Комедия

Комедия ё мазҳака (юн.-қад. κωμ-ῳδία, аз κῶμος «ид ба хотири Дионис» + ἀοιδή / ᾠδή, ᾠδά «тарона; ода») — жанри асарҳои бадеӣ, ки бо равишҳои шухӣ ё сатирӣ тавсиф меёбад, инчунин як намуди драмае, ки дар он лаҳзаи муноқиша ё муборизаи самарабахш махсус ҳал карда мешавад^[1]. Ин жанри муқобили жанри фоҷиа мебошад^[2].

Аристотел ин комедияро ҳамчун "тақлид ба одамони бад, аммо на бо ҳама нописандии ӯро, балки ба тарзи хандовар" муайян намуд.

Таърих

Қадимтарин комедияҳои нигоҳдошташуда дар Афинаи Қадим эҷод шудаанд ва ба қалами Аристофан мансубанд (ниг. Комедияи Юнони Қадим). Ба ғайр аз Аристофан, мазҳакаҳои давраи қадимро Менандр (Аттика), Теренс ва Плавт (Рум) навиштаанд. Дар мазҳакаҳои онҳо бар хилофи мазҳакаҳои Аристофан мавзӯи иҷтимоию сиёсӣ не, балки ба мавзӯъҳои шахсӣ ва ҷузъӣ нигаронида шудааст. Мазҳакаи антиқа якчанд намуд дошт:

• Ателланаи румӣ;
• Мим;
• Мазҳакаи халқӣ.

Намудҳо

Ба намудҳои мазҳака жанрҳои фарс, водевил, интермедия, скетч, оперетта, пародия дохил мешаванд. Имрӯз, бисёр филмҳо мазҳака мебошанд, ки танҳо дар асоси мазҳакаи беруна сохта шудаанд, мазҳакаи ҳолатҳое, ки қаҳрамонон дар ҷараёни таҳияи амалиёт дучор мешаванд.

Байни мазҳакаи мавқеъҳо ва мазҳакаи хислатҳо фарқ мекунанд.

Мазҳакаи ҳолат (мазҳакаи ҳолатҳо, ситком) — мазҳакаест, ки дар он ҳодиса ва ҳолатҳо сарчашмаи ханда мебошанд.

Мазҳакаи хислатҳо — (мазҳакаи одоб) мазҳакаест, ки дар он сарчашмаи ханда моҳияти ботинии қаҳрамонҳо (ахлоқ), яктарафагии хандаоварӣ ва зиштӣ, хислат ё ҳаваси муболиғашуда (ноиб, нуқсон) мебошад. Аксар вақт мазҳакаи одоб мазҳакаи сатирӣ буда, ҳамаи ин хислатҳои инсониро масхара мекунад.

Нигаред низ

• Филми комедиявӣ
• Трагикомедия
• Комедияи румонтикӣ