అండాశయము

అండాశయము (Ovary) స్త్రీ జననేంద్రియాలలో అండాలను తయారుచేయు భాగం. రెండు అండాశయాలు కటి ప్రదేశంలో గర్భకోశానికి ఇరువైపులా ఉంటాయి. స్త్రీ రజస్వలయిన దగ్గరినుండి ముట్లు పోయేవరకు నెలకి ఒక అండం చొప్పున విడుదలవుతుంది. ఇలా విడుదలైన అండం శుక్రంతో ఫలదీకరణం చెంది గర్భకోశంలో పిండంగా తయారవుతుంది. అరుదుగా అండాశయములోనే ఫలదీకరణం జరిగి గర్భం దాల్చి పిండం తయారయ్యే అవకాశం ఉంది. దీనిని అండాశయ గర్భం (Ovarian pregnancy) అంటారు.

అండాశయము
Internal reproductive organs of human female
లాటిన్	ovarium
గ్రే'స్	subject #266 1254
ధమని	ovarian artery, uterine artery
సిర	ovarian vein
లింఫు	lumbar lymph nodes
MeSH	Ovary
Dorlands/Elsevier	o_09/12603251

నిర్మాణము

లిగమెంట్లు

మానవులలో రెండు అండాశయాలు కటిభాగంలో గర్భకోశానికి రెండు వైపులా ఒక బలమైన అండాశయపు లింగమెంటు (ovarian ligament) ద్వారా వేలాడినట్లుగా సంధించబడి వుంటుది. ఇవి కొంతభాగం ఉదరకోశ ఉపకళా కణజాలముతో కప్పబడివుంటుంది. అండాశయన్ని చుట్టూ ఉన్న గర్భాశయపు వెడల్పాటి లిగమెంటు (broad ligament of the uterus) ను మీసో ఒవేరియం అంటారు.

సూక్ష్మ నిర్మాణము

• పుటికా కణాలు అండాశయపు ఉపరితలాన్ని కప్పుతున్న ఉపకళా కణజాలము నుండి ఉద్భవిస్తాయి.
• గ్రాన్యులోజా కణాలు - పుటికా కణాలను ఆవరిస్తూ ఉంటాయి.
• బీజ కణాలు (Gametes)^[1]

Section of the ovary of a newly born child. Germinal epithelium is seen at top. Primitive ova are seen in their cell-nests. The Genital cord or genital ridge is still discernible in this young child. A blood vessel and an ovarian follicle is also seen. Formation of about 30 primordial follicles in the ovarian cortex region during 5-7 month of embryonic development.

• ఉపరితలాన్ని కప్పుతున్న పొరను అండాశయపు ఉపరితల ఉపకళా కణజాలము అంటారు.
• అండాశయపు కార్టెక్సు (cortex) లో పుటికలు, వాటిమధ్య సంయోజక కణజాలము ఉంటాయి. Included in the follicles are the cumulus oophorus, membrana granulosa (and the granulosa cells inside it), corona radiata, zona pellucida, and primary oocyte. The zona pellucida, theca of follicle, antrum and liquor folliculi are also contained in the follicle. Also in the cortex is the corpus luteum derived from the follicles.
• లోపలిభాగాన్ని అండాశయపు దవ్వ (medulla) అంటారు. దీనిలో పుటికలు ఉండవు.

విధులు

• ప్రతి నెల ఒక అండాన్ని విడుదల చేసి పిండోత్పత్తికి కీలకపాత్ర పోషిస్తుంది.
• ఇవి ఈస్ట్రోజెన్ (Estrogen), ప్రొజెస్ట్రోజెన్ (Progesterone) అనే రెండు హార్మోనులను స్రవిస్తుంది. ఈస్ట్రోజెన్ యౌవనంలో ద్వితీయ లైంగిక లక్షణాలను అభివృద్ధి చేస్తుంది. ప్రొజెస్ట్రోజెన్ తో కలసి ఋతుక్రమాలు సక్రమంగా జరిపిస్తుంది.

వ్యాధులు

• అండాశయపు వాపు లేదా ఊఫరైటిస్ (Oophoritis)
• పాలీసిస్టిక్ అండాశయ వ్యాధి (పీసీఓడీ)(Polycystic Ovary Disease or PCOD)
• అండాశయం మడతపడటం (Ovarian torsion)
• అండాశయపు తిత్తులు (Ovarian cysts)
• అండాశయపు కాన్సర్ (Ovarian cancer)

మందులు

• సెట్రోరెలిక్స్: మహిళల్లో అండాశయ ఉద్దీపనను పొందే ప్రారంభ అండోత్సర్గాన్ని నిరోధించడానికి సంతానోత్పత్తి చికిత్సలో ఉపయోగించే ఔషధం.

చిత్రమాలిక

• 
  అండాశయ తిత్తి.
• 
  అండాశయ కాన్సర్.
• 
  A benign tumor of the ovary, discovered during a C-section; this is a 4 cm teratoma