Wabwa

Wabwa (pia: Waarabwa) ni kundi la watu wa Afrika Magharibi wanaopatikana hasa nchini Burkina Faso na pia kusini mashariki mwa Mali, kati ya mito ya Bani na Mouhoun. Idadi yao inakadiriwa kufikia watu 300,000. Wanaishi katika vijiji vya kujitegemea bila serikali kuu, wakiwa na mila na kanuni za kijamii zinazoongoza maisha yao ya kila siku.

Wabwa

Idadi ya watu
Takriban 300,000
Maeneo penye idadi kubwa kiasi
Lugha
Kibwa, Kijula, Kifaransa
Dini
Uanima, Uislamu

Maarufu kwa utengenezaji wa vinyago vya mbao vya mabaraza na kwa michoro ya usoni (kutobolewa na kuchorwa ngozi). Kadhalika Waarabwa ni wakulima, wapiga muziki na wachuuzi wa sanaa. Kilimo ni chanzo kikuu cha maisha kwao, wanalima pamba, mtama, mchele, karanga na viazi vitamu. Muziki na sanaa ya uchongaji ni muhimu katika tamaduni na ibada zao za kiroho.

Katika karne ya 18, maeneo yao yalivamiwa na Dola la Bambara na baadaye Wafula waliowateka na kuwateka nyara mifugo. Mwisho wa karne ya 19, Waarabwa walikabiliwa na ushuru mkubwa kutoka kwa Wafaransa, pamoja na njaa kali kati ya 1911 na 1913. Mnamo mwaka 1915 waliasi, wakaanzisha Vita vya Volta-Bani, vita vilivyodumu mwaka mmoja na kuleta uharibifu mkubwa kwa vijiji vyao.

Baada ya mateso hayo, waligeukia jirani zao Wanuna na kununua haki ya kutumia vinyago na nyimbo za ibada kutoka kwao. Tangu hapo, sanaa na mila za Waarabwa zilibeba athari nyingi za Wanuna. Ingawa baadhi ya mila kama vile michoro ya usoni zimeanza kupungua, Waarabwa bado wanatunza utamaduni wao wa kifasihi, kisanii na kiimani.

Bibliografia

• • Bacquart, Jean-Baptiste (1998). The Tribal Arts of Africa. Thames and Hudson. ISBN 0-500-01870-7
  • Decalo, Samuel (1994). Burkina Faso: World Bibliographical Series, Volume 169.Clio Press. ISBN 1-85109-214-5
  • Dagan, Esther A (1997). The Spirits Dance in Africa Evolution, Transformation, and Continuity in Sub-Sahara. Galerie Amrad African Arts Publications. ISBN 1-896371-01-9
  • Engberg-Pedersen, Lars (2003). Endangering Development: Politics, Projects, and Environment in Burkina Faso. Praeger Publishers. ISBN 0-275-97910-5
  • LaGamma, Alisa (2002). Genesis: Ideas of Origin in African Sculpture. Metropolitan Museum of Art. ISBN 1-58839-074-8
  • Roy, Christopher D.; Thomas G. B. Wheelock (2007). Land of the Flying Masks: Art and Culture in Burkina Faso. Prestel Verlag. ISBN 978-3-7913-3514-8
  • Traditional Sculpture from Upper Volta: an Exhibition of Objects from New York Museums and Private Collections: the African-American Institute, October 24, 1978-March 24, 1979. The Institute.

Makala hii kuhusu mambo ya utamaduni bado ni mbegu. Je, unajua kitu kuhusu Wabwa kama historia yake au mahusiano yake na mada nyingine? Labda unaona habari katika Wikipedia ya Kiingereza au lugha nyingine zinazofaa kutafsiriwa? Basi unaweza kuisaidia Wikipedia kwa kuihariri na kuongeza habari.