నీలగిరి పర్వత రైల్వే

నీలగిరి మౌంటైన్ రైల్వే (NMR) తమిళనాడు లోని నీలగిరి కొండల్లో ఉన్న రైలు మార్గం. దీన్ని బ్రిటిషు వారు 1908 లో వేసారు. ^[1] దీన్ని దక్షిణ రైల్వే నిర్వహిస్తోంది. ^[2] భారతదేసం లోని ఏకైక ర్యాక్ రైల్వే.

 

నీలగిరి పర్వత రైల్వే
కెట్టి స్టేషను
Terminus	ఊటీ
Preserved operations
Owned by	దక్షిణ రైల్వే
Operated by	సేలం డివిజను
Stations	13
Length	46 km
Preserved gauge	1,000 mm (3 ft 3+3⁄8 in)
Preserved rack system	Abt rack system
Commercial history
Opened	1908
Preservation history
Headquarters	మెట్టుపాళయం
UNESCO World Heritage Site
Part of	Mountain Railways of India
Criteria	Cultural: (ii)(iv)
సూచనలు	944ter-002
శాసనం	1999 (23rd సెషన్ )
విస్తరణ	2005, 2008
ప్రాంతం	4.59 హె. (11.3 ఎకరం)
Buffer zone	500 హె. (1,200 ఎకరం)
భౌగోళిక నిర్దేశకాలు	11°30′37″N 76°55′54″E
Location of నీలగిరి పర్వత రైల్వే in India.
నీలగిరి పర్వత రైల్వే మ్యాపు మూస:Nilgiri Mountain Railway

ఈ రైల్వే దాని ఆవిరి లోకోమోటివ్‌లపై ఆధారపడుతుంది. NMR కూనూర్, ఉదగమండలం మధ్య సెక్షన్‌లో డీజిల్ లోకోమోటివ్‌లకు మారింది. స్థానిక ప్రజలు, సందర్శకులు ఈ విభాగంలో ఆవిరి లోకోమోటివ్‌లకు తిరిగి ప్రవేశపెట్టాలని కోరారు. ^[3]

చరిత్ర

1854లో మెట్టుపాళయం నుండి నీలగిరి కొండల వరకు పర్వత రైలును నిర్మించేందుకు ప్రణాళికలు రూపొందించారు. అయితే, నిర్మాణాన్ని పూర్తి చేయడానికి 45 సంవత్సరాలు పట్టింది. లైన్ పూర్తయ్యాక, 1899 జూన్‌లో ట్రాఫిక్ కోసం తెరవబడింది. ప్రభుత్వంతో చేసుకున్న ఒప్పందం ప్రకారం దీనిని మొదట మద్రాసు రైల్వే నిర్వహించింది.

దక్షిణ భారత రైల్వే సంస్థ కొనుగోలు చేసే వరకు మద్రాసు రైల్వే కంపెనీ చాలా కాలం పాటు ప్రభుత్వం తరపున ఈ రైల్వే లైన్ నిర్వహణను కొనసాగించింది.

1907లో, రైల్వే లైన్‌లో నడిచేందుకు నాలుగు డబుల్ ఫెయిర్లీ లోకోమోటివ్‌లను ప్రవేశపెట్టారు. వీటిని ఆఫ్ఘనిస్తాన్‌లో సేవ కోసం 1879, 1880లో ^[4] అవన్‌సైడ్ ఇంజిన్ కంపెనీ నిర్మించింది. అయితే 1887 నుండి స్టోర్‌లో ఉన్నాయి. ఫెయిర్లీస్ కనీసం 1914 వరకు వాడుకలో ఉన్నాయి. ^[5]

ప్రారంభంలో, కూనూర్, ఈ లైన్‌లో చివరి స్టేషనుగా ఉండేది. 1908 సెప్టెంబరులో, లైన్ను ఫెర్న్‌హిల్ వరకు విస్తరించారు. 1908 అక్టోబరు 15 నాటికి, దీన్ని ఉదగమండలం వరకు విస్తరించారు.

ఆపరేటర్లు

NMR లో ఉన్న స్టేషన్లు, లైన్, ట్రాక్ వాహనాలతో సహా దాని ఆస్తులన్నిటినీ రైల్వే మంత్రిత్వ శాఖ నిర్వహిస్తుంది. దక్షిణ రైల్వే రోజువారీ నిర్వహణ చేస్తుంది. అయితే భారతీయ రైల్వేల అనేక కార్యక్రమాలు, విభాగాలు NMR నిర్వహణ, నిర్వహణ, మరమ్మతులకు బాధ్యత వహిస్తాయి.

