garis sél sirung émbrionik munggaran di Universitas Wisconsin-Madison.
2000-an - Sababaraha laporan ngeunaan plastisitas sél sirung sawawa dipublikasi.
2003 - Dr. Songtao Shi ti NIH manggihan sumber anyar sél sirung sawawa tina huntu susu[4]
02 Nopémber 2004 - California nyatujuan Proposisi 71 nu nyadiakeun anggaran nagara $3 miliar pikeun panalungtikan sél sirung émbrionik manusa.
2004-2005 - Panalungtik KoréaHwang Woo-Suk ngaku geus ngembangkeun sababaraha garis sél sirung émbrionik manusa tina oosit manusa nu can dibuahan. ka dieunakeun kabuktian garis sél éta palsu.
2005 - Para panalungtik ti Universitas Kingston, Inggris ngaku geus manggihan sReséarchers atl sirung kategori tilu, nu dilandih cord-blood-derived embryoniclike stem cells (CBEs, sél sirung mirip émbrionik), diturunkeun tina getih ari-ari. Kelompok ieu nyebutkeun yén sél-sél ieu bisa didiferensiasi jadi rupa-rupa tipe sél nu leuwih lengkep batan sél sirung sawawa.
2001-2006 - PrésidénGeorge W. Bush ngadukung Kongres pikeun nyadiakeun anggaran féderal pikeun panalungtikan sél sirung émbrionik nu kabéhna ampir $100 juta.
Stem cell, Wikipédia édisi basa Inggris (per 16 Januari 2007)
Becker AJ, McCulloch EA, Till JE(1963)."Cytological demonstration of the clonal nature of spleen colonies derived from transplanted mouse marrow cells".Nature197: 452-4.PMID 13970094.
Siminovitch L, McCulloch EA, Till JE(1963)."The distribution of colony-forming cells among spleen colonies".Journal of Cellular and Comparative Physiology62: 327-36.PMID 14086156.
