พระเจ้ากาวิละ
From Wikipedia, the free encyclopedia
พระบรมราชาธิบดี[2] หรือ พระเจ้ากาวิละ (ไทยถิ่นเหนือ: ) (พ.ศ. 2285 — พ.ศ. 2358) เป็นพระเจ้านครเชียงใหม่พระองค์แรกแห่งราชวงศ์ทิพย์จักร ปกครองดินแดนล้านนาไท 57 เมือง ตลอดรัชสมัยของพระองค์เป็นช่วงเวลาแห่งการศึกสงครามและสร้างบ้านแปงเมือง ทรงเป็นกษัตริย์ชาตินักรบได้ทรงร่วมกับพระอนุชาทั้ง 6 และกองทัพสมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรี กอบกู้อิสรภาพแผ่นดินล้านนาออกจากพม่า และนำล้านนาเข้ามาเป็นประเทศราชแห่งอาณาจักรสยาม และทรงเป็นเจ้าผู้ครองนครที่ได้รับพระกรุณาโปรดเกล้าฯ สถาปนาเลื่อนพระเกียรติยศขึ้นเป็น "พระเจ้าประเทศราช" องค์ที่ 1 (14 กันยายน พ.ศ. 2345 - 21 พฤศจิกายน พ.ศ. 2358) ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช รัชกาลที่ 1
พระบรมราชาธิบดี | |||||
---|---|---|---|---|---|
พระเจ้ากาวิละ | |||||
พระยานครลำปาง | |||||
ครองราชย์ | พ.ศ. 2317 — 2325 | ||||
ก่อนหน้า | เจ้าฟ้าหลวงชายแก้ว | ||||
ถัดไป | พระยาคำโสม | ||||
กษัตริย์ | พระเจ้ามังระ สมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรี | ||||
เจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่ | |||||
ครองราชย์ | (พระยาเชียงใหม่) พ.ศ. 2325 — 14 กันยายน พ.ศ. 2345 (พระเจ้าเชียงใหม่) 14 กันยายน พ.ศ. 2345 — 21 พฤศจิกายน พ.ศ. 2358[1] | ||||
ก่อนหน้า | พระยาวิเชียรปราการ | ||||
ถัดไป | พระยาธรรมลังกา | ||||
กษัตริย์ | พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย | ||||
อุปราช | พระยาธรรมลังกา | ||||
ประสูติ | พ.ศ. 2285 | ||||
พิราลัย | 30 พฤศจิกายน พ.ศ. 2358 (74 ปี) | ||||
ราชเทวี | แม่เจ้าโนจา | ||||
| |||||
พระบุตร |
| ||||
ราชสกุล | ณ เชียงใหม่ | ||||
ราชวงศ์ | ทิพย์จักร | ||||
พระบิดา | เจ้าฟ้าสิงหาราชธานีเจ้าฟ้าหลวงชายแก้ว | ||||
พระมารดา | แม่เจ้าจันทาราชเทวี | ||||
ศาสนา | เถรวาท |
ด้วยพระปรีชาสามารถและพระเดชานุภาพในการรบ ทรงสามารถขยายขอบขัณฑสีมาแผ่นดินล้านนาออกไปอย่างกว้างใหญ่ไพศาล กอปรกับความจงรักภักดีที่ทรงถวายต่อพระบรมราชวงศ์จักรี ในวันที่ 14 กันยายน พ.ศ. 2345 พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช จึงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้จัดพีธีมุทธาภิเษกและสถาปนาพระยาวชิรปราการขึ้นเป็น พระบรมราชาธิบดี ศรีสุริยวงศ์อินทรสุรศักดิ์ สมญามหาขัตติยราชชาติราไชยสวรรค์ เจ้าขัณฑเสมาพระนครเชียงใหม่ราชธานี [3] มีพระอิสริยยศพระเจ้าเชียงใหม่ เป็นใหญ่ในล้านนาไท 57 เมือง ได้แก่ นครเชียงใหม่ และหัวเมืองเหนือทั้งหมด ในการนี้มีมหรสพสมโภช 7 วัน 7 คืน