Қалъа

Қалъа, ҳисор, диж — бинои баланд ва матини мустаҳкам, ки барои муҳофизат аз душман ва муқовимат ба он сохта шудааст. Одатан дар Қалъа аҳолию гарнизон меистод ва барои муддати тӯлонӣ бурдани ҷанги мудофиавӣ озуқа захира карда мешуд. Нишонаҳои қалъа ҳанӯз дар ҷамъияти ибтидоӣ ба вуҷуд омадаанд. Дертар қалъаҳое пайдо шуданд, ки девори онҳоро аз похсаю санг мебардоштанд. Аз беруни девори Қалъа хандақ кофта, онро аз об пур мекарданд, то ки душман вориди шаҳр шуда натавонад. Аввалҳо бошишгоҳро худи сокинони он аз ҳуҷуми душман мудофиа мекарданд. Баъди пайдо шудани армияи шаҳрҳою давлатҳои ғуломдорӣ зарурати такмил додани воситаю усулҳои мудофиа ба миён омад. Минбаъд дар атрофи шаҳрҳои куҳна деворҳои баланд (баландиаш 9-10 м, ғафсиаш 3-4 м, баъзан то 5-6 м) мебардоштагӣ шуданд, ки онҳо бурҷу тиркашҳо доштанд.^[1]

Қалъаҳои Тоҷикистон

Қалъаи Ҳисор
Ноҳияи Ҳисор

Қалъаи Хуҷанд
Шаҳри Хуҷанд

Қалъаҳои кишварҳои дигар

Қалъаҳои Беларус

Қалъаи Лида, асри XVI
Шаҳри Лида

Қалъаи Мир, асри XVI
Посёлкаи Мир

Қалъаҳои Белгия

Қалъаи Гент, асри XV
Шаҳри Гент

Қалъаи Зеллер, асри XIX
Шаҳри Бонхеден

Қалъаҳои Дания

Қалъаи Валле, асри XVII

Қалъаи Кронборг, асри XVII

Қалъаи Розенхольм, асри XVI

Қалъаҳои Ингилистон

Қалъаи Каерфили, асри XIII
Шаҳри Каерфили

Қалъаи Карнарвон, асри XIII
Шаҳри Карнарвон

Қалъаи Крикиет, асри XIII
Кишлок Крикиет

Қалъаи Харлех, асри XIII

Қалъаи Хенсол, асри XVIII

Қалъаи Боделвидан, асри XIX

Қалъаи Пенрин, асри XIX
Кишлок Ландегай

Қалъаҳои Латвия

Қалъаи Турайда, асри XIII
Шаҳри Сигулда

Қалъаи Цесис, асри XIII
Шаҳри Цесис

Қалъаҳои Люксембург

Қалъаи Буршент, асри XI
Шаҳри Буршент

Қалъаи Виаден, асри XI
Шаҳри Виаден

Қалъаҳои Лаҳистон

Қалъаи Бендзин, асри XIV
Шаҳри Бендзин

Қалъаи Боболице, асри XIV

Қалъаи Вавел, асри XIV
Шаҳри Краков

Қалъаи Голуб, асри XIII
Шаҳри Голуб Добрзин

Қалъаи Мариенбург, асри XIII
Шаҳри Малборг

Қалъаи Мариенвердер, асри XIV
Шаҳри Квирзин

Қалъаи Меве, асри XIII
Шаҳри Гнев

Қалъаи Недице, асри XIII

Қалъаи Реоссел, асри XIII
Шаҳри Решел

Қалъаи Шоенберг, асри XIV
Кишлок Шенберг

Қалъаҳои Литва

Қалъаи Каунас, асри XV
Шаҳри Каунас

Қалъаи Тракай, асри XV
Шаҳри Тракай

Қалъаҳои Олмон

Қалъаи Шталек, асри XIV

Қалъаҳои Федератсияи Русия

Қалъаи Коломна, асри XVII
Шаҳри Коломна

Қалъаи Смоленск, асри XVII
Шаҳри Смоленск

Қалъаҳои Узбекистон

Қалъаи Арк, асри V
Шаҳри Бухара

Қалъаи Кызыл, асри I-II

Қалъаи Ичан, асри V
Шаҳри Хива

Қалъаҳои Утриш

Қалъаи Хокостервитс, асри X
Кишлок Хокостервитс

Қалъаҳои Фаронса

Қалъаи Нант, асри XIII
Шаҳри Нант

Қалъаи Били, асри XIII
Шаҳри Били

Қалъа ва пули Валантре, асри XIV
Шаҳри Валантре

Қалъаи Бретеш, асри XIX

Қалъаҳои Финланд

Қалъаи Олавинлинна, асри XV
Шаҳри Савонлинн

Қалъаи Расеборг, асри XIV
Шаҳри Расеборг

Қалъаҳои Ҳиндустон

Қалъаҳои Гвалиор, асри XIV
Шаҳри Гвалиор

Қалъаҳои Пурана Кила, асри XVI
Шаҳри Деҳлӣ

Қалъаҳои Амбер, асри XVII
Шаҳри Джайпур

Қалъаҳои Ҳоланд

Қалъаи Амерсфорт, асри XV
Шаҳри Амерсфорт

Қалъаҳои Хорватия

Қалъаи Велики Табор, асри XII

Қалъаи Дубоват, асри XIII
Шаҳри Карловат

Қалъаҳои Швейтсария

Қалъаи Шпиц, асри XII
Шаҳри Шпиц

Қалъаи Оберхофен, асри XII
Шаҳри Оберхофен ам Тунерзее

Қалъаи Эйгл, асри XII-XIV
Шаҳри Эйгл

Қалъаи Раперсвил, асри XIII
Шаҳри Раперсвил Иона

Қалъаи Райхенштайн, асри XIII

Қалъа Шилон, асри XV

Қалъаҳои Эстония

Қалъаи Нарва, асри XIII
Шаҳри Нарва

Қалъаи Курессааре, асри XIII
Шаҳри Курессааре

Қалъаи Пайде, асри XIII
Шаҳри Пайде

Қалъаи Таагепера, асри XIII
Кишлок Таагепера

Қалъаи Тоомпеа, асри XIII
Шаҳри Таллин

Нигаред

• Қалъаи Боло
• Қалъаи Душанбе
• Қалъаи Кофарниҳон
• Қалъаи Кум
• Қалъаи Мир
• Қалъаи Муғ
• Қалъаи Хуҷанд
• Қалъаи Қааҳка
• Қалъаи Қаратоғ
• Қалъаи Қаҳқаҳа
• Қалъаи Ҳисор