డిజిటల్ ఆబ్జెక్ట్ ఐడెంటిఫయర్
From Wikipedia, the free encyclopedia
డిజిటల్ ఆబ్జెక్ట్ ఐడెంటిఫైయర్ ( DOI ) అనేది ఇంటర్నేషనల్ ఆర్గనైజేషన్ ఫర్ స్టాండర్డైజేషన్ (ISO) ప్రామాణీకరించిన వివిధ వస్తువులను ప్రత్యేకంగా గుర్తించడానికి ఉపయోగించే ఐడెంటిఫైయర్ లేదా హ్యాండిల్ . [1] DOIలు, హ్యాండిల్ సిస్టమ్ ను అమలు చేస్తాయి; [2] [3] అవి URI వ్యవస్థలో కూడా ఒదిగిపోతాయి. జర్నల్ వ్యాసాలు, పరిశోధన నివేదికలు, డేటా సెట్లు, అధికారిక ప్రచురణల వంటి విద్యా, వృత్తిపరమైన, ప్రభుత్వానికి చెందిన సమాచారాన్ని గుర్తించడానికి వాటిని విస్తృతంగా ఉపయోగిస్తున్నారు. వాణిజ్య వీడియోల వంటి ఇతర రకాల సమాచార వనరులను గుర్తించడానికి కూడా DOIలను ఉపయోగిస్తారు.
పొడి పేరు | DOI |
---|---|
ప్రవేశపెట్టిన తేదీ | 2000; 24 సంవత్సరాల క్రితం (2000) |
నిర్వహించే సంస్థ | ఇంటర్నేషనల్ DOI ఫౌండేషను |
ఉదాహరణ | 10.1000/182 |
DOI ఐడెంటిఫయరు ఏ సమాచార వస్తువునైతే సూచిస్తుందో, ఆ వస్తువును చేరడమే DOI లక్ష్యం. దీనికోసం ఆ వస్తువుకు సంబంధించిన URL వంటి మెటాడేటాకు DOI ఐడెంటిఫయరును అనుసంధించి ఉంచుతుంది. అంటే DOI, ఐడెంటిఫయరు మాత్రమే కాక, ఇతర వ్యవస్థలతో కలిసి పనిచేస్తుంది కూడా. తద్వారా, ISBN. ISRC ల వంటి కేవల ఐడెంటిఫైయర్ల కంటే DOI భిన్నమైనది. మెటాడేటాను సూచించడానికి DOI వ్యవస్థ ఇండెక్స్ కంటెంట్ మోడల్ని ఉపయోగిస్తుంది.
ఓ పత్రానికి కేటాయించిన DOI ఐడెంటిఫయరు, ఆ పత్రపు జీవితాంతం మారదు. దాన్ని హోస్టింగు చేసిన స్థానం, ఇతర మెటాడేటా మారినప్పటికీ, DOI ఐడెంటిఫయరు మాత్రం సుస్థిరంగా ఉంటుంది. ఏదైనా పత్రాన్ని దాని DOI ద్వారా గుర్తించినపుడు, దాని URLని నేరుగా ఉపయోగించినప్పటి కంటే సుస్థిరమైన లింకును అందిస్తుంది. అయితే ఎప్పుడైనా దాని URL మారితే, నిర్వహించడానికి DOI మెటాడేటాలో ఉండే URL లింకును తప్పనిసరిగా తాజాకరించాలి. [4] DOI డేటాబేస్ను తాజాకరించే బాధ్యత ఆ పత్రపు ప్రచురణకర్తదే. ప్రచురణకర్త తాజాకరించకపోతే, DOI ఐడెంటిఫయరు డెడ్ లింకుకు తీసుకుపోతుంది. దాంతో DOI నిరుపయోగంగా పడి ఉంటుంది.
ఇంటర్నేషనల్ DOI ఫౌండేషన్ (IDF), DOI వ్యవస్థ డెవలపరు, నిర్వాహకులు. దీనిని 2000లో ప్రవేశపెట్టారు. [5] DOI వ్యవస్థ ఒప్పందం లోని నిబంధనలకు అనుగుణంగా ఉండే సంస్థలు, సభ్యత్వ రుసుము చెల్లించేందుకు సిద్ధంగా ఉన్న సంస్థలు DOIలను కేటాయించవచ్చు. DOI వ్యవస్థను రిజిస్ట్రేషన్ ఏజెన్సీల సమాఖ్య అమలు చేస్తుంది. ఈ ఏజెన్సీలను IDF సమన్వయం చేస్తుంది. [6] 2011 ఏప్రిల్ చివరి నాటికి దాదాపు 4,000 సంస్థలు 5 కోట్లకు పైబడిన DOI పేర్లను కేటాయించాయి. [7] 2013 ఏప్రిల్ నాటికి ఈ సంఖ్య 9,500 సంస్థలు, 8.5 కోట్ల DOI పేర్లకు పెరిగింది.