రాక్ అండ్ పినియన్

మెట్టుపాళయం, కూనూర్ ల మధ్య, మార్గం నిటారుగా ఉంటుంది. అధిరోహించడానికి రాక్ అండ్ పినియన్ వ్యవస్థను ఉపయోగిస్తుంది. NMR భారతదేశంలోని ఏకైక ర్యాక్ రైల్వే .

• 
  రాక్ అండ్ పినియన్ యొక్క పనితీరు
• 
  రెండు రైలు పట్టాల మధ్య రాక్‌ను చూడవచ్చు
• 
  కల్లార్ తర్వాత ర్యాక్ మొదలౌతుంది
• 
  ర్యాక్ సిస్టమ్

మార్గం

ఎత్తుకు వెళ్లడానికి దాదాపు 290 నిమిషాలు (4.8 గంటలు) పడుతుంది. లోతువైపు ప్రయాణానికి 215 నిమిషాలు (3.6 గంటలు) పడుతుంది. ఇది గరిష్టంగా 8.33% వాలుతో ఆసియాలో కెల్లా అత్యంత ఎత్తైన ట్రాక్‌. 1990లలో మీటర్ గేజ్ కాలంలో, నీలగిరి ఎక్స్‌ప్రెస్ చెన్నై (అప్పటి మద్రాస్) & ఉదగమండలం (అప్పుడు ఊటీ) మధ్య నేరుగా నడిచేది. అయితే 1994లో ఎన్‌ఎంఆర్‌కు యునెస్కో వరల్డ్ హెరిటేజ్ ట్యాగ్ లభించిన తర్వాత దీన్ని నిలిపివేసారు. 2007 నాటికి, రోజువారీ రైలు ర్యాక్ సెక్షన్‌ను దాటుతుంది. ఈ రైలు మెట్టుపాళయం నుండి కోయంబత్తూరు మీదుగా చెన్నైకి వెళ్లే నీలగిరి ఎక్స్‌ప్రెస్‌కి అనుసంధానించబడి ఉంది.

NMR నెట్‌వర్క్‌తో కూడిన కంప్యూటరైజ్డ్ టికెటింగ్ సిస్టమ్‌లను సరఫరా చేసినప్పటికీ, దాని 'వరల్డ్ హెరిటేజ్ సైట్' హోదాను కాపాడుకోవడానికి ఇది ఇప్పటికీ ఉదగమండలం-మెట్టుపాళయం ప్రయాణానికి ఎడ్మండ్‌సన్ స్టైల్ మాన్యువల్ టిక్కెట్‌లనే జారీ చేస్తుంది. టిక్కెట్ బుకింగ్ సంప్రదాయిక రైళ్లలో జరిగినట్లే ఉంటుంది. భారతీయ రైల్వే వెబ్‌సైట్ ద్వారా తికెట్లు బుక్ చేసుకోవచ్చు.

స్టేషన్లు

• మెట్టుపాళయం (MTP)లో కోయంబత్తూరు జంక్షను సమీపంలో ఉంది. NMR ఎక్కేందుకు ప్రయాణికులు ప్లాట్‌ఫారమ్‌ను దాటుతారు. ఒక చిన్న లోకోమోటివ్ షెడ్ ఉంది. లైన్ కోసం క్యారేజ్ వర్క్‌షాప్‌లు ఉన్నాయి. మెట్టుపాళయం నుండి బయలుదేరినప్పుడు, లైన్ అతుక్కొని పని చేస్తుంది. వాస్తవానికి భవానీ నదిని దాటడానికి కొద్ది దూరం మేర దిగుడు మార్గంలో వెళ్ళి, ఆ తర్వాత మెల్లగా ఎక్కడం ప్రారంభమవుతుంది. ^{[6] [7]}
• కల్లార్ (QLR) ^[8] ప్యాసింజర్ స్టేషన్‌గా మూసివేయబడింది. అయితే ఇక్కడే ర్యాక్ రైలు ప్రారంభమవుతుంది. రైలు స్టేషన్ నుండి బయలుదేరినప్పుడు, వాలు 12 లో 1 (8.33%) ఉంటుంది
• అడెర్లీ (ADY) అనేది నీటి కోసం మాత్రమే ఆగుతుంది.
• హిల్‌గ్రోవ్ (HLG) అనేది ప్రయాణీకుల రిఫ్రెష్‌మెంట్‌లు ఉంటాయి. ఇది నీటి స్టాప్ కూడా
• రన్నేమీడ్ (RME) అనేది నీటి స్టాప్‌గా మాత్రమే.
• కాటేరి రోడ్ (KXR): రైళ్లు ఇకపై అక్కడ ఆగవు. హిస్టారికల్ రైల్వే టూరిస్ట్ హబ్‌గా మార్చడానికి ప్రణాళిక ఉంది. ^[7]
• కూనూర్ (ONR) అనేది ప్రధాన ఇంటర్మీడియట్ స్టేషన్, ఇది లోకోమోటివ్ వర్క్‌షాప్‌లకు దగ్గరలో ర్యాక్ రైలు యొక్క పైభాగంలో ఉంది. ఉదగమండలం ఎక్కే ముందు రైళ్లు కొంచెం దూరం రివర్స్ చేయాలి. ఉదగమండలం వెళ్లే అన్ని రైళ్లకు సాధారణంగా ఉపయోగించే లోకోమోటివ్‌ని డీజిల్ ట్రాక్షన్‌తో అక్కడ మారుస్తూంటారు.
• వెల్లింగ్టన్ (WEL)
• అరవంకడు (AVK)
• కెట్టి (KXE)
• లవ్‌డేల్ (LOV): లవ్‌డేల్ ముందు కొంచెం దూరం నుండి, మార్గం ఉదగమండలంలోకి దిగుతుంది.
• ఫెర్న్ హిల్ (FER): లవ్‌డేల్ తర్వాత కొద్ది దూరం నుండి, ఈ లైన్ ఉదగమండలంలోకి దిగుతుంది, ఇప్పుడు దీనిని రైల్వే అధికారి టూరిస్ట్ రెస్ట్ హౌస్‌గా ఉపయోగిస్తున్నారు. ^[9]
• ఉదగమండలం (UAM) బ్రిటిషు కాలం నాటి చాలా పరికరాలను భద్రపరిచింది. అసలు 1908 భవనంతో పాటు, ఇక్కడ ఆవిరి లోకోమోటివ్‌ల కోసం వాటర్ డిస్పెన్సర్‌ను నిర్వహిస్తారు. 1907లో హెండ్రీ బూమ్లీ & సన్ ఆఫ్ బర్మింగ్‌హామ్‌ తయారు చేసిన ఒక తూకం స్కేల్‌ను ఉంది. ^{[10] [11]}

• 
  మెట్టుపాళయం రైల్వే స్టేషన్
• 
  కల్లార్ రైల్వే స్టేషన్
• 
  హిల్‌గ్రోవ్ రైల్వే స్టేషన్
• 
  కూనూర్ రైల్వే స్టేషన్
• 
  వెల్లింగ్టన్ రైల్వే స్టేషన్
• 
  అరువంకాడు రైల్వే స్టేషన్
• 
  కెట్టి రైల్వే స్టేషన్
• 
  లవ్‌డేల్ రైల్వే స్టేషన్
• 
  ఉదగమండలం రైల్వే స్టేషన్
• 
  రన్నెమీడే
• 
  హిల్‌గ్రోవ్ రైల్వే స్టేషన్

ఇవి కూడా చూడండి

• నీలగిరి ఎక్స్‌ప్రెస్

మూలాలు

1. "Mountain Railways of India". UNESCO. Retrieved 1 March 2010.
2. "Nilgirimountain railway". Indianrailway.gov.in. Retrieved 21 August 2019.
4. The Engineer. Vol. 290. Morgan-Grampian (Publishers). 1960. p. 384.
5. Locomotive, Railway Carriage and Wagon Review. Locomotive Publishing Company. 1914.
6. "Mettupalayam Railway Station (Code: MTP) - Ooty Tourism 2021".
7. "Table 6: Coimbatore - Mettupalayam - Udhagamandalam | Chainage Documents". IRFCA.org. Retrieved 2022-09-01.
8. "Kallar Railway Station Map/Atlas SR/Southern Zone - Railway Enquiry".
9. "From track to incline: The one-of-a-kind Nilgiri Mountain Railway".
10. "Not scarred by time, Udhagamandalam station retains its heritage history". The Times of India. 24 November 2016. Archived from the original on 27 November 2016.
11. "Nilgiri Mountain Railway (NMR) - Ooty Toy Train Route Details". 29 October 2018. Archived from the original on 21 జనవరి 2021. Retrieved 15 అక్టోబరు 2022